Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2010 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin, w dniach:
od 19 maja 2010 r. do 11 czerwca 2010 r. przeprowadził kontrolę w Zespole Szkół Ogólnokształcących Nr 3, zwanym w dalszej treści ZSO3, w zakresie: przestrzegania wybranych zagadnień z prawa pracy, w tym: działu X ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.), zwanej dalej k. p.; realizacji zadań służby bhp wynikających z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bhp (Dz. U. Nr 109, poz. 704 ze zm.); realizacji zadań pokontrolnych, tj. wystąpień, nakazów i decyzji wydanych przez organy kontroli zewnętrznej, w tym: Państwowej Inspekcji Pracy, Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, a także pozostałych organów kontroli państwowej.
Okres kontrolowany – od 2008 r.
Wyniki kontroli przedstawione zostały w protokole kontroli P/56/10 podpisanym w dniu 16 czerwca 2010 r. Ocena zawarta została w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 12 lipca 2010 r.
W czasie kontroli w ZSO3 zatrudnionych było 158 pracowników, w tym: kobiet 137, pracowników młodocianych 0.
Realizując zapis art. 23711 § 1 k. p. pracodawca zatrudnił, w wymiarze czasu pracy – ¼ etatu starszego specjalistę ds. bhp, który legitymował się kwalifikacjami określonymi w § 4 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia w sprawie służby bhp, uprawniającymi do zajmowania ww. stanowiska.
Jak wynikało z ustaleń kontroli pracownik służby bhp wykonywał wszystkie zadania nałożone na służbę bhp zapisem § 2 ust. 1 ww. rozporządzenia, w tym: przeprowadzał kontrole stanu bhp, informował na bieżąco pracodawcę o stwierdzonych zagrożeniach, opracowywał szczegółowe analizy stanu bhp, uczestniczył w ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków oraz kompletował dokumentację powypadkową, brał udział w planach modernizacji placówki oraz odbiorach robót remontowych i modernizacyjnych mających wpływ na poprawę stanu bhp pracowników, brał udział w dokonywaniu oceny ryzyka zawodowego, prowadził szkolenia w dziedzinie bhp, opracowywał projekty zarządzeń, regulaminów instrukcji z zakresu bhp.
W toku realizacji zadań służby bhp nie uniknięto jednak kilku uchybień, które zostały ujęte w niniejszym wystąpieniu.
Kontrolująca nie wniosła uwag do realizacji obowiązku wynikającego z zapisu art. 62 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (j.t. Dz. U. z 2006 r., Nr 156, poz. 1118 ze zm.), wg którego obiekty budowlane powinny być
w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę okresowej kontroli. W placówce na bieżąco, zgodnie z terminami wskazanymi w ww. przepisie, dokonywano kontroli obiektu budowlanego, które to kontrole nie wykazały zagrożenia dla życia lub zdrowia przebywających w nim ludzi. Nie stwierdzono uchybień w realizacji zaleceń wynikających z ww. kontroli, jak również zaleceń wynikających z kontroli wewnętrznych prowadzonych na bieżąco przez służbę bhp.
W placówce na bieżąco prowadzano badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. W wyniku badań i pomiarów nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych norm określonych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. Nr 73, poz. 645 ze zm.), zwanym dalej rozporządzeniem w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. Uchybieniem było natomiast przeprowadzenie jednokrotnego badania i pomiaru hałasu na stanowisku ratownika (w 2006 r.), w sytuacji gdy wynik tego badania mieścił się na poziomie 0,3 najwyższego dopuszczalnego natężenia.
Według zapisu § 2 ust. 1 i 3 pkt 2 ww. rozporządzenia w przypadku występowania w środowisku pracy czynnika szkodliwego dla zdrowia badania i pomiary przeprowadza się co najmniej raz na dwa lata - przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub pomiarze stężenia lub natężenia czynnika szkodliwego dla zdrowia powyżej 0,1 do 0,5 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia lub natężenia (...). Badań i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia występującego w środowisku pracy nie przeprowadza się, jeżeli wyniki dwóch ostatnio przeprowadzonych badań i pomiarów nie przekroczyły 0,1 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia lub natężenia (...).
W placówce nie przeprowadzano pomiarów oświetlenia na stanowiskach pracy w związku z czym nie można było stwierdzić czy oświetlenie było zgodne z normami i odpowiadało zapisom § 26 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp (j.t. Dz. U. z 2003 r. Nr 169 poz. 1650 ze zm), zwanego dalej rozporządzeniem w sprawie ogólnych przepisów bhp wg którego oświetlenie dzienne na poszczególnych stanowiskach pracy powinno być dostosowane do rodzaju wykonywanych prac i wymaganej dokładności oraz powinno spełniać wymagania określone w Polskiej Normie. Niezależnie od oświetlenia dziennego w pomieszczeniach pracy należy zapewnić oświetlenie elektryczne o parametrach zgodnych z Polskimi Normami.
W ZSO3 wykonano nałożony na pracodawcę zapisem § 8 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bhp na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. Nr 148, poz. 973) obowiązek zapewnienia pracownikom okularów korygujących wzrok, gdy wyniki badań okulistycznych prowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej potwierdzały taką potrzebę. Nie dopełniono natomiast obowiązku wynikającego
z zapisu § 5 ust. 1 ww. rozporządzenia, wg którego pracodawca był obowiązany do przeprowadzania na stanowiskach pracy, wyposażonych w monitory ekranowe, oceny warunków pracy (...).
W toku kontroli nie stwierdzono uchybień w realizacji obowiązków wynikających z zapisów art. 2376 i 2377 § 1 k. p. Pracownicy zostali wyposażeni w niezbędne środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze. Zasady (Tabela) przydziału, gospodarowania i ewidencjonowania środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego oraz środków higieny osobistej stanowiły integralną część zakładowego regulaminu pracy, co było zgodne z zapisem art. 1041 § 1 pkt 1 k. p., wg którego regulamin pracy, określając prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników związane z porządkiem w zakładzie pracy, powinien ustalać w szczególności (...) wyposażenie pracowników w narzędzia i materiały, a także w odzież i obuwie robocze oraz w środki ochrony indywidualnej i higieny osobistej.
Stwierdzono natomiast pewne uchybienia w zapisach Tabeli przydziału, gospodarowania i ewidencjonowania środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego polegające na tym, iż:
 „kamizelka ciepłochronna” w kilku przypadkach zaliczona została do odzieży roboczej, w pozostałych do odzieży ochronnej, na stanowiskach pracy nauczyciela wychowania fizycznego, konserwatora oraz ratownika „klapki, drewniaki” zaliczono do obuwia roboczego, gdy tym czasem są to środki chroniące przed działaniem wody i szkodliwych czynników biologicznych i winny być zaliczone do środków ochrony, na stanowisku konserwatora (….) w środkach ochrony indywidualnej uwzględniono szelki bezpieczeństwa nie uwzględniono natomiast linki bezpieczeństwa oraz kasku pomimo, że przedmioty te znajdowały się na wyposażeniu pracowników, „czapkę letnią i zimową” na stanowisku konserwatora terenów zewnętrznych zaliczono do ubrania roboczego, natomiast na stanowisku głównego specjalisty animatora środowiskowego do ubrania ochronnego.
Stwierdzono ponadto, iż za niektóre elementy odzieży i obuwia roboczego pracownicy otrzymywali ekwiwalent pieniężny, nie ustalono jednak stanowisk, na których dopuszczono używanie własnej odzieży i obuwia roboczego, co było niezgodne z zapisem art. 2377 § 2 k.p., wg którego pracodawca może ustalić stanowiska, na których dopuszcza się używanie przez pracowników, za ich zgodą, własnej odzieży i obuwia roboczego, spełniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy.
W okresie objętym kontrolą w ZSO3 zarejestrowano 2 wypadki przy pracy. W toku kontroli dokumentacji powypadkowej stwierdzono następujące uchybienia:
- poszkodowana zatrudniona na stanowisku portiera zgłosiła wypadek w dniu 06.02.2008 r. natomiast zespół powypadkowy przystąpił do badania okoliczności i przyczyn wypadku dopiero w dniu 13.02.2008 r., co było niezgodne z zapisem § 6 ust 1 ówcześnie obowiązującego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (Dz.U. Nr 115, poz. 744 ze zm.), zwanego dalej rozporządzeniem w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, wg którego niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku zespół powypadkowy jest obowiązany przystąpić do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku,
- w postępowaniu powypadkowym, w którym poszkodowaną została pracownica zatrudniona na stanowisku sprzątaczki zespół powypadkowy podał inny uraz (zdjęcie płytki paznokciowej z kciuka prawego) aniżeli to wynikało z dokumentacji medycznej (obrzęk kciuka prawego z odczynem zapalnym pod paznokciem); nie odniósł się do właściwości rękawic ochronnych zastosowanych podczas prac wykonywanych w chwili wypadku (przyczyna wypadku: wbicie się ostrej rośliny pod paznokieć).
W placówce zgodnie z zapisem art. 226 k.p. przeprowadzono ocenę ryzyka zawodowego na wszystkich stanowiskach pracy oraz zastosowano środki profilaktyczne; poinformowano pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.
W wyniku kontroli nie stwierdzono naruszenia obowiązku wynikającego z zapisu art. 229 § 4 k. p., wg którego pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. Wszyscy pracownicy ZSO3 posiadali aktualne orzeczenia o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy na zajmowanych stanowiskach. Stwierdzono natomiast, że opracowany przez pracodawcę wzór skierowania na badania profilaktyczne nie zawierał niezbędnych elementów takich jak: czynniki szkodliwe lub uciążliwe występujące na stanowisku pracy oraz aktualne wyniki badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, co było niezgodne z zapisem § 4 ust. 1 i ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzenia badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332 ze zm.), wg którego badanie profilaktyczne przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę. Skierowanie powinno zawierać: (...) informacje o występowaniu na stanowisku lub stanowiskach pracy czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych oraz aktualne wyniki badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, wykonanych na tych stanowiskach.
W przedmiotowej sprawie specjalista ds. płac (pełniąca na zastępstwo obowiązki specjalisty ds. pracowniczych) oświadczyła, iż dane dotyczące występowania czynników szkodliwych lub uciążliwych na danym stanowisku pracy, jak również wyniki badań są umieszczane w skierowaniach na badania profilaktyczne.
Nie stwierdzono nieprawidłowości związanych z realizacją zapisu art. 2373 § 1 i 2, art. 2374 k. p. Pracowników ZSO3 nie dopuszczano do pracy, do wykonywania której nie posiadaliby wymaganych kwalifikacji, dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracownikom udostępniano szczegółowe instrukcje i wskazówki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach pracy. Wszyscy pracownicy posiadali aktualne szkolenia w dziedzinie bhp określone w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860 ze zm.).
Nie stwierdzono nieprawidłowości związanych z realizacją obowiązku wynikającego z zapisu art. 2091 § 1 pkt 2 k.p. oraz § 44 ust. 3 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bhp. Pracodawca wyznaczył pracownika do udzielania pierwszej pomocy oraz pracownika do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników; osoby do obsługi apteczek umieszczonych na terenie placówki.
W odniesieniu do pozostałych obowiązków objętych kontrolą stwierdzono, że realizowane były zgodnie z obowiązującymi przepisami i do ich realizacji nie wniesiono zastrzeżeń.

Prezydent Miasta Szczecin zalecił Dyrektorowi ZSO3:
1. Przeprowadzenie badań i pomiarów hałasu na stanowisku ratownika.
2. Przeprowadzenie pomiarów natężenia oraz równomierności oświetlenia na stanowiskach pracy.
3. Dokonanie oceny warunków pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe.
4. Ustalenie stanowisk, na których dopuszcza się używanie przez pracowników, za ich zgodą, własnej odzieży i obuwia roboczego.
5. Opracowanie wzoru skierowania na badania profilaktyczne zawierającego wszystkie elementy określone w przepisach.
6. Dostosowanie zasad przydziału środków ochrony indywidualnej odzieży i obuwia roboczego do obowiązujących przepisów.
7. Wzmożenie nadzoru nad prowadzeniem postępowań powypadkowych.