Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2004 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miejskiego w Szczecinie przeprowadził kontrolę w Spółce "Targowiska i Opłaty Lokalne" Sp. z o.o. (zwanej w dalszej treści Spółką) w zakresie realizacji zadań inkasenta podatku od posiadania psów oraz opłaty targowej w 2003 r.
W wystąpieniu pokontrolnym z dnia 02 lipca 2004 r. przedstawiono ocenę realizacji ww. zadań przez Spółkę, wskazując na występowanie poniżej opisanych uchybień.
W 2003 r. pobór w drodze inkasa podatku od posiadania psów prowadzony był przez Spółkę na podstawie umowy Inkasa Nr CRU UM 606/03 (zwanej dalej umową Inkasa) z dnia 28 stycznia 2003 r. Wpływy z tego tytułu (w okresie od stycznia do grudnia 2003 r.) wyniosły ogółem 124.761,26 zł, w tym: kwotę 88.637,25 zł uiściło do kas Spółki 2.385 spośród 19.239. osób znajdujących się w ewidencji, a kwotę 36.124,01 zł na rachunek bankowy wpłaciło 946. podatników. Wynagrodzenie Spółki z tego tytułu wyniosło łącznie 37.428,36 zł, co stanowiło 30% osiągniętych wpływów podatkowych.
Kontrola wykazała, że Spółka nie prowadziła prawidłowej ewidencji umożliwiającej ustalenie obowiązku podatkowego oraz przebiegu jego wykonania, co spowodowało, że nie można określić ogółem: liczby posiadanych psów, wysokości należnego podatku, prawa do jego zwolnienia, kwot dokonanych wpłat oraz stanu zaległości podatkowej. Naruszyło to postanowienia § 2 ust. 1 lit. d oraz ust. 2 umowy Inkasa, wg którego prowadzona ewidencja powinna zawierać te dane. Ustalono, że ewidencję weryfikowano wyłącznie w stosunku do tych podatników, którzy uiścili podatek za 2003 r. bezpośrednio do kas spółki. Wg wyjaśnień inspektora ds. windykacji w Spółce, ewidencja posiadaczy psów powstała na bazie danych psów oczipowanych, otrzymanej z Wydziału Podatków i Opłat Lokalnych Urzędu Miejskiego. Baza ta zawierała: nr psa (nr czipu), imię i nazwisko właściciela, adres zamieszkania, inne informacje o psie (rasa, wielkość), a ze względu na brak danych o wieku właściciela oraz informacji dotyczących zwolnienia z podatku, niemożliwe było prowadzenie rzetelnej ewidencji pozwalającej na ustalenie obowiązku podatkowego.
Spośród 19.239 figurujących w ewidencji, skontrolowano 472 osoby (w tym 16 uprawnionych do zwolnienia z podatku i 5 nie posiadających psów). Do zapłaty podatku od posiadania psów zobowiązanych było 451 osób, z tego: 63 (tj. 13,9%) dokonało wpłat do kas Spółki a 50 (tj. 11%) – na jej rachunek bankowy lub do Urzędu Miejskiego. Spośród 338. osób, które nie uiściły podatku, dla 65. (tj. 19,2%) wystawiono ale nie doręczono upomnień, a dla 273 (tj. 80,7%) w ogóle ich nie wystawiono, mimo że wg postanowień § 3 ust. 2 umowy Inkasa, w razie nie pobrania podatku Inkasent był zobowiązany do ich wystawienia (doręczenia). Jak wyjaśnił  Prezes Zarządu Spółki "wystawione upomnienia do właścicieli psów, którzy nie uregulowali należnego podatku w 2003 r. zostały zgodnie z interpretacją umowy zawartej pomiędzy Gminą Miastem Szczecin a Spółką dokonaną przez prawnika Spółki, przekazane do sekretariatu Wydziału Podatków celem wysłania, gdyż zapisy umowy mówiły tylko o obowiązku wystawienia upomnień. Decyzją zastępcy Dyrektora Wydziału zostały cofnięte do siedziby Inkasa a dalsze ich wystawianie zostało wstrzymane do czasu wyjaśnienia, kto ma obowiązek ich dostarczania do adresatów". Jednak w opinii prawnej z dnia 23 kwietnia 2004 r., Radca Prawny Urzędu Miejskiego uznał, że za zgodny zamiar stron należy przyjąć sytuację, w której Spółka zobowiązana była do dokonania czynności prowadzących do doręczenia upomnień, których celem było przypomnienie podatnikowi o ciążącym na nim obowiązku.
Pomimo, że nadzór Wydziału Podatków i Opłat Lokalnych nad realizacją przez Spółkę zadań z zakresu poboru podatku wynikał zarówno z § 19 ust. 1 pkt 5 lit. c Zarządzenia Nr 378/03 Prezydenta Miasta Szczecina z dnia 27 czerwca 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu zadań realizowanych przez jednostki organizacyjne Urzędu Miejskiego w Szczecinie, jak i z postanowień § 5 ust. 1 umowy Inkasa, nie wyegzekwował on jednak od Spółki wystawienia i dostarczenia upomnień dla osób posiadających zaległość. Wg informacji udzielonej przez Z-cę Dyrektora Wydziału Podatków i Opłat Lokalnych "(...) wydział otrzymał informację od Inkasenta (faks z dnia 2 września 2003 r.), iż wysyłanie upomnień rozpocznie się w pierwszych dniach października i do końca 2003 r. wszystkie osoby zalegające z płatnością podatku otrzymają upomnienia. Jednakże po wystawieniu pierwszej partii upomnień Inkasent zażądał od Gminy Miasto Szczecin pokrycia kosztów doręczenia upomnień wskazując, że umowa inkasa obliguje go wyłącznie do wystawienia upomnień, a nie do ponoszenia kosztów doręczenia. W tej sytuacji mając dodatkowo na względzie brak skuteczności prawnej takich upomnień, uznano, iż w pierwszej kolejności należy przeprowadzić postępowanie podatkowe w celu wydania decyzji określającej zaległość podatkową, a następnie w przypadku braku realizacji obowiązku podatkowego rozpocząć postępowanie windykacyjno – egzekucyjne".
Z powodu nie dostarczenia upomnień, nie przedłożono też do Wydziału Księgowości wykazu osób posiadających zaległość, mimo że wg postanowień § 3 ust. 3 ww. umowy, Spółka była do tego zobowiązana. Jak wyjaśnił Prezes Zarządu Spółki "nie wysyłanie upomnień uniemożliwiło sporządzenie wykazu osób zalegających z płatnościami podatku od posiadania psów i przekazania ich do Wydziału Księgowości - celem wszczęcia postępowania administracyjnego. Brak w przekazanej Spółce bazie danych informacji o liczbie posiadanych psów, wieku właścicieli, dacie nabycia psów i wieku psów uniemożliwiło ustalenie zobowiązań podatkowych. (...) Daty wystawienia upomnień znajdujące się w bazie danych dotyczą tylko upomnień wystawionych przed decyzją Wydziału Podatków o wstrzymaniu wystawiania upomnień. Powodem nie przekazania wykazu osób zalegających z płatnościami podatku do Wydziału Księgowości Urzędu Miejskiego i braku daty przekazania wykazu było nie wysłanie upomnień do adresatów i wstrzymanie wystawiania dalszych upomnień. Do czasu wstrzymania przez Wydział Podatków wystawiono 1041 upomnień".
Spośród 16. osób zwolnionych z podatku, w 13. przypadkach nie udokumentowano prawa do tego zwolnienia, podczas gdy wg § 2 ust. 2 lit. d umowy Inkasa, miało być ono udokumentowane m.in. na podstawie orzeczenia o niepełnosprawności posiadacza psa lub osiągnięciu wieku powyżej 65 lat.
Nie przekazywano też Gminie - w terminach określonych w § 3 ust. 1 ww. umowy – całości wpływów podatkowych, mimo że pobrane kwoty z tego tytułu, miały być dostarczane do 5-go dnia miesiąca kalendarzowego za miesiąc ubiegły. Dotyczyło to 3. spośród 11. wystawionych rachunków, w tym: za marzec pobrano 61.776,60 zł a przekazano w dniu 4 kwietnia 2003 r. kwotę 61.702,60 zł (74,00 zł wpłacono 5 maja 2003 r.), za lipiec pobrano 1.608,68 zł a przekazano w dniu 5 sierpnia 2003 r. kwotę 1.550,18 zł (58,50 zł wpłacono 5 września 2003 r.), a za grudzień pobrano 1.302,20 zł a przekazano w dniu 5 stycznia 2004 r. kwotę 1.265,20 zł (37,00 zł wpłacono 4 lutego 2004 r.). Za styczeń 2003 r. wpływy w kwocie 4.197,50 zł przekazano natomiast - łącznie (21.261,43 zł) z pobraną za luty kwotą 17.063,93 zł - dopiero w dniu 5 marca 2003 r.

Pobór opłaty targowej prowadzony był w 2003 r. według umowy Inkasa  Nr WRGiP/31/U/2000 z dnia 1 grudnia 2000 r., zmienionej aneksami: WPiAG/11/A/2001 z 2001 r. i WPiAG/14/A/2001 z dnia 19 grudnia 2001 r. Wpływy z tego tytułu wyniosły łącznie 3.223.031,65 zł. Ustalono jednak, że nieterminowo przekazywano całość wpływów z poboru tej opłaty, a wg § 3 ust. 1 ww. umowy należność ta miała być odprowadzona dla Gminy za miesiąc rozliczeniowy nie później niż do 5-go dnia miesiąca następnego za miesiąc poprzedni. Dotyczyło to: 238.769,20 zł za marzec przekazanych w kwocie 238.496,20 zł (273,00 zł wpłacono po dniu 5 kwietnia 2003 r.), 336.960,80 zł za sierpień przekazanych w kwocie 336.723,90 zł (236,90 zł wpłacono po dniu 5 września 2003 r.), i 227.171,30 zł za listopad przekazanych w kwocie 226.779,30 zł (392,00 zł wpłacono po dniu 5 grudnia 2003 r.).
Ustalono też, że w 6. spośród 8. prowadzonych postępowań podatkowych, nie załatwiono spraw w terminach i nie wysłano stronom zawiadomień o ich nieterminowym załatwieniu, a wg postanowień art. 140 w zw. z art. 139 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), w każdym przypadku nie załatwienia sprawy we właściwym terminie organ podatkowy obowiązany był stronę zawiadomić, podając przyczyny niedotrzymania terminu i wskazując nowy termin załatwienia sprawy, również w przypadku, gdy jego niedotrzymanie nastąpiło z przyczyn od niego niezależnych.
Zaniżono też stawkę opłaty targowej za sprzedaż artykułów pozostałych na powierzchni 2,5 m2 na targowisku "Manhattan - strefa I", gdyż pobrano opłatę w kwocie 18,00 zł (pokwitowanie 0347948) zamiast 20,00 zł, oraz za sprzedaż art. pozostałych na powierzchni 3,5 m2 na targowisku przy "ul. Szafera – strefa II", gdzie pobrano kwotę 11,70 zł (pokwitowanie 0402103) zamiast 13,65 zł. Naruszyło to zapis pkt 6 lit. b Załącznika Nr 2 do Uchwały Nr IV/30/98 Rady Miasta Szczecina z dnia 28 grudnia 1998 r. (ze zm.) w sprawie targowisk i opłaty targowej, wg którego dzienne stawki opłat targowych miały być pobrane w ww. kwotach.
Zawyżono natomiast opłatę w 3. przypadkach, w tym: za sprzedaż art. pozostałych z kontenera o powierzchni 5,0 m2 na Targowisku przy "ul. Włościańskiej - strefa II" pobrano opłatę 10,50 zł (pokwitowanie 0345515), podczas gdy miała ona wynosić 9,50 zł, za sprzedaż art. używanych na pow. 1 m2 na targowisku "Manhattan - strefa I" pobrano 5,00 zł (pokwitowanie 0360118) zamiast 2,50 zł, a za sprzedaż warzyw za 1 m2 na Giełdzie Samochodowej pobrano natomiast 3,00 zł (pokwitowanie 0348326) zamiast 2,10 zł. Było to niezgodne z ww. Załącznikiem do Uchwały Rady Miasta.
Na 17. pokwitowaniach za pobraną opłatę targową błędnie wpisano oznaczenie Targowiska Płonia ("P" zamiast "Pł"), gdyż wg pkt 19 Załącznika Nr 3 do Regulaminu Poboru Opłaty Targowej, targowisko to należało oznaczyć symbolem "Pł". Natomiast na pokwitowaniu 0347925 nie podano oznaczenia asortymentu sprzedawanych towarów, a wg Załącznika Nr 2 do ww. zarządzenia, symbol ten miał być wpisany w jego lewym górnym rogu. 

W związku z ww. uchybieniami Prezydent Miasta Szczecina zlecił Prezesowi Zarządu Spółki, aby:

1. Przekazał do Wydziału Księgowości wykaz osób zalegających z płatnością podatku od posiadania psów.
2. W przypadkach nie załatwienia spraw w terminach określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, wysyłał stronie zawiadomienia o nie załatwieniu sprawy w terminie ze wskazaniem nowego terminu jej załatwienia.