Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2010 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin, w dniach: od 19 sierpnia 2010 r. do 13 września 2010 r. przeprowadził kontrolę w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla Dzieci Niesłyszących, zwanych dalej SOSWdDN, w zakresie: przestrzegania wybranych zagadnień z prawa pracy, w tym: działu X ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.), zwanej dalej k. p.; realizacji zadań służby bhp wynikających z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bhp (Dz. U. Nr 109, poz. 704 ze zm.); realizacji zadań pokontrolnych, tj. wystąpień, nakazów i decyzji wydanych przez organy kontroli zewnętrznej, w tym: Państwowej Inspekcji Pracy, Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, a także pozostałych organów kontroli państwowej. Okres kontrolowany – od 2008 r.
Wyniki kontroli przedstawione zostały w protokole kontroli P/73/10 podpisanym w dniu 13 września 2010 r. Ocena zawarta została w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 27 września 2010 r.
W czasie kontroli w SOSWdDN zatrudnionych było 76 pracowników, w tym: kobiet 59, pracowników młodocianych 0.
Zadania służby bhp wykonywał inspektor ds. bhp, na podstawie umowy zawartej pomiędzy SOSWdDN, a Zachodniopomorskim Centrum Edukacyjnym w Szczecinie.
Kontrola realizacji zadań służby bhp, wynikających z zapisów § 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie służby bhp wykazała, że osoba wykonująca te zadania :
 nie przeprowadzała udokumentowanych kontroli warunków pracy oraz przestrzegania przepisów i zasad bhp (w tym kontroli stanowisk pracy),
 nie brała udziału w opracowywaniu planów modernizacji, rozwoju placówki; planach rozwiązań techniczno-organizacyjnych zapewniających poprawę stanu bhp,
 nie sporządziła analizy stanu bhp za rok 2008.
W toku kontroli realizacji obowiązków wynikających z zapisów art. 2376 – 2377 k. p., nakładających na pracodawcę obowiązek dostarczania pracownikom środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego stwierdzono, że pracownicy zatrudnieni na stanowiskach konserwatorów, wykonujący prace na wysokości (w tym prace przy naprawach i konserwacji dachu) nie zostali wyposażeni w środki chroniące przed upadkiem z wysokości. W placówce nie opracowano również wykazu prac szczególnie niebezpiecznych oraz wykazu prac , które powinny być wykonywane przez co najmniej 2 osoby, co było niezgodne z zapisami art. 225 k.p., wg którego pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby prace, przy których istnieje możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego, były wykonywane przez co najmniej dwie osoby, w celu zapewnienia asekuracji. Wykaz prac ustala pracodawca po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami (...), oraz zapisami § 80 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp (j.t. Dz. U. z 2003 r. Nr 169 poz. 1650 ze zm), zwanego dalej rozporządzeniem w sprawie ogólnych przepisów bhp, wg którego pracodawca jest obowiązany do ustalenia i aktualizowania wykazu prac szczególnie niebezpiecznych występujących w zakładzie pracy.
Integralną część Regulaminu pracy SOSWdDN stanowiła „Tabela” przydziału, gospodarowania i ewidencjonowania środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego. W toku analizy dokumentu stwierdzono, iż:
 nie wyznaczono okresów użytkowania dla następujących rodzajów odzieży i obuwia roboczego: czapka zimowa (stanowisko: dozorcy, woźnego), kurtka robocza ocieplana (stanowiska: dozorcy, robotnika do prac ciężkich, kierowcy), kamizelka ciepłochronna (stanowiska: magazyniera, kierownika administracyjno-gospodarczego, woźnego) czapka zimowa (stanowisko robotnika do prac ciężkich), czepek lub chusta biała (stanowiska: kucharza, pomocy kuchennej), fartuch przedni, zapaska (stanowiska: kucharza, pomocy kuchennej), fartuch roboczy (stanowisko nauczyciela zajęć technicznych), kurtka p/deszczowa (stanowisko woźnego).
Według zapisu art. 2378 § 1 k.p. pracodawca ustala rodzaje środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego (...) oraz przewidywane okresy użytkowania odzieży i obuwia roboczego, w kilku przypadkach środki nazwane w tabeli jako ochronne (fartuch ochronny, kamizelka ciepłochronna) zaliczono do odzieży roboczej.
Kontrola realizacji obowiązków wynikających z ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (j.t. Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 ze zm.), zwanej dalej ustawą p.b., w zakresie prowadzenia książek obiektów budowlanych oraz dokonywania okresowych kontroli obiektów wykazała następujące uchybienia:
- na terenie SOSWdDN znajdowały się dwa odrębne budynki, dla których prowadzona była jedna, wspólna książka obiektu budowlanego, co było niezgodne z zapisem art. 64 ust. 1 ww. ustawy, wg którego właściciel lub zarządca jest obowiązany prowadzić dla każdego budynku (…) książkę obiektu budowlanego, stanowiącą dokument przeznaczony do zapisów dotyczących przeprowadzanych badań i kontroli stanu technicznego, remontów i przebudowy, w okresie użytkowania obiektu budowlanego,
- obiekty budowlane nie poddawano kontrolom wymienionym w art. 62 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy p.b., wg zapisu którego obiekty budowlane powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę kontroli okresowej, co najmniej raz w roku, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego elementów budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu (…),
- osoba przeprowadzająca w marcu 2010 r. kontrolę stanu technicznego instalacji i urządzeń gazowych nie posiadała kwalifikacji wymaganych zapisem art. 62 ust. 5 ustawy p.b., wg którego kontrolę stanu technicznego instalacji elektrycznych, piorunochronnych i gazowych powinny przeprowadzać osoby posiadające kwalifikacje wymagane przy wykonywaniu dozoru nad eksploatacją urządzeń, instalacji oraz sieci energetycznych i gazowych.
Kontrolująca nie stwierdziła uchybień w realizacji zaleceń wynikających z okresowych kontroli obiektów budowlanych. W miarę posiadanych środków finansowych pracodawca realizował zalecenia na bieżąco bądź występował do organu nadrzędnego o środki finansowe na realizację zaleceń.
W placówce nie przeprowadzano natomiast pomiarów oświetlenia na stanowiskach pracy w związku z czym kontrolująca nie można było stwierdzić czy oświetlenie było zgodne z normami i odpowiadało zapisom § 26 rozporządzenia
w sprawie ogólnych przepisów bhp, zwanego dalej rozporządzeniem w sprawie ogólnych przepisów bhp, wg którego oświetlenie dzienne na poszczególnych stanowiskach pracy powinno być dostosowane do rodzaju wykonywanych prac i wymaganej dokładności oraz powinno spełniać wymagania określone w Polskiej Normie. Niezależnie od oświetlenia dziennego w pomieszczeniach pracy należy zapewnić oświetlenie elektryczne o parametrach zgodnych z Polskimi Normami.
W kontrolowanym okresie w SOSWdDN zarejestrowano 3 wypadki przy pracy.
Wewnętrzne zarządzenie regulujące procedury postępowania powypadkowego oparte zostało na nieobowiązujących przepisach prawa.
Szczegółowa analiza dokumentacji powypadkowej wykazała również uchybienia w realizacji zapisów ówcześnie obowiązującego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (Dz.U. Nr 115, poz. 744 ze zm.) polegające na tym, iż:
- pierwsze czynności w zakresie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków wykonano po kilkunastu dniach od zdarzenia, co było niezgodne z zapisem § 6 ust. 1 ww. rozporządzenia, wg którego niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku zespół powypadkowy jest obowiązany przystąpić do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, w szczególności: dokonać oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń ochronnych oraz zbadać warunki wykonywania pracy i inne okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku; jeżeli jest to konieczne, sporządzić szkic lub wykonać fotografię miejsca wypadku,
- zespół powypadkowy nie dokonywał udokumentowanych oględzin z miejsc wypadku, co było głównie spowodowane tym, iż postępowania powypadkowe wszczynane były po tak długim czasie od zdarzenia,
- protokół badania okoliczności i przyczyn wypadku, w którym poszkodowanym został pracownik zatrudniony na stanowisku sprzątacza, został zatwierdzony przez pracodawcę przed zapoznaniem się z jego treścią przez poszkodowanego, co było niezgodne z zapisem § 10 ust. 1 ww. rozporządzenia, wg którego zespół powypadkowy jest obowiązany zapoznać poszkodowanego z treścią protokołu powypadkowego przed jego zatwierdzeniem.
W toku kontroli akt osobowych pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych oraz administracyjno-biurowych stwierdzono, że były one prowadzone niezgodnie z zapisami rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (Dz. U. Nr 62, poz. 286 ze zm.) polegającymi na tym, iż:
 strony w poszczególnych częściach akt osobowych były nieponumerowane,
 brak było spisów zawartości poszczególnych części akt osobowych bądź spisy były niekompletne,
 dokumentacja nie była usystematyzowana chronologicznie,w części A akt osobowych pracownika znajdowały się oryginały dokumentów potwierdzających kwalifikacje zawodowe wymienionego,
 w części A akt osobowych pracowników znajdowały się oryginały świadectw pracy,
 w części B akt osobowych pracownika znajdowały się dokumenty, które winny być gromadzone w części A (zaświadczenie z Powiatowego Urzędu Pracy),
 w części B akt osobowych pracowników brak było pisemnych potwierdzeń o zapoznaniu się z przepisami i zasadami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy,
 w części B akt osobowych pracowników brak było pisemnych potwierdzeń o przekazaniu pracownikowi informacji o: obowiązującej go dobowej i tygodniowej normie czasu pracy, częstotliwości wypłat wynagrodzenia, wymiarze urlopu wypoczynkowego, długości okresu wypowiedzenia umowy o pracę, układzie zbiorowym pracy, którym pracownik jest objęty.
W placówce przeprowadzono ocenę ryzyka zawodowego na wszystkich stanowiskach pracy. Szczegółowa analiza dokumentacji wykazała jednak pewne uchybienia polegające na tym, iż:
 dokumentacja nie zawierała: wyszczególnienia środków ochrony dla danego stanowiska pracy, osób pracujących na poszczególnych stanowiskach pracy,
 na stanowiskach: psychologa i pedagoga szkolnego, opiekuna nocnego, wychowawcy internatu, nauczyciela wychowania fizycznego, nauczyciela wychowania przedszkolnego, kucharza i pomocy kuchennej dokonano łącznej oceny czynników niebezpiecznych i szkodliwych występujących na danym stanowisku , co było niezgodne z zapisami § 39a ust. 3 pkt 2 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bhp, wg którego dokument potwierdzający dokonanie oceny ryzyka zawodowego powinien uwzględniać w szczególności: wyniki przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego dla każdego z czynników środowiska pracy (...),
 na stanowiskach: nauczyciela wychowania przedszkolnego, nauczyciela przedmiotów humanistycznych, logopedy, nauczyciela informatyki, nauczyciela przedmiotów zawodowych, pracownika administracyjno -biurowego, sprzątaczki, dozorcy, kucharza i pomocy kuchennej jako czynnik szkodliwy wymieniono „zagrożenia biologiczne” nie wskazując rodzajów czynników biologicznych, na które byli narażeni poszczególni pracownicy.
Według zapisu art. 229 § 1 k.p. wstępnym badaniom lekarskim podlegają osoby przyjmowane do pracy (…). Badaniom wstępnym nie podlegają osoby przyjmowane ponownie do pracy u danego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy, na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą.
Z analizy akt osobowych wynikało, że:
- 2 pracowników zostało dopuszczonych do pracy bez wstępnych badań lekarskich,
- pracownica zatrudniona na ½ etatu na stanowisku specjalisty ds. księgowości oraz ½ etatu na stanowisku sprzątaczki, posiadała zaświadczenie lekarskie dopuszczające do pracy na stanowisku księgowej, nie posiadała zaświadczenia dopuszczającego do pracy na stanowisku sprzątaczki,
- pracownica zatrudniona na ½ na stanowisku praczki oraz na ½ na stanowisku sprzątaczki posiadała zaświadczenie lekarskie dopuszczające do pracy na stanowisku praczki, nie posiadała zaświadczenia lekarskiego dopuszczającego do pracy na stanowisku sprzątaczki.
Nie stwierdzono nieprawidłowości związanych z realizacją obowiązku wynikającego z zapisu art. 2091 § 1 pkt 2 k.p. oraz § 44 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bhp. Pracodawca wyznaczył pracowników do udzielania pierwszej pomocy oraz pracowników do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników; zapewniła odpowiednią ilość apteczek umieszczonych w oznakowanych miejscach; przy apteczkach znajdowały się instrukcje udzielania pierwszej pomocy.
W toku kontroli dokumentacji szkoleń w dziedzinie bhp stwierdzono następujące uchybienia:
 2 pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych (praca w systemie 8 godzinnym), zostało poddanych szkoleniom wstępnym: instruktaż ogólny oraz instruktaż stanowiskowy w jednym dniu roboczym (łączny czas szkolenia wyniósł 11 godzin lekcyjnych), co było niezgodne z zapisami art. 2373 § 3 k.p. , wg którego szkolenia odbywają się w czasie pracy i na koszt pracodawcy,
 3 pracowników zostało poddanych szkoleniom wstępnym: „instruktaż ogólny” po kilku, kilkunastu dniach od rozpoczęcia pracy, co było niezgodne z zapisem art. 2373§ 2 k.p., wg którego pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy (…),
 pracownica zatrudniona na stanowisku specjalisty ds. księgowości oraz stanowisku sprzątaczki, została poddana szkoleniu stanowiskowemu na stanowisku specjalisty ds. księgowości, nie została poddana szkoleniu na stanowisku sprzątaczki, co było niezgodne z zapisami § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U.Nr 180, poz. 1860 ze zm.), wg którego pracownik wykonujący pracę na kilku stanowiskach pracy powinien odbyć instruktaż stanowiskowy na każdym z tych stanowisk.
W toku kontroli nie stwierdzono uchybień dotyczących realizacji obowiązków wynikających z wystąpień, nakazów, decyzji państwowych organów kontroli nad warunkami pracy w SOSWdDN. Nałożone obowiązki wykonywał w wyznaczonych terminach lub zwracał się o prolongatę terminów.
W odniesieniu do pozostałych obowiązków objętych kontrolą stwierdzono, że realizowane były zgodnie z obowiązującymi przepisami i do ich realizacji nie wniesiono zastrzeżeń.
Prezydent Miasta Szczecin zalecił Dyrektorowi SOSWdDN:
1. Egzekwowanie od służby bhp obowiązków wynikających z rozporządzenia w sprawie służby bhp.
2. Wyposażenie konserwatorów w środki chroniące przed upadkiem z wysokości.
3. Opracowanie wykazu prac szczególnie niebezpiecznych oraz wykazu prac, które powinny być wykonywane przez co najmniej 2 osoby.
4. Skorygowanie zapisów w tabeli norm przydziału środków ochrony indywidualnej odzieży i obuwia roboczego.
5. Założenie książki obiektu budowlanego.
6. Poddawanie obiektów budowlanych wymaganym kontrolom okresowym przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje.
7. Przeprowadzenie pomiarów natężenia oraz równomierności oświetlenia na stanowiskach pracy.
8. Wzmożenie nadzoru nad prowadzeniem postępowań powypadkowych.
9. Dostosowanie dokumentacji oceny ryzyka zawodowego do obowiązujących przepisów.
10. Prowadzenie akt osobowych zgodnie z obowiązującymi przepisami.
11. Dopuszczanie do pracy wyłącznie pracowników posiadających aktualne orzeczenie lekarskie.
12. Poddawanie pracowników szkoleniom wstępnym w dziedzinie bhp przed dopuszczeniem do pracy oraz szkoleniom okresowym w obowiązujących terminach.