Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2010 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin, w dniach: od 22 marca 2010 r. do 14 kwietnia 2010 r. przeprowadził kontrolę w Szkole Podstawowej Nr 51 im. prof. St. Helsztyńskiego, ul. Jodłowa 21, 71-114 Szczecin, zwanej w dalszej treści SP 51, w zakresie: przestrzegania wybranych zagadnień z prawa pracy, w tym: działu X ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.), zwanej dalej k. p.; realizacji zadań służby bhp wynikających z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bhp (Dz. U. Nr 109, poz. 704 ze zm.); realizacji zadań pokontrolnych, tj. wystąpień, nakazów i decyzji wydanych przez organy kontroli zewnętrznej, w tym: Państwowej Inspekcji Pracy, Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, a także pozostałych organów kontroli państwowej.
Okres kontrolowany – od 2008 r.
Wyniki kontroli przedstawione zostały w protokole kontroli P/39/10 podpisanym w dniu 14 kwietnia 2010 r. Ocena zawarta została w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 26 kwietnia 2010 r.
W czasie kontroli w SP51 zatrudnionych było 135 pracowników, w tym: kobiet 115, pracowników młodocianych 0.
Realizując zapis art. 23711 § 1 k. p. pracodawca zatrudnił, w wymiarze czasu pracy – ¼ etatu, inspektora ds. bhp, który legitymował się kwalifikacjami określonymi w § 4 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia w sprawie służby bhp, uprawniającymi do zajmowania ww. stanowiska.
W toku kontroli ustalono, że pracownik służby bhp wykonywał większość obowiązków wynikających z zapisów § 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie służby bhp poza obowiązkiem przedstawiania pracodawcy okresowych analiz stanu bhp
oraz braniem udziału i przedstawianiem propozycji rozwiązań techniczno-organizacyjnych w planach modernizacji i rozwoju placówki zapewniających poprawę stanu bezpieczeństwa i higieny pracy.
Powyższe wynikało głównie z niewystarczającej współpracy i nadzoru nad służbą bhp ze strony pracodawcy.
W toku prowadzonych czynności kontrolnych nie stwierdzono nieprawidłowości związanych z wykonywaniem kontroli nałożonych na zarządcę zapisami art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (j.t. Dz. U. z 2006 r. Nr 156 poz. 118 ze zm.) oraz realizacją zaleceń pokontrolnych. Nie stwierdzono nieprawidłowości w dokonywaniu wpisów do książki obiektu budowlanego. Uchybieniem natomiast było to, iż kontrole instalacji gazowych przeprowadzała osoba nie posiadająca uprawnień kwalifikacyjnych w zakresie dozoru, co było niezgodne z zapisem ust. 5 ww. artykułu, wg którego kontrole stanu technicznego instalacji elektrycznych, piorunochronnych, gazowych mogą przeprowadzać osoby posiadające kwalifikacje wymagane przy wykonywaniu dozoru nad eksploatacją urządzeń, instalacji oraz sieci energetycznych i gazowych.
Nie stwierdzono uchybień w zakresie obowiązku dotyczącego przeprowadzania badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. W wyniku badań i pomiarów nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych norm określonych w rozporządzeniu z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. Nr 73, poz. 645 ze zm.).
W toku prowadzonych oględzin stanowisk pracy stwierdzono natomiast, że pojemnik z niebezpieczną substancją chemiczną (o-tolidyną) nie został oznakowany, pomimo że dostawca substancji przekazał pracodawcy etykietę zawierającą informacje określone art. 25 ust.1 ustawy z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych (j.t. Dz.U. z 2009, Nr 152, poz.1222).
W placówce od 1997 r. nie przeprowadzano pomiarów oświetlenia w związku z czym kontrolująca nie mogła stwierdzić czy oświetlenie na stanowiskach pracy było zgodne z normami i odpowiadało zapisom § 26 rozporządzenia Ministra Pracy
i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp (j.t. Dz. U. z 2003 r. Nr 169 poz. 1650 ze zm), zwanego dalej rozporządzeniem w sprawie ogólnych przepisów bhp wg którego oświetlenie dzienne na poszczególnych stanowiskach pracy powinno być dostosowane do rodzaju wykonywanych prac i wymaganej dokładności oraz powinno spełniać wymagania określone w Polskiej Normie. Niezależnie od oświetlenia dziennego w pomieszczeniach pracy należy zapewnić oświetlenie elektryczne o parametrach zgodnych z Polskimi Normami.
W placówce znajdował się podręczny warsztat stolarski wyposażony w maszyny do drewna. Wszystkie maszyny do obróbki drewna używane przez stolarza zostały zakupione po 01.01.2003 r. i spełniały wymogi bezpieczeństwa określone w rozdziale 3 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy
(Dz.U. Nr 191, poz. 1596 ze zm.).
W toku kontroli stwierdzono, że opracowany na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet. (Dz. U. Nr 114, poz. 545 ze zm.) wykaz zawierał szereg prac, które nie występowały w SP51, np. prace w warunkach narażenia na drgania, na promieniowanie jonizujące, na ponadnormatywny poziom hałasu.
W wyniku przeprowadzonej kontroli ustalono, że opracowana w 2002 r. i częściowo zaktualizowana w 2006 r. dokumentacja oceny ryzyka zawodowego na poszczególnych stanowiskach pracy (poza stanowiskiem pracownika obiektu sportowego) zawierała uchybienia polegające na tym, iż: w ocenie nie uwzględniono wszystkich zagrożeń związanych np. z codziennym przemieszczaniem, takich jak: potknięcia, poślizgnięcia (stanowisko woźnego); upadek z wysokości (stanowisko konserwatora-elektryka). Na stanowisku konserwatora w kolumnie „zagrożenia” dokonano zapisu: „praca przy użyciu wszystkich obrabiarek” bez wskazania typu obrabiarki, natomiast w kolumnie „skutki” dokonano tylko krótkiego zapisu „urazy kończyn górnych” bez wskazania pozostałych skutków związanych z obsługą maszyn. W ocenie nie uwzględniono wyników pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, nie wskazano osób pracujących na poszczególnych stanowiskach. Środki ochrony indywidualnej wskazane w dokumentacji oceny ryzyka były niespójne z „Tabelą przydziału środków (...)”, stanowiąca załącznik do Regulaminu pracy SP51.
Nie stwierdzono natomiast nieprawidłowości w realizacji zapisów art. 2376 – 2377 k. p. w zakresie dostarczania pracownikom nieodpłatnie środków ochrony indywidualnej; dostarczania nieodpłatnie odzieży i obuwia roboczego.
Badania z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami wykonywane były na podstawie umowy zawartej przez pracodawcę z placówką służby zdrowia uprawnioną do wykonywania badań. Stwierdzono, że w umowie brak było wielu elementów określonych zapisami art. 12. ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (j.t. Dz.U. z 2004 r. Nr 125, poz. 1317 ze zm), takich jak: zakres opieki zdrowotnej, który w odniesieniu do pracowników powinien obejmować co najmniej te rodzaje świadczeń, do których zapewnienia zleceniodawca jest obowiązany na podstawie Kodeksu pracy, niniejszej ustawy i przepisów wydanych na ich podstawie; tryb przekazywania zaświadczeń lekarskich o zdolności do pracy oraz sposób podania tych informacji do wiadomości zainteresowanych; sposób kontrolowania przez zleceniodawcę wykonywania postanowień umowy; obowiązki pracodawcy dotyczące: przekazywania informacji o występowaniu czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych wraz z aktualnymi wynikami badań i pomiarów tych czynników; zapewnienie możliwości przeglądu stanowisk pracy w celu dokonania oceny warunków pracy.
Kontrola dokumentacji w zakresie profilaktycznej ochrony zdrowia ujawniła, że 3 pracowników w dniu kontroli, a 1 w okresie od 23.09.2009 r. do 07.04.2010 r. zostało dopuszczonych do pracy bez aktualnych badań profilaktycznych, co było niezgodne z zapisem art. 229 § 4 k.p., wg którego pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku.
W zakresie obowiązków wynikających z zapisu art. 2091 § 1 pkt 1-2 k.p. , wg których pracodawca jest obowiązany: zapewnić środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników; wyznaczyć pracowników do: udzielania pierwszej pomocy, wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników oraz zapisu § 44 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 3-5 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bhp, wg którego pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom sprawnie funkcjonujący system pierwszej pomocy w razie wypadku oraz środki do udzielania pierwszej pomocy (…); apteczki w poszczególnych wydziałach (oddziałach) zakładu pracy. Obsługa apteczek na każdej zmianie powinna być powierzana wyznaczonym pracownikom, przeszkolonym w udzielaniu pierwszej pomocy. W punktach pierwszej pomocy i przy apteczkach, w widocznych miejscach, powinny być wywieszone instrukcje o udzielaniu pierwszej pomocy w razie wypadku oraz wykazy wyznaczonych pracowników. Punkty pierwszej pomocy i miejsca usytuowania apteczek powinny być odpowiednio oznakowane, zgodnie z Polską Normą i łatwo dostępne, stwierdzono następujące uchybienia:
 pomimo tego, iż pracownicy posiadali odpowiednie kwalifikacje do udzielania pierwszej pomocy pracodawca nie wyznaczył takich osób, jak również osób do obsługi apteczek, pracodawca nie wyznaczył pracowników do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników, nie oznakowano miejsc usytuowania apteczek;
 w kilku przypadkach stwierdzono brak instrukcji udzielania pierwszej pomocy przy apteczkach lub ich umieszczenie w innym miejscu (np. w pomieszczeniu nauczycieli wf na basenie apteczka znajdowała się nad umywalką, a instrukcja na przeciwległej ścianie).
Nie stwierdzono natomiast uchybień w realizacji zapisu art. 2373 § 2 k. p. dotyczącego obowiązku przeszkolenia pracownika w zakresie bhp. Wszyscy pracownicy SP51 zostali przeszkoleni przed dopuszczeniem do pracy oraz byli poddawani systematycznym szkoleniom okresowym w tym zakresie.
W toku kontroli nie stwierdzono uchybień dotyczących realizacji obowiązków wynikających z wystąpień, nakazów, decyzji państwowych organów kontroli nad warunkami pracy w SP51. Nałożone obowiązki pracodawca wykonywał w wyznaczonych terminach lub zwracał się o prolongatę terminów.
Prezydent Miasta Szczecin zalecił Dyrektorowi SP51:
1. Egzekwowanie od służby bhp obowiązków wynikających z rozporządzenia w sprawie służby bhp.
2. Zlecanie wykonywania kontroli obiektu budowlanego osobom posiadającym uprawnienia w tym zakresie.
3. Nie dopuszczanie do stosowania niebezpiecznych substancjami i preparatów chemicznymi przechowywanych w nieoznakowanych pojemnikach.
4. Przeprowadzenie badań i pomiarów natężenia oraz równomierności oświetlenia na stanowiskach pracy.
5. Dostosowanie wykazu prac wzbronionych kobietom do rodzajów prac występujących w jednostce.
6. Zaktualizowanie oceny ryzyka zawodowego z uwzględnieniem warunków pracy oraz występujących zagrożeń na poszczególnych stanowiskach pracy.
7. W zakresie profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami:
a) zawieranie umów uwzględniających w swojej treści wszystkie elementy wskazane w ustawie o służbie medycyny pracy,
b) nie dopuszczanie do pracy pracowników bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku,
c) zobligowanie pracowników do wykonywania badań z zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej w jednostce służby zdrowia, z którą została zawarta umowa.
8. Wyznaczenie pracowników do udzielania pierwszej pomocy i wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników.
9. Umieszczenie apteczek wraz z instrukcją udzielania pierwszej pomocy w oznaczonych miejscach oraz wyznaczenie osób do obsługi apteczek.