Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2010 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin, w dniach:
od 23 listopada 2010 r. do 17 grudnia 2010 r. przeprowadził kontrolę w Państwowej Szkole Muzycznej I stopnia w Szczecinie, zwanej w dalszej treści PSM w zakresie: przestrzegania wybranych zagadnień z prawa pracy, w tym: działu X ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.), zwanej dalej k. p.; realizacji zadań służby bhp wynikających z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bhp (Dz. U. Nr 109, poz. 704 ze zm.); realizacji zadań pokontrolnych, tj. wystąpień, nakazów i decyzji wydanych przez organy kontroli zewnętrznej, w tym: Państwowej Inspekcji Pracy, Państwowej Inspekcji Sanitarnej, a także pozostałych organów kontroli państwowej.
Ocena kontrolowanego zagadnienia, wnioski i zalecenia pokontrolne zawarte zostały w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 10 stycznia 2011 r.
W PSM zatrudnionych było 73 pracowników.
Zadania służby bhp w PSM wykonywali inspektorzy ds. bhp, na podstawie umowy zawartej pomiędzy: PSM, a Zachodniopomorskim Centrum Edukacyjnym w Szczecinie.
Kontrola realizacji zapisu art. 62 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (j.t. Dz. U. z 2006 r., Nr 156, poz. 1118 ze zm.), zwaną dalej ustawą p. b., nakładającego na właściciela bądź zarządcę obowiązek kontroli okresowych, co najmniej raz w roku, polegających na sprawdzeniu stanu technicznego: elementów budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu; instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (...); okresowych, co najmniej raz na 5 lat, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego i przydatności do użytkowania obiektu budowlanego (...); kontrolą tą powinno być objęte również badanie instalacji elektrycznej i piorunochronnej w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów wykazała, iż obiekt budowlany PSM poddawany był wymaganym kontrolom w obowiązujących terminach.
Wniesiono natomiast zastrzeżenia do kontroli instalacji elektrycznej z dnia 26.11.2009 r., zakresem której objęto wyłącznie badanie skuteczności ochrony przeciwporażeniowej w 10 gniazdkach na terenie całej placówki.
W sprawie realizacji zaleceń wynikających z kontroli obiektu, ówczesny pracodawca, zwracał się do organu nadrzędnego oraz innych organów (Miejski Konserwator Zabytków, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego) o wyasygnowanie środków finansowych na niezbędne remonty i modernizacje obiektu.
Wniesiono zastrzeżenia do sposobu prowadzenia książki obiektu budowlanego, zwanej dalej Książką, polegające na tym, iż:
- do Książki wpisywano: kontrole stanu technicznego sprzętu gaśniczego, protokoły kontroli sanitarnych, protokoły kontroli wewnętrznych bhp, co było niezgodne z zapisem § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie książki obiektu budowlanego (Dz.U. Nr 120, poz. 1134), wg którego wpisy do książki obejmują protokoły kontroli oraz badań określonych w art. 62 ust. 1 i 2 ustawy oraz przeprowadzonych remontów i przebudowy obiektu,
- w części Książki dotyczącej kontroli rocznych wpisano kontrolę pięcioletnią z przeglądu instalacji odgromowych,
- w kolumnie nr 4 noszącej tytuł „Zakres robót remontowych określonych w protokole kontroli” wpisywano tytuły poszczególnych kontroli zamiast zakresy robót,
- kolumny nr 5 noszącej tytuł „Data wykonania robót” nie prowadzono,
- w Książce brak było wpisów dotyczących protokołów odbioru robót remontowych przeprowadzanych w obiekcie.
Nadmienić należy jednocześnie, że do zakończenia kontroli wszystkie wpisy w Książce skorygowano.
Stwierdzono, że w wykazie prac wzbronionych kobietom zatrudnionym w PSM nie ujęto niektórych prac wymienionych w Załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz. U.Nr 114, poz. 545 ze zm.), w tym:
- prac wzbronionych kobietom w okresie karmienia,
- dla kobiet w ciąży: prac w warunkach narażenia na hałas, którego poziom ekspozycji odniesiony do 8-godzinnego dobowego lub do przeciętnego tygodniowego, określonego w k.p., wymiaru czasu pracy przekracza wartość 65 dB; prac na wysokości - poza stałymi galeriami, pomostami, podestami i innymi stałymi podwyższeniami, posiadającymi pełne zabezpieczenie przed upadkiem (bez potrzeby stosowania środków ochrony indywidualnej przed upadkiem), oraz wchodzenie i schodzenie po drabinach i klamrach.
W wykazie znalazły się natomiast zapisy nie odpowiadające zapisom Załącznika ww. rozporządzenia, o następującej treści: „pracownicom powyżej 6 miesiąca w ciąży zabronione dźwiganie; w razie trudnych warunków pracy pracownicę należy przenieść na inne stanowisko – wynikające z aktualnych potrzeb szkoły”.
W PSM prace na wysokości (powyżej 2 m), zaliczane do prac szczególnie niebezpiecznych w rozumieniu zapisów rozdziału 6 Działu IV rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp (j.t. Dz. U. z 2003 r. Nr 169 poz. 1650 ze zm), zwanego dalej rozporządzeniem w sprawie ogólnych przepisów bhp, wykonywały pracownice zatrudnione na stanowiskach sprzątaczek oraz pracownik zatrudniony na stanowisku rzemieślnika. Prace wykonywane były przy użyciu drabin rozstawnych.
W toku kontroli ustalono, iż: w placówce nie został opracowany wykaz prac szczególnie niebezpiecznych, a pracownicy wykonywali powyższe prace bez wyposażenia środki ochrony przed upadkiem z wysokości, co było niezgodne z zapisami § 80 ust. 2 oraz § 110 ust. 1 pkt 2 ww. rozporządzenia, wg którego pracodawca jest obowiązany do ustalenia i aktualizowania wykazu prac szczególnie niebezpiecznych występujących w zakładzie pracy. Przy pracach na: (...) drabinach i klamrach na wysokości powyżej 2 m nad poziomem (…) podłogi należy w szczególności: (…) zapewnić stosowanie przez pracowników, odpowiedniego do rodzaju wykonywanych prac, sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości (…); nie opracowano również wykazu prac wykonywanych przez dwie osoby do czego obligował zapis art. 225 k.p., wg którego pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby prace, przy których istnieje możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego, były wykonywane przez co najmniej dwie osoby, w celu zapewnienia asekuracji. Wykaz prac ustala pracodawca po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami (…).
Stwierdzono ponadto, że kierując ww. pracowników na badania profilaktyczne faktu wykonywania pracy na wysokości nie odnotowywano w skierowaniach.
W maju 2008 r. na wniosek pracownicy, która się uskarżała na złe samopoczucie, ówczesny pracodawca zlecił wykonanie w sali lekcyjnej pomiarów stężenia czynników chemicznych. W wyniku przeprowadzonych badań i pomiarów stwierdzono 0,54 najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) Formaldehydu oraz 0,09 NDS Toluenu.
Do dnia kontroli badań nie powtórzono, co było niezgodne z zapisem § 2 ust. 1 oraz ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 73, poz. 645 ze zm.), wg których badań i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia występującego w środowisku pracy nie przeprowadza się, jeżeli wyniki dwóch ostatnio przeprowadzonych badań i pomiarów nie przekroczyły 0,1 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (…); badania i pomiary przeprowadza się co najmniej raz w roku - przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub pomiarze stężenia lub natężenia czynnika szkodliwego dla zdrowia powyżej 0,5 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia lub natężenia (…).
Nie ustalono również źródła emisji ww. czynników chemicznych.
W dniu 22.10.2009 r. w placówce wykonano pomiary natężenia i równomierności oświetlenia na 89 stanowiskach pracy w 28 pomieszczeniach. W wyniku pomiarów stwierdzono, że w 19 pomieszczeniach „oświetlenie nie spełnia wymagań przepisów i nie nadaje się do eksploatacji” i zalecono wymianę opraw oświetleniowych.
Według zapisu § 26 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bhp oświetlenie dzienne na poszczególnych stanowiskach pracy powinno być dostosowane do rodzaju wykonywanych prac i wymaganej dokładności oraz powinno spełniać wymagania określone w Polskiej Normie. Niezależnie od oświetlenia dziennego w pomieszczeniach pracy należy zapewnić oświetlenie elektryczne o parametrach zgodnych z Polskimi Normami.
Do dnia kontroli, z powodu braku środków finansowych, nie dostosowano oświetlenia do obowiązujących norm.
W toku kontroli realizacji obowiązków wynikających z zapisów art. 2376 – 2377 k. p., nakładających na pracodawcę obowiązek dostarczania pracownikom środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego stwierdzono, że uprawnionym pracownikom wypłacano ekwiwalent pieniężny za środki ochrony indywidualnej, co było niezgodne z zapisem art. 2376 § 1, wg którego pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz informować go o sposobach posługiwania się tymi środkami.
W toku kontroli akt osobowych (14 pracowników) stwierdzono, że były one prowadzone niezgodnie z zapisami rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (Dz. U. Nr 62, poz. 286 ze zm.) polegającymi na tym, iż:
 strony w poszczególnych częściach akt osobowych były nieponumerowane,
 brak było spisów zawartości poszczególnych części akt osobowych bądź spisy były niekompletne,
 dokumentacja nie była usystematyzowana chronologicznie,
 w części B akt osobowych pracowników brak było pisemnych potwierdzeń o zapoznaniu się z przepisami i zasadami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy,
 zaświadczenia ze wstępnych badań lekarskich znajdowały się w części B, zamiast w części A akt osobowych,
 akta osobowe 2 pracowników składały się z 4 części A, B, C i D, co było niezgodne z zapisem § 6 ust. 2 ww. rozporządzenia, wg którego akta osobowe pracownika składają się z 3 części A, B i C,
 w części C akt osobowych pracownika zatrudnionego na stroiciela pianin i fortepianów znajdowały się miesięczne rozliczenia czasu pracy, co było niezgodne z zapisem § 6 ust. 2 pkt 3 ww. rozporządzenia, wg którego w części C winny być gromadzone dokumenty związane z ustaniem zatrudnienia,
 w części A akt osobowych nauczyciela gry na perkusji znajdowały się oryginały świadectw pracy, co było niezgodne z zapisem § 1 ust. 3 ww. rozporządzenia, wg którego pracodawca przechowuje w aktach osobowych pracownika odpisy lub kopie składanych dokumentów. Pracodawca może żądać od pracownika przedłożenia oryginałów tych dokumentów tylko do wglądu lub sporządzenia ich odpisów albo kopii.
Według zapisu § 3 ust. 4 i 5 oraz § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzenia badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332 ze zm.) badanie profilaktyczne przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę. Orzeczenia lekarskie są wydawane w formie zaświadczeń. Zaświadczenia lekarz przeprowadzający badanie profilaktyczne przekazuje pracownikowi i pracodawcy.
W toku kontroli dokumentacji z zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami w PSM ustalono, iż ówczesny pracodawca, nie skierował na badania profilaktyczne 4 pracowników. W aktach osobowych pracowników znajdowały się kserokopie zaświadczeń lekarskich wydanych dla innych pracodawców. Stwierdzono ponadto, iż pracownik zatrudniony na stanowisku starszego woźnego nie został skierowany na badania kontrolne po długotrwałym zwolnieniu lekarskim (32 dni), co było niezgodne z zapisem art. 229 § 2 k.p., wg. którego w przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.
W toku kontroli nie stwierdzono uchybień dotyczących realizacji obowiązków wynikających z wystąpień, nakazów, decyzji państwowych organów kontroli nad warunkami pracy w PSM. Nałożone obowiązki wykonywano w wyznaczonych terminach lub zwracano się o prolongatę terminów.
W odniesieniu do pozostałych obowiązków objętych kontrolą stwierdzono,
że realizowane były zgodnie z obowiązującymi przepisami i do ich realizacji nie wniesiono zastrzeżeń.
Prezydent Miasta Szczecin zalecił Dyrektorowi PSM:
1. Wykonanie kontroli instalacji elektrycznej w pełnym zakresie określonym w przepisach.
2. Prowadzenie książki obiektu budowlanego zgodnie z wzorem określonym w rozporządzeniu.
3. Wykonywanie prac na wysokości zgodnie z obowiązującymi przepisami.
4. Opracowanie wykazu prac szczególnie niebezpiecznych oraz wykazu prac, które powinny być wykonywane przez co najmniej 2 osoby.
5. Informowanie lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami o występujących na stanowiskach pracy czynnikach niebezpiecznych, szkodliwych bądź uciążliwych.
6. Dostosowanie wykazu prac wzbronionych kobietom do obowiązujących przepisów.
7. Przeprowadzenie badań i pomiarów czynników chemicznych w sali nr 22 oraz ustalenie źródła emisji czynników.
8. Dostosowanie oświetlenia na stanowiskach pracy do obowiązujących norm.
9. Dostarczanie nieodpłatnie pracownikom środków ochrony indywidualnej.
10. Prowadzenie akt osobowych zgodnie z obowiązującymi przepisami.
11. Dopuszczanie do pracy wyłącznie pracowników posiadających aktualne orzeczenie lekarskie.