Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2010 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin, w dniach:
od 20 kwietnia 2010 r. do 14 maja 2010 r. przeprowadził kontrolę w Szkole Podstawowej Nr 48 im. WOP, ul. Czorsztyńska 35, 71-201 Szczecin, zwanej w dalszej treści SP 48, w zakresie: przestrzegania wybranych zagadnień z prawa pracy, w tym: działu X ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.), zwanej dalej k. p.; realizacji zadań służby bhp wynikających z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bhp (Dz. U. Nr 109, poz. 704 ze zm.); realizacji zadań pokontrolnych, tj. wystąpień, nakazów i decyzji wydanych przez organy kontroli zewnętrznej, w tym: Państwowej Inspekcji Pracy, Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, a także pozostałych organów kontroli państwowej.
Okres kontrolowany – od 2008 r.
Wyniki kontroli przedstawione zostały w protokole kontroli P/51/10 podpisanym w dniu 14 maja 2010 r. Ocena zawarta została w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 28 maja 2010 r.
W SP48 (stan zatrudnienia 66 pracowników) zadania służby bhp wykonywał inspektor ds. bhp, na podstawie umowy zawartej pomiędzy SP48 a Zachodniopomorskim Centrum Edukacyjnym w Szczecinie, zwanym dalej ZCE.
Zagadnienia objęte kontrolą realizowane były na ogół prawidłowo, nie uniknięto jednak pewnych uchybień w toku ich realizacji.
Kontrolująca nie wniosła uwag do realizacji obowiązku wynikającego z zapisu art. 62 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (j.t. Dz. U. z 2006 r., Nr 156, poz. 1118 ze zm.), wg którego obiekty budowlane powinny być
w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę okresowej kontroli. W placówce na bieżąco, zgodnie z terminami wskazanymi w ww. przepisie, dokonywano kontroli obiektu budowlanego, które to kontrole nie wykazały zagrożenia dla życia lub zdrowia przebywających w nim ludzi. Nie stwierdzono uchybień w realizacji zaleceń wynikających z ww. kontroli. W miarę posiadanych środków finansowych pracodawca realizował zalecenia na bieżąco bądź występował do organu nadrzędnego o środki finansowe na realizację zaleceń.
Nie wystąpiły uchybienia w zakresie obowiązku dotyczącego przeprowadzania badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
W wyniku badań i pomiarów nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych norm określonych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. Nr 73, poz. 645 ze zm.).
W placówce nie przeprowadzano natomiast pomiarów oświetlenia na stanowiskach pracy w związku z czym nie można było stwierdzić czy oświetlenie było zgodne z normami i odpowiadało zapisom § 26 rozporządzenia Ministra Pracy
i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp (j.t. Dz. U. z 2003 r. Nr 169 poz. 1650 ze zm), zwanego dalej rozporządzeniem w sprawie ogólnych przepisów bhp, wg którego oświetlenie dzienne na poszczególnych stanowiskach pracy powinno być dostosowane do rodzaju wykonywanych prac i wymaganej dokładności oraz powinno spełniać wymagania określone w Polskiej Normie. Niezależnie od oświetlenia dziennego w pomieszczeniach pracy należy zapewnić oświetlenie elektryczne o parametrach zgodnych z Polskimi Normami.
W toku kontroli stwierdzono, że opracowany na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet. (Dz. U. Nr 114, poz. 545 ze zm.) wykaz zawierał szereg prac, które nie występowały w SP48, np. prace w warunkach narażenia na drgania, na promieniowanie jonizujące.
Kontrola dokumentacji związanej z pracą przy monitorach ekranowych wykazała, iż w toku jej tworzenia popełniono kilka błędów, takich jak:
- w załączniku do regulaminu pracy SP48 „w sprawie refundacji kosztów za okulary korygujące wzrok na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe” dokonano następującego zapisu: „pracownikom obsługującym komputer z monitorem ekranowym (...) powyżej 4 godzin dziennie (...) przysługuje zwrot kosztów za okulary korygujące wzrok”, co było niezgodne z zapisem § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U.Nr 148, poz. 973), zwanego dalej rozporządzeniem w sprawie bhp na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe, wg którego ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o pracowniku - należy przez to rozumieć każdą osobę zatrudnioną przez pracodawcę, w tym praktykanta i stażystę, użytkującą w czasie pracy monitor ekranowy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy,
- w wyniku przeprowadzonej przez inspektora ds. bhp oraz społecznego inspektora pracy oceny warunków pracy na ww. stanowiskach stwierdzono, że na stanowisku: dyrektora szkoły, głównej księgowej, starszej księgowej, specjalisty ds. kadr, kierownika administracyjno-gospodarczego praca przy monitorze ekranowym wynosi 8 godzin dziennie, co nie potwierdzono w toku prowadzonych w czasie kontroli obserwacji.
Nie stwierdzono nieprawidłowości w realizacji obowiązków wynikających z zapisów art. 2376 - 2378 k. p. Pracodawca dostarczył pracownikom środki ochrony indywidualnej; ustalił stanowiska, na których dopuszczono używanie przez pracowników, za ich zgodą, własnej odzieży i obuwia roboczego, spełniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy; pracownikom używającym własnej odzieży i obuwia roboczego pracodawca wypłacał ekwiwalent pieniężny w wysokości uwzględniającej aktualne ceny.
Luką było nie ujęcie w tabeli środków ochrony indywidualnej odzieży i obuwia roboczego środków ochrony oczu dla pracownika koszącego trawę na terenie obiektu, środków ochrony przed upadkiem z wysokości, środków ochrony rąk przy stosowaniu czynników chemicznych pomimo, iż pracownicy byli wyposażeni w odpowiednie środki ochrony indywidualnej, co stwierdzono w czasie wizytacji stanowisk.
W kontrolowanym okresie w SP48 doszło do jednego wypadku przy pracy, któremu w dniu 19.11.2009 r. uległa pracownica zatrudniona na stanowisku sprzątaczki. Analiza dokumentacji powypadkowej wykazała następujące nieprawidłowości:
- do zespołu powypadkowego pracodawca powołał inspektora ds. bhp z ZCE, który w owym czasie nie wykonywał zadań służby bhp w SP48,
- pierwsze czynności w zakresie ustalania okoliczności i przyczyn wypadku wykonano po 6 dniach od zdarzenia, co było niezgodne z zapisami § 7 ust. 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 105, poz. 870), wg którego niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku zespół powypadkowy jest obowiązany przystąpić do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, w szczególności: dokonać oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń ochronnych oraz zbadać warunki wykonywania pracy i inne okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku; jeżeli jest to konieczne, sporządzić szkic lub wykonać fotografię miejsca wypadku,
- zespół powypadkowy nie dokonał udokumentowanych oględzin z miejsca wypadku pomimo, iż: w pkt. 4 protokołu dokonał następującego zapisu „lewą stopą silnie uderzyła w wystające zabezpieczenie drzwi boksów”; w pkt. 5 (przyczyna wypadku) „uderzenie lewą stopą w wystający element zabezpieczający drzwi boksów szatni”,
- protokół powypadkowy pracodawca zatwierdził przed zapoznaniem się z jego treścią przez poszkodowaną, co było niezgodne z zapisem § 11ust. 1 ww. rozporządzenia, wg którego zespół powypadkowy jest obowiązany zapoznać poszkodowanego z treścią protokołu powypadkowego przed jego zatwierdzeniem,
- w rejestrze wypadków brak było: oznaczenia daty przekazania do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosku poszkodowanej o jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy; brak wniosków i zaleceń profilaktycznych zespołu powypadkowego.
W toku kontroli stwierdzono uchybienia w realizacji zaleceń z Wystąpienia 14172-K008-Ws01/2010 z dnia 29.01.2010 r. oraz decyzji z Nakazu nr 14172-K008-Nk01/2010 z dnia 29.01.2010 r. Państwowej Inspekcji Pracy polegające na tym, iż:
- nie zaktualizowano dokumentacji oceny ryzyka zawodowego na stanowisku woźnego,
- nie ustalono wykazu stanowisk pracy, na których zatrudnieni pracownicy powinni otrzymać posiłki i napoje profilaktyczne.
W Regulaminie pracy SP48 nie było zapisów dotyczących sposobu informowania pracowników o ryzyku zawodowym do czego obligował zapis art. 1041 § 1 pkt 8 k.p., wg którego regulamin pracy, określając prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników związane z porządkiem w zakładzie pracy, powinien ustalać w szczególności obowiązki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, w tym także sposób informowania pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą.
Stwierdzono, że wszyscy pracownicy SP48 w dniu kontroli posiadali aktualne szkolenia z zakresu bhp, wymienione w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860 ze zm.). Jednocześnie stwierdzono, że przyjęta do pracy w dniu 19.11.2008 r. pracownica została poddana szkoleniu wstępnemu „instruktaż stanowiskowy” w dniu 30.11.2008 r., co było niezgodne art. 2373 § 2 k.p. , wg którego pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy (…).
Błędnie zapisano w zakładowym regulaminie pracy, iż: „W trakcie pracy pracownicy podlegają szkoleniom bhp: wstępnym (ogólne, podstawowe, stanowiskowe), okresowym, stanowiskowym”.
Według zapisu § 6 w zw. z § 8 ww. rozporządzenia szkolenie jest prowadzone jako szkolenie wstępne i szkolenie okresowe.
Prawidłowo natomiast rodzaje szkoleń określono w wewnętrznym zarządzeniu w sprawie szkoleń.
Nie stwierdzono nieprawidłowości związanych z realizacją obowiązku wynikającego z zapisu art. 2091 § 1 pkt 2 k.p. oraz § 44 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bhp. Pracodawca wyznaczył pracowników do udzielania pierwszej pomocy oraz pracowników do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników; zapewniła odpowiednią ilość apteczek umieszczonych w oznakowanych miejscach; przy apteczkach znajdowały się instrukcje udzielania pierwszej pomocy. Uchybieniem było natomiast to, że nie wyznaczono osób do obsługi apteczek.
Nie stwierdzono nieprawidłowości w realizacji zapisu art. 229 § 4 k.p., wg którego pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. Wszyscy pracownicy SP48 posiadali aktualne badania profilaktyczne.
W zakresie realizacji zadań służby bhp stwierdzono, że osoba wykonująca zadania tej służby w SP48:
 nie przeprowadzała udokumentowanych kontroli warunków pracy oraz przestrzegania przepisów i zasad bhp, wynikających z rozporządzenia w sprawie służby bhp (w tym kontroli stanowisk pracy),
 nie brała udziału w opracowywaniu planów modernizacji, rozwoju placówki; planach rozwiązań techniczno-organizacyjnych zapewniających poprawę stanu bhp,
 nie uczestniczyła w prowadzeniu dochodzenia powypadkowego,
 nie sporządziła analizy stanu bhp za rok 2008.

W odniesieniu do pozostałych obowiązków objętych kontrolą stwierdzono, że realizowane były zgodnie z obowiązującymi przepisami i do ich realizacji nie wniesiono zastrzeżeń.

Prezydent Miasta Szczecin zalecił Dyrektorowi SP48:
1. Przeprowadzenie badań i pomiarów natężenia oraz równomierności oświetlenia na stanowiskach pracy.
2. Dostosowanie wykazu prac wzbronionych kobietom do rodzajów prac występujących w jednostce.
3. Dostosowanie wewnętrznych uregulowań do rozporządzenia w sprawie bhp na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe.
4. Wprowadzenie do „tabeli środków ochrony indywidualnej odzieży i obuwia roboczego” wszystkich środków przewidzianych do stosowania na danym stanowisku pracy.
5. Wzmożenie nadzoru nad prowadzeniem postępowań powypadkowych.
6. Realizacja zaleceń, decyzji państwowych organów kontroli nad warunkami pracy.
7. Wprowadzenie do Regulaminu pracy sposobu informowania pracowników o ryzyku zawodowym występującym na stanowisku pracy.
8. Przeprowadzanie szkoleń wstępnych w zakresie bhp przed dopuszczeniem pracownika do pracy.
9. Skorygowanie w Regulaminu pracy rodzajów szkoleń w zakresie bhp.
10. Wyznaczenie osób do obsługi apteczek.
11. Egzekwowanie od służby bhp obowiązków wynikających z rozporządzenia w sprawie służby bhp.