Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2009 roku

Nr kontroli: P/13/09

Przestrzeganie wybranych zagadnień z prawa pracy, w tym działu X ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (j.t. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.), zwanego dalej k.p., tj. realizację zadań służby bhp wynikającej z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bhp (Dz. U. Nr 109, poz. 704 ze zm.), a także realizację zadań pokontrolnych, tj. wystąpień, nakazów i decyzji wydanych przez organy kontroli zewnętrznej, w tym: Państwowej Inspekcji Pracy, Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, a także pozostałych organów kontroli państwowej.

Specjalistyczna Wielofunkcyjna Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza „Pogotowie Opiekuńcze” ul. Łabędzia 4 w Szczecinie

Wyniki kontroli: INFORMACJE - USTALENIA

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin, w dniach: od 20 kwietnia 2009 r. do 11 maja 2009 r. przeprowadził kontrolę w Specjalistycznej Wielofunkcyjnej Placówce Opiekuńczo-Wychowawczej „Pogotowie Opiekuńcze
im. Konstantego Maciejewicza” ul. Łabędzia 4, 71-453 Szczecin, zwanej dalej Pogotowiem , w zakresie przestrzegania wybranych zagadnień z prawa pracy, w tym działu X ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 1998 r.
Nr 21, poz. 94 ze zm.), zwanego dalej k. p., realizację zadań służby bhp wynikających z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bhp (Dz. U. Nr 109, poz. 704 ze zm.), a także realizację zadań pokontrolnych,
tj. wystąpień, nakazów i decyzji wydanych przez organy kontroli zewnętrznej, w tym: Państwowej Inspekcji Pracy, Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, a także pozostałych organów kontroli państwowej. Okres kontrolowany – od 2007 r.

Wyniki kontroli przedstawione zostały w protokole kontroli P/13/09 podpisanym w dniu 11 maja 2009 r. Ocena zawarta została w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 27 maja 2009 r.

W Pogotowiu obsługę w zakresie bhp prowadził specjalista ds. bhp, na podstawie umowy o pracę, w niepełnym wymiarze czasu pracy (1/8 etatu). Posiadał on udokumentowane kwalifikacje uprawniające do zajmowania stanowiska głównego specjalisty.

W wyniku przeprowadzonej kontroli stwierdzono luki legislacyjne w przedłożonym regulaminie pracy, takie jak brak zapisów dotyczących sposobu informowania pracowników Pogotowia o ryzyku zawodowym występującym na poszczególnych stanowiskach pracy, co było niedopełnieniem wymogu określonego w art. 104 ¹§ 1 pkt 8 k. p., wg którego regulamin pracy, określając prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników związane z porządkiem w zakładzie pracy, powinien ustalać w szczególności obowiązki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, w tym także sposób informowania pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą.

Opracowane i wprowadzone do stosowania w Pogotowiu zasady i tryb prowadzenia szkoleń wstępnych i okresowych w dziedzinie bhp nie skonsultowano z pracownikami, co było niezgodne z zapisem art. 237^11a § 1 pkt 5 k. p.,
wg którego pracodawca konsultuje z pracownikami lub ich przedstawicielami wszystkie działania związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, w szczególności dotyczące szkolenia pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zapisem § 15 ust. 3 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy(Dz. U. Nr 180, poz. 1860 ze zm.), zwanego dalej rozporządzeniem w sprawie szkoleń bhp, wg którego pracodawca ustala, po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami, częstotliwość i czas trwania szkolenia okresowego pracowników zatrudnionych na określonych stanowiskach, biorąc pod uwagę rodzaj i warunki wykonywania prac na tych stanowiskach.

Stwierdzono również uchybienie polegające na tym, iż w § 45 Regulaminu pracy znalazł się zapis o treści „Szkolenie podstawowe w zakresie bhp winien ukończyć pracownik (...).Szkolenie podstawowe i okresowe w zakresie bhp prowadzą (...)”. Zapis powyższy był niezgodny z obowiązującą regulacją prawną określoną w § 6 ww. rozporządzenia, wg której szkolenie jest prowadzone jako szkolenie wstępne i szkolenie okresowe.

Nie stwierdzono natomiast uchybień w realizacji zapisów art. 237³ § 2 k. p. Wszyscy pracownicy Pogotowia zostali przeszkoleni w zakresie bhp przed dopuszczeniem do pracy oraz byli poddawani systematycznym szkoleniom okresowym w tym zakresie.

W toku kontroli realizacji obowiązków wynikających z zapisów art. 237⁶ § 1 i 237⁷§ 1 k. p. dotyczących dostarczania pracownikom nieodpłatnie środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego stwierdzono, że „Tabela norm przydziału środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego (...)”, zwana dalej Tabelą, stanowiła integralną część regulaminu pracy Pogotowia. Tym samym zrealizowany został obowiązek określony w art. 104¹ §1 pkt 1 k. p., wg którego regulamin pracy (...) winien ustalać w szczególności wyposażenie pracowników (...) w środki ochrony indywidualnej i higieny osobistej.

Jak wynikało z analizy dokumentu jakim była Tabela dla części środków ochrony indywidualnej wyznaczono konkretne okresy używalności, tj.: na stanowisku dozorcy – kurtka ciepłochronna (4 o.z. - okresy zimowe), czapka ocieplona (4 o.z), buty filcowo-gumowe (3 o.z.); na stanowisku elektryka – kamizelka ciepłochronna (3 o.z.); na stanowisku konserwatora - kamizelka ciepłochronna (3 o.z.); na stanowisku kucharza – półbuty na spodach przeciwślizgowych (12 msc.); na stanowisku pomocy kuchennej – półbuty lub sandały na spodach przeciwślizgowych (12 msc.); na stanowisku woźnego - kamizelka ciepłochronna (3 o.z.); na stanowisku praczki - półbuty na spodach przeciwślizgowych (12 msc.). Pozostawało to w sprzeczności z zapisem art. 237⁸ § 1 k.p., wg którego pracodawca ustala rodzaje środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, których stosowanie na określonych stanowiskach jest niezbędne (...) oraz przewidywane okresy użytkowania odzieży i obuwia roboczego.

Jak z powyższego wynika, nie ustala się okresów użytkowania dla środków ochrony indywidualnej. Środki te tracą ważność wraz z utratą cech ochronnych.

Jednocześnie stwierdzono, że pracownik zatrudniony na stanowisku elektryka nie został wyposażony w trzewiki skórzano/gumowe, kamizelkę ciepłochronną, sprzęt dielektryczny oraz pasy lub szelki bezpieczeństwa (chroniące przed upadkiem z wysokości), które to przedmioty figurowały w Tabeli jako wyposażenie na stanowisku elektryka.

W środki chroniące przed upadkiem z wysokości nie byli wyposażeni również pozostali pracownicy wykonujący tego typu prace, co było niezgodne z zapisem art. 237⁹§ 1 k. p., wg którego pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, przewidzianych do stosowania na danym stanowisku pracy.

W zakresie kontroli obejmującej dokumentację oceny ryzyka zawodowego stwierdzono, że ocena została przeprowadzona na wszystkich stanowiskach pracy w Pogotowiu. Wszyscy pracownicy zostali zapoznani z dokumentacją dotyczącą ryzyka zawodowego występującego na danym stanowisku oraz zasadami ochrony przed zagrożeniami. Tym samym zrealizowany został obowiązek wynikający z zapisu art. 226 k. p., wg którego pracodawca ocenia i dokumentuje ryzyko zawodowe związane z wykonywaną pracą oraz stosuje niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko, informuje pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.

Stwierdzono natomiast, że pomimo powołania przez ówczesnego dyrektora Pogotowia, 3-osobowego zespołu „dokonującego oceny ryzyka zawodowego” oceny, na wszystkich stanowiskach pracy, dokonał jednoosobowo gł. specjalista ds. bhp, co było niezgodne z zapisem pkt. 6 PN-N-18002 “System zarządzania bhp. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego” stanowiącym, że ocenę ryzyka przeprowadza zespół, w skład którego wchodzi pracodawca i wyznaczeni pracownicy (...).

Przedłożona do kontroli dokumentacja nie zawierała również wykazu osób pracujących na danym stanowisku pracy, co było niezgodne z zapisem § 39a ust. 3 pkt 1 lit. e rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (j.t. Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz.1650 ze zm.), zwane dalej rozporządzeniem w sprawie ogólnych przepisów bhp, wg którego dokument potwierdzający dokonanie oceny ryzyka zawodowego powinien uwzględniać w szczególności opis ocenianego stanowiska pracy, w tym wyszczególnienie osób pracujących na tym stanowisku.

Nieprawidłowości stwierdzono w toku kontroli zagadnień związanych z prowadzeniem postępowań powypadkowych, w których poszkodowanymi zostały: 2 pracownice zatrudnione na stanowiskach wychowawców oraz pracownica zatrudniona na stanowisku pielęgniarki-położnej.

W postępowaniu powypadkowym dotyczącym wypadku przy pracy z dnia 10.06.2008 r.:

- zespół powypadkowy nie dokonał oględzin miejsca wypadku (schody wewnętrzne w budynku Pogotowia), co pozostawało w sprzeczności z zapisem § 6 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 115, poz. 744 ze zm.), zwanego dalej rozporządzeniem w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków, wg którego niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku zespół powypadkowy jest obowiązany przystąpić do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, a w szczególności dokonać oględzin miejsca wypadku (...)

- protokół powypadkowy nie został zatwierdzony przez pracodawcę, co naruszało postanowienia § 12 ust. 1 ww. rozporządzenia, wg których Protokół powypadkowy zatwierdza pracodawca nie później niż w ciągu 5 dni od dnia jego sporządzenia,

- pracodawca nie wykonał zalecenia zespołu powypadkowego wskazanego w pkt. 9 Protokołu powypadkowego o następującej treści: „Przeprowadzić dla pracowników szkolenie z zakresu bezpiecznego poruszania się po pogotowiu opiekuńczym”.

W postępowaniu powypadkowym dotyczącym wypadku przy pracy z dnia 22.04.2008 r. :

- pracodawca nie wykonał zalecenia zespołu powypadkowego dotyczące „szkolenia pracowników z zakresu bezpiecznego używania sprzętu”.

- zespół powypadkowy zapoznał poszkodowaną z Protokołem powypadkowym po zatwierdzeniu go przez pracodawcę, co było niezgodne z zapisem § 10 ust. 1 ww. rozporządzenia, wg którego zespół powypadkowy jest obowiązany zapoznać poszkodowanego z treścią protokołu powypadkowego przed jego zatwierdzeniem.

W postępowaniu powypadkowym dotyczącym wypadku przy pracy z dnia 11.12.2007 r. :

- zespół powypadkowy nie dokonał oględzin miejsca wypadku (schody wewnętrzne w budynku Pogotowia),

- w pkt. 2 ppkt 2 Protokołu powypadkowego zespół powypadkowy nie oznaczył dat dokonania ustaleń dotyczących okoliczności i przyczyn wypadku.

W materiałach wszystkich wymienionych postępowań powypadkowych brak było dokumentów potwierdzających wysłuchanie wyjaśnień poszkodowanych przez zespół powypadkowy. Materiały zawierały wyłącznie, sporządzone przez poszkodowane: „notatkę służbową”, „protokół wypadkowy”, „oświadczenie”. Obowiązek wysłuchania poszkodowanych przez zespół powypadkowy został określony w § 6 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków, wg którego niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku zespół powypadkowy jest obowiązany przystąpić do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, a w szczególności: wysłuchać wyjaśnień poszkodowanego, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala.

Oprócz tego w rejestrze wypadków przy pracy nie uwzględniono takich danych jak: liczba dni niezdolności do pracy oraz wnioski i zalecenia profilaktyczne zespołu powypadkowego, których obowiązek umieszczania wynikał z zapisu § 16 ust. 2 ww. rozporządzenia.

Nie stwierdzono nieprawidłowości w realizacji obowiązku prowadzenia badań lekarskich. Wszyscy pracownicy Pogotowia posiadali aktualne zaświadczenia o braku przeciwwskazań do zatrudnienia na danym stanowisku pracy, zgodnie z zapisem art. 229 § 4 k. p., wg którego pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku.

W toku czynności kontrolnych ustalono natomiast, że osoby zatrudnione na stanowisku rzemieślnika/elektryka oraz konserwatora wykonywały badania profilaktyczne we własnym zakresie i na własny koszt, poza jednostką służby zdrowia wyznaczoną przez pracodawcę do przeprowadzania badań lekarskich z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia pracowników, co było niedopełnieniem wymogów określonych w art. 229 § 6 k. p., wg którego badania (...) są przeprowadzane na koszt pracodawcy . Wykonywanie badań z zakresu medycyny pracy w placówce, z którą pracodawca podpisał umowę związane było również z tym, że służba medycyny pracy, zgodnie z zapisem art. 7 ustawy o służbie medycyny pracy z dnia 27 czerwca 1997 r. (j.t. z 2004 r. Dz.U. Nr 125, poz. 1317 ze zm.) wykonując swoje zadania, współdziała z: pracodawcami i ich organizacjami; pracownikami i ich przedstawicielami, a zwłaszcza ze związkami zawodowymi. Współdziałanie z pracodawcami i ich organizacjami oraz z pracownikami i ich przedstawicielami polega w szczególności na: bieżącej wzajemnej wymianie informacji o zagrożeniach zdrowia występujących na stanowiskach pracy i przedstawianiu wniosków zmierzających do ich ograniczenia lub likwidacji.

W toku prowadzonych czynności kontrolnych nie stwierdzono nieprawidłowości związanych z wykonywaniem badań i pomiarów nałożonych na zarządcę zapisami art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (j.t. Dz. U. z 2006 r. Nr 156 poz. 118 ze zm.). Nie stwierdzono również nieprawidłowości dotyczących dokonywania wpisów do książki obiektu budowlanego.

Uchybieniem natomiast było prowadzenie książki obiektu budowlanego, założonej w dniu 01.07.2004 r., niezgodnej ze wzorem określonym w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie książki obiektu budowlanego (Dz.U. Nr 120, poz. 1134).

Przeprowadzone w roku 2004 badania i pomiary natężenia i równomierności oświetlenia na stanowiskach pracy w Pogotowiu wykazały niespełnienie norm natężenia oświetlenia na większości stanowisk pracy, co było niezgodne z zapisem § 26 ust. 1 i 2 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bhp, wg którego oświetlenie dzienne na poszczególnych stanowiskach pracy powinno być dostosowane do rodzaju wykonywanych prac i wymaganej dokładności oraz powinno spełniać wymagania określone w Polskiej Normie. Niezależnie od oświetlenia dziennego w pomieszczeniach pracy należy zapewnić oświetlenie elektryczne o parametrach zgodnych z Polskimi Normami.

Jak wynikało ze złożonego przez pracodawcę oświadczenia: „uzupełniono brakujące oprawy oświetleniowe w wymienionych pomieszczeniach. Kolejne pomiary natężenia i równomierności oświetlenia planujemy wykonać po zakończeniu drugiego etapu remontu kuchni, nie później niż do 31.12.2009r.”.

W Pogotowiu opracowano zasady przydziału pracownikom okularów korygujących wzrok na podstawie zapisu § 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. Nr 148, poz. 973),
wg którego pracodawca był zobowiązany zapewnić pracownikom okulary korygujące wzrok, zgodnie z zaleceniem lekarza, jeżeli wynik badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej wykazał potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego. Nie przeprowadzono natomiast, wymaganych zapisem § 5 ust. 1. ww. rozporządzenia, oceny warunków na stanowiskach pracy, wyposażonych w monitory ekranowe, W odniesieniu do pozostałych obowiązków objętych kontrolą stwierdzono, że realizowane były zgodnie z obowiązującymi przepisami i do ich realizacji nie wniesiono zastrzeżeń.

Prezydent Miasta Szczecin zalecił:

Ustalenie w regulaminie pracy sposobu informowania pracowników o ryzyku zawodowym występującym na poszczególnych stanowiskach pracy,
Dostosowanie w regulaminie pracy zapisów dotyczących szkoleń w dziedzinie bhp do obowiązujących przepisów.
Konsultowanie z pracownikami lub ich przedstawicielami wszystkich działań związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy, w tym dotyczących szkolenia pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

4. Dostosowanie zasad przydziału środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego do obowiązujących przepisów.

5. Wyposażenie osób wykonujących prace na wysokości w środki ochrony indywidualnej chroniące przed upadkiem z wysokości.

6. Uzupełnienie dokumentacji oceny ryzyka zawodowego o wykazy osób pracujących na danym stanowisku pracy.

Wzmożenie nadzoru nad prowadzeniem i prawidłowym dokumentowaniem postępowań powypadkowych.

Uzupełnienie rejestru „wypadków przy pracy” o informacje dotyczące liczby dni niezdolności do pracy oraz wniosków i zaleceń profilaktycznych zespołu powypadkowego.

9. Egzekwowanie od pracowników wykonywania badań profilaktycznych w jednostce służby medycyny pracy, z którą została zawarta umowa na wykonywanie badań.

10. Założenie książki obiektu budowlanego zgodnej ze wzorem określonym w rozporządzeniu.

11. Przeprowadzenie badań i pomiarów oświetlenia na stanowiskach pracy.

12. Przeprowadzanie, na stanowiskach pracy wyposażonych w monitory ekranowe, oceny warunków pracy.

I V

udostępnił: Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego, wytworzono: 2009/06/10, odpowiedzialny/a: Janusz Kwidziński, wprowadził/a: Janusz Kwidziński, dnia: 2009/06/10 14:39:54

Historia zmian:

Wprowadził	Data modyfikacji	Rodzaj modyfikacji
Janusz Kwidziński	2009/06/10 14:39:54	nowa pozycja