Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2009 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin, w dniach: od 26 stycznia do 16 lutego 2009 r. przeprowadził kontrolę w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym nr 2 im. Czesława Piskorskiego w Szczecinie, zwanym dalej SOSW2, w zakresie przestrzegania wybranych zagadnień z prawa pracy, w tym działu X ustawy z dnia 26 czerwca   1974 r. Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.), zwanego dalej k. p., realizację zadań służby bhp wynikających z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bhp (Dz. U. Nr 109, poz. 704 ze zm.), a także realizację zadań pokontrolnych, tj. wystąpień, nakazów i decyzji wydanych przez organy kontroli zewnętrznej, w tym: Państwowej Inspekcji Pracy, Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, a także pozostałych organów kontroli państwowej. Okres kontrolowany – od 2007 r. Wyniki kontroli przedstawione zostały w protokole kontroli P/5/09 podpisanym w dniu 12 lutego 2009 r. Ocena zawarta została w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 25 lutego 2009 r.  

W SOSW2 (stan zatrudnienia76 pracowników) wykonywanie zadań służby bhp pracodawca powierzył pracownikowi, zatrudnionemu na stanowisku wychowawcy internatu, który posiadał udokumentowane kwalifikacje do wykonywania zadań tej służby, co było zgodne z zapisem art. 237¹¹ § 1 i 2 k.p., wg którego (...) pracodawca zatrudniający do 100 pracowników powierza wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy (...) pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu powierzono wykonywanie zadań służby bhp (...) powinien spełniać wymagania kwalifikacyjne niezbędne do wykonywania zadań służby bhp oraz ukończyć szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy dla pracowników tej służby.

Od dnia 23.01.2009 r. wykonywanie zadań służby bhp w SOSW2, na mocy zawartej umowy, przejął Ośrodek BHP przy Zachodniopomorskim Centrum Edukacyjnym w Szczecinie.

Kontrola realizacji obowiązku wynikającego z zapisu art. 226 k. p. stanowiącego, że na pracodawcy spoczywał obowiązek ocenienia i udokumentowania ryzyka zawodowego oraz poinformowania pracowników o ryzyku zawodowym związanym z wykonywaną pracą, a także o zasadach ochrony przed zagrożeniami wykazała, że w SOSW2 przeprowadzono ocenę ryzyka zawodowego na wszystkich stanowiskach pracy oraz poinformowano pracowników o ryzyku zawodowym jak również o zasadach ochrony przed zagrożeniami, stosownie do postanowień zawartych w art. 226 k. p. Nie dopełniono natomiast obowiązku wynikającego z zapisu § 39a ust. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy ( j.t. Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz.1650 ze zm.),
wg którego (...) dokument potwierdzający dokonanie oceny ryzyka zawodowego powinien uwzględniać w szczególności: opis ocenianego stanowiska pracy (...), w tym wyszczególnienie: osób pracujących na tym stanowisku; datę przeprowadzonej oceny oraz osoby dokonujące oceny.

W przedłożonej do kontroli dokumentacji brak było: dat przeprowadzenia oceny (na stanowisku: głównego księgowego, księgowej, sekretarki, pracownika administracyjno-biurowego, nauczyciela przedmiotów dydaktycznych, nauczyciela -bibliotekarza, nauczyciela wychowania fizycznego, nauczyciela praktycznej nauki zawodu – kucharza, nauczyciela praktycznej nauki zawodu – krawcowej, konserwatora, sprzątaczki, woźnego, dozorcy nocnego); osób przeprowadzających ocenę (na stanowisku: głównego księgowego, księgowej, sekretarki, pracownika administracyjno-biurowego, nauczyciela-bibliotekarza, nauczyciela wychowania fizycznego, kucharza/pomocy kuchennej, konserwatora, sprzątaczki, woźnego, dozorcy nocnego). Na pozostałych stanowiskach ocena była przeprowadzona jednoosobowo przez specjalistę ds. bhp spoza placówki, co było niezgodne z zapisem pkt. 6 PN-N-18002 “System zarządzania bhp. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego” stanowiącym, że ocenę ryzyka przeprowadza zespół, w skład którego wchodzi pracodawca i wyznaczeni pracownicy, którzy znają i rozumieją zasady oceny ryzyka zawodowego oraz potrafią formułować propozycje działań korygujących. Dokumentacja nie zawierała ponadto wykazu osób pracujących na poszczególnych stanowiskach pracy. 

Nie stwierdzono nieprawidłowości w realizacji obowiązku wynikającego z zapisu art. 62 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (j.t. Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 ze zm.). Obiekty budowlane były poddawane systematycznej kontroli o czym świadczyły protokoły z przeprowadzonych kontroli. Stwierdzono natomiast brak staranności w prowadzeniu książek obiektów budowlanych polegający na tym, że nie dokonywano na bieżąco wpisów do książek obejmujących protokoły kontroli oraz badań do czego obligował zapis § 6 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury  z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie książki obiektu budowlanego (Dz. U. Nr 120, poz. 1134), wg którego wpisy do książki powinny być dokonywane w dniu zaistnienia okoliczności, dla której jest wymagane dokonanie odpowiedniego wpisu. Jednocześnie należy podkreślić, że do zakończenia kontroli książki zostały uzupełnione o wymagane wpisy.

Na wyposażeniu pracowni warsztatowych SOSW2 znajdowało się wiele maszyn zakupionych przed 2003 r. Z wyjaśnień złożonych przez obecnego dyrektora placówki oraz poprzedniego dyrektora wynikało, że nie została przeprowadzona ocena maszyn, użytkowanych w SOSW2, pod kątem spełnienia wymogów określonych w art. 3 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz.U. Nr 191, poz. 1596 ze zm.) tym samym nie został zrealizowany obowiązek nałożony zapisem § 34 ww. rozporządzenia, wg którego maszyny nabyte przed dniem 1 stycznia 2003 r. powinny być, w terminie do dnia 1 stycznia 2006 r., dostosowane do minimalnych wymagań dotyczących maszyn (…). Za zaistniałą sytuację odpowiedzialnymi były osoby kierujące placówką od momentu wejścia w życie ww. przepisu.

  Nie stwierdzono nieprawidłowości w realizacji obowiązku wynikającego z zapisu art. 229 § 4 k.p. Wszyscy pracownicy SOSW2 posiadali aktualne orzeczenia lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku.

W odniesieniu do wszystkich pracowników nie stwierdzono nieprawidłowości związanych z dopuszczaniem do pracy, do wykonywania której nie posiadaliby dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, czyli prowadzenia szkoleń w dziedzinie bhp wynikających z zapisu art. 237³ § 2 kp oraz rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860 ze zm.), zwane dalej rozporządzeniem w sprawie szkoleń bhp.

Stwierdzono natomiast, że szkolenia wstępne „instruktaż stanowiskowy” w SOSW2 przeprowadzał pracownik, któremu powierzono wykonywanie zadań służby bhp oraz pracownik zatrudniony na stanowisku kierownika ds. wychowania i opieki, który nie posiadał udokumentowanego odbycia szkolenia w zakresie metod prowadzenia instruktażu stanowiskowego, co było niezgodne z zapisem § 11 ust. 5 rozporządzenia w sprawie szkoleń bhp, wg którego  instruktaż stanowiskowy przeprowadza wyznaczona przez pracodawcę osoba kierująca pracownikami lub pracodawca, jeżeli osoby te posiadają odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie zawodowe oraz są przeszkolone w zakresie metod prowadzenia instruktażu stanowiskowego.

W SOSW2 czynniki szkodliwe występowały w warsztatach szkolnych oraz kuchni. Do kontroli przedłożono sprawozdania z badań i pomiarów: hałasu i zapylenia w pracowni stolarskiej (przeprowadzonych w roku 2005) oraz tlenku węgla (przeprowadzonych w latach 2005 i 2008) w kuchni.  Ponieważ wyniki dwóch kolejnych badań stężenia tlenku węgla nie wykazały przekroczenia 0,1 krotności NDS, nie było obowiązku wykonywania kolejnych badań.

Nie przeprowadzono natomiast ponownych badań i pomiarów hałasu i zapylenia w pracowni stolarskiej pomimo, iż krotność NDN w przypadku hałasu wyniosła 0,1; krotność NDS w przypadku pyłu kształtowała się na poziomie 0,2-0,3.

Obowiązek przeprowadzenia ponownych badań wynikał z zapisu § 2 ust. 1 i 3 pkt 3 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. Nr 73, poz. 645 ze zm.), zwanego dalej rozporządzeniem w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych, wg którego  badań i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia występującego w środowisku pracy nie przeprowadza się, jeżeli wyniki dwóch ostatnio przeprowadzonych badań i pomiarów nie przekroczyły 0,1 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia lub natężenia (...), a w procesie technologicznym lub w warunkach występowania danego czynnika nie dokonała się zmiana mogąca wpływać na wysokość stężenia lub natężenia czynnika szkodliwego dla zdrowia; (...) badania i pomiary przeprowadza się co najmniej raz na dwa lata - przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub pomiarze stężenia lub natężenia czynnika szkodliwego dla zdrowia powyżej 0,1 do 0,5 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia lub natężenia (...) .

Nie dopełniono również wymogu dotyczącego informowania pracowników o wynikach badań; nie prowadzono rejestrów czynników szkodliwych, oraz kart badań jak również nie zapoznano pracowników z wynikami badań, co było niezgodne z zapisem § 8 i 9 ust. 1 i 2 rozporządzenia w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych, wg którego o wynikach przeprowadzonych badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy pracodawca jest obowiązany niezwłocznie, w sposób ustalony w danym zakładzie pracy, poinformować pracowników (...);pracodawca prowadzi na bieżąco rejestr czynników szkodliwych dla zdrowia występujących na stanowisku pracy (...); pracodawca wpisuje na bieżąco wyniki badań i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia do karty badań i pomiarów (...).

W toku kontroli zagadnień dotyczących środków ochrony indywidualnej odzieży i obuwia roboczego stwierdzono, że w SOSW2 opracowano zasady przydzielania, gospodarowania   i ewidencjonowania środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego oraz ustalono rodzaje tych środków. Nie dołożono jednak należytej staranności w tworzeniu ww. dokumentacji.

Według zapisu art. 237⁸  § 1 i art. 237⁹ § 2. k. p. pracodawca ustala rodzaje środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, których stosowanie na określonych stanowiskach jest niezbędne (...) oraz przewidywane okresy użytkowania odzieży i obuwia roboczego; pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby stosowane środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze posiadały właściwości ochronne i użytkowe (...). Z powyższego zapisu wynikał obowiązek ustalenia okresów użytkowania wyłącznie dla odzieży i obuwia roboczego, natomiast środki ochrony indywidualnej są użytkowane do momentu utraty właściwości ochronnych. W SOSW2 ustalono natomiast konkretne okresy używalności odzieży ochronnej oraz środków ochrony kończyn dolnych i górnych (oznaczone literą – O) na następujących stanowiskach pracy: woźny: O- kurtka ocieplana (3 o.z.), O- botki męskie (24 m), O- kamizelka ocieplana (3 okresy zimowe).; kierowca: O- kurtka przeciwdeszczowa z podpinką (4 o.z), O- czapka ocieplana (24 m); kucharka/pomoc kuchenna: O-fartuch przedni (12 m), O- półbuty na spodach p/ślizgowych (12 m); sprzątaczki: O- pas bezpieczeństwa do mycia okien (wg instrukcji). Jednocześnie na kilku stanowiskach pracy w zakresie wyposażenia widniała odzież ochronna, którą oznaczono jako odzież roboczą literą R i określono okresy używalności. Dotyczyło to następujących stanowisk pracy: bibliotekarz: R- fartuch ochronny (24m); dozorca:
R- fartuch ochronny drelichowy (24m); nauczyciel wf: R- fartuch ochronny (12m); nauczyciel praktycznej nauki zawodu: R- fartuch ochronny drelichowy (24m); kierowca: R- półbuty na spodach p/ślizgowych (24m).

 

Prezydent Miasta Szczecin zalecił Dyrektorowi SOSW2:

a)     przeprowadzenie badań i pomiarów hałasu i zapylenia w pracowni stolarskiej,

b)     poinformowanie pracowników o wynikach badań i pomiarów,

c)      założenie i prowadzenie na bieżąco rejestru czynników szkodliwych dla zdrowia występujących na stanowiskach pracy,

d)     założenie i wpisywanie na bieżąco wyników badań i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia do karty badań i pomiarów.