Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2009 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin, w dniach: od 30 marca do 15 kwietnia 2009 r. przeprowadził kontrolę w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 4 w Szczecinie, zwanym dalej ZSO4, w zakresie przestrzegania wybranych zagadnień z prawa pracy, w tym działu X ustawy z dnia 26 czerwca   1974 r. Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.), zwanego dalej k. p., realizację zadań służby bhp wynikających z rozporządzenia Rady Ministrów  z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bhp (Dz. U. Nr 109, poz. 704 ze zm.), a także realizację zadań pokontrolnych, tj. wystąpień, nakazów i decyzji wydanych przez organy kontroli zewnętrznej, w tym: Państwowej Inspekcji Pracy, Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, a także pozostałych organów kontroli państwowej. Okres kontrolowany – od 2007 r. Wyniki kontroli przedstawione zostały w protokole kontroli P/11/09 podpisanym w dniu 15 kwietnia 2009 r. Ocena zawarta została w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 30 kwietnia 2009 r.  

 W czasie kontroli w ZSO4 zatrudnionych było 105 pracowników, w tym: kobiet 73, niepełnosprawnych 0, młodocianych 0. 

Realizując zapis art. 237¹¹ § 1 k. p. oraz § 1 ust. 3 rozporządzenia w sprawie służby bhp Dyrektor ZSO4 zatrudnił inspektora bhp, w wymiarze czasu pracy – ¼ etatu, który legitymował się kwalifikacjami określonymi w § 4 ust. 2 pkt 1 ww. rozporządzenia, uprawniającymi do zajmowania stanowiska inspektora ds. bhp.

W toku prowadzonych czynności kontrolnych nie stwierdzono rażących nieprawidłowości. Zagadnienia objęte kontrolą realizowane były na ogół prawidłowo, nie uniknięto jednak pewnych uchybień w toku ich realizacji.

W roku 2004 przeprowadzono badania środowiska pracy na stanowiskach pracy w kuchni szkolnej. Badania i pomiary dotyczyły poziomu stężenia tlenku węgla oraz natężenie i równomierności oświetlenia światłem elektrycznym.

Wyniki badań wykazały stężenie tlenku węgla poniżej 0,1 krotności najwyższego dopuszczalnego stężenia.

Wyniki pomiarów natężenia i równomierności oświetlenia światłem elektrycznym wykazały nie spełnienie norm natężenia oświetlenia na 14 stanowiskach pracy; równomierność oświetlenia mieściła się w granicach normy na wszystkich stanowiskach pracy.   Kontrolującej nie przedstawiono dokumentów potwierdzających dostosowanie natężenia oświetlenia do obowiązujących norm.

W ZSO4 opracowano dokumentację przydzielania, gospodarowania ewidencjonowania środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego stanowiącą załącznik do regulaminu pracy. Przedstawiona dokumentacja zawierała błędy merytoryczne polegające na tym, że:

-         nie zostały ustalone rodzaje środków ochrony indywidualnej, których obowiązek ustalenia nakładał na pracodawcę zapis art. 237⁸ § 1 k. p.,
wg którego  pracodawca ustala rodzaje środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, których stosowanie na określonych stanowiskach jest niezbędne (...),

-         część środków ochrony indywidualnej takich jak:: „kamizelka ciepłochronnej dla kierownika administracyjno-gospodarczego, intendenta, robotnika do prac ciężkich, konserwatora; kurtka p/deszczowa, czapka ocieplana dla robotnika do prac lekkich; półbuty na spodach p/ślizgowych dla sprzątaczki, kucharza, pomocy kuchennej” została zakwalifikowana do odzieży i obuwia roboczego, za które pracownicy otrzymywali ekwiwalent pieniężny, co było niezgodne z zapisem art. 237⁶ § 1 k. p., wg  którego pracodawca był obowiązany dostarczyć pracownikom nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy (...),

-         na podstawie notatki służbowej Dyrektora ZSO4 z dnia 24.10.2008 r. „w oparciu o złożone oświadczenie” sporządzono listę nauczycieli i pracowników, którym przysługiwał ekwiwalent na zakup odzieży i obuwia roboczego, za okres od września 2008 r. do sierpnia 2009 r.

Taki sposób dokumentowania nie wyczerpywał wymogów zapisu art. 237⁷ § 2 - 4 k. p., wg którego pracodawca może ustalić stanowiska, na których dopuszcza się używanie przez pracowników, za ich zgodą, własnej odzieży i obuwia roboczego, spełniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy (...). Pracownikowi używającemu własnej odzieży i obuwia roboczego (...) pracodawca wypłaca ekwiwalent pieniężny w wysokości uwzględniającej ich aktualne ceny,

-         na stanowisku portiera do odzieży i obuwia roboczego błędnie zakwalifikowano umundurowanie, które nie mieści się w pojęciu odzieży i obuwia roboczego. Zasady przydziału umundurowania określa załącznik nr 6 do „Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla pracowników nie będących nauczycielami, zatrudnionych w szkołach i placówkach oświatowych prowadzonych przez miasto Szczecin” zawartego w dniu 8 stycznia 1997 r. w Szczecinie .

W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w wywiązywaniu się z obowiązków przeprowadzania kontroli obiektów nałożonych na zarządcę zapisami art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 ze zm.). Prawidłowo realizowano również obowiązek wewnętrznych kontroli stanu bhp obiektów wynikający z zapisu § 3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. z 2003 Nr 6, poz. 69). W kontrolach brał udział inspektor ds. bhp.

W okresie objętym kontrolą w ZSO4 nie odnotowano zdarzeń ani zwolnień lekarskich objętych ochroną ubezpieczeniową ZUS z tytułu wypadków przy pracy.
 Nie odnotowano również zachorowań na choroby zawodowe ani podejrzeń zachorowań na takie choroby.

Wszyscy pracownicy ZSO4, dopuszczeni do pracy, posiadali aktualne zaświadczenia lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na danym stanowisku.

Stwierdzono, że wszyscy pracownicy poddawani byli, w wymaganych terminach, obowiązującym szkoleniom z zakresu bhp, wymienionym w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy(Dz. U. Nr 180, poz. 1860 ze zm.), zwanego dalej rozporządzeniem w sprawie szkoleń bhp. Nie stwierdzono również uchybień w dopuszczaniu pracowników do pracy, do której wykonywania nie posiadaliby wymaganych kwalifikacji.

Nieprawidłowością było natomiast prowadzenie szkoleń stanowiskowych w dziedzinie bhp przez osobę, zatrudnioną na stanowisku głównej księgowej, która nie posiadała udokumentowanego przeszkolenia w zakresie metod prowadzenia instruktażu stanowiskowego, wymaganego zapisem § 11 ust. 5 rozporządzenia w sprawie szkoleń bhp.

W ZSO4 nie ustalono ponadto wykazu prac wzbronionych kobietom, określonego w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz.U. Nr 114, poz. 545 ze zm.), co było niezgodne z zapisem art. 104¹ § 1 pkt 6 k. p., wg którego regulamin pracy, określając prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników związane z porządkiem w zakładzie pracy, powinien ustalać w szczególności: wykazy prac wzbronionych pracownikom młodocianym oraz kobietom.

W toku kontroli dokumentacji oceny ryzyka zawodowego na poszczególnych stanowiskach pracy w ZSO4 stwierdzono następujące uchybienia:

-         nie przeprowadzono oceny ryzyka zawodowego na stanowisku wychowawcy internatu, co było niezgodne z zapisem art. 226, wg którego pracodawca ocenia i dokumentuje ryzyko zawodowe związane z wykonywaną pracą (...); informuje pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami,

-         dokumentacja oceny ryzyka zawodowego na pozostałych stanowiskach pracy nie zawierała: wyszczególnienia stosowanych maszyn, narzędzi i materiałów, środków ochrony zbiorowej i indywidualnej; nie uwzględniała zagrożeń w miejscu pracy związanych z codziennym przemieszczaniem: po korytarzach, schodach, chodnikach na terenie obiektów; pomiędzy poszczególnymi obiektami, takich jak: potknięcia, poślizgnięcia . Na stanowisku sprzątaczki nie uwzględniono zagrożeń związanych ze stosowaniem niebezpiecznych preparatów chemicznych. Na stanowisku kucharza i pomocy kuchennej nie uwzględniono zagrożeń związanych ze źródłami ciepła, które mogą stworzyć niebezpieczeństwo poparzenia, jak również nie uwzględniono na tych stanowiskach czynnika szkodliwego jakim jest tlenek węgla. Powyższe było niezgodne z zapisem § 39a ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy ( j.t. Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 ze zm.), zwanego dalej rozporządzeniem w sprawie ogólnych przepisów bhp, wg którego dokument potwierdzający dokonanie oceny ryzyka zawodowego powinien uwzględniać w szczególności opis ocenianego stanowiska pracy, w tym wyszczególnienie: stosowanych maszyn, narzędzi i materiałów; wykonywanych zadań; występujących na stanowisku niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych czynników środowiska pracy; stosowanych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej (...).

W zakresie kontroli dotyczącej zapewnienia środków niezbędnych do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach stwierdzono, że pracodawca zrealizował obowiązek wynikający z zapisu art. 209¹ § 1 pkt 2 lit. a k. p.   i wyznaczył pracownika do udzielania pierwszej pomocy. Wyznaczony pracownik legitymował się dyplomem ukończenia studiów w zakresie „ratownictwa medycznego”. W placówce umieszczono odpowiednią ilość apteczek oznakowanych zgodnie z Polską Normą. Obok apteczek, w widocznych miejscach, umieszczono instrukcje udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku. Nie wyznaczono natomiast pracowników do obsługi apteczek do czego obligował zapis § 44 ust. 3 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bhp, wg którego obsługa apteczek na każdej zmianie powinna być powierzana wyznaczonym pracownikom, przeszkolonym w udzielaniu pierwszej pomocy.

W toku kontroli nie stwierdzono uchybień dotyczących realizacji obowiązków wynikających z wystąpień, nakazów, decyzji państwowych organów kontroli nad warunkami pracy w ZSO 4. Nałożone obowiązki Dyrektor ZSO4 wykonywał w wyznaczonych terminach lub zwracał się o prolongatę terminów. Jednocześnie poinformował pisemnie Państwowego Inspektora Pracy o realizacji wniosków pokontrolnych, ujętych w wystąpieniu nr 14172-K015-Ws01/2008 z dnia 31.03.2008 r, do czego zobowiązywał go zapis art. 36 ust. 2 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. Nr 89, poz. 589 ze zm.), wg którego podmiot kontrolowany (...) do którego skierowano wystąpienie, jest obowiązany w terminie określonym w wystąpieniu, nie dłuższym niż 30 dni, zawiadomić odpowiedni organ Państwowej Inspekcji Pracy o terminie i sposobie realizacji wniosków pokontrolnych.

 

Prezydent Miasta Szczecin zalecił Dyrektorowi ZSO4:

a)     ustalenie rodzajów środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, których stosowanie na określonych stanowiskach jest niezbędne oraz przewidywane okresy użytkowania odzieży i obuwia roboczego,

b)     ustalenie stanowisk pracy, na których dopuszcza się używanie przez pracowników, za ich zgodą, własnej odzieży i obuwia roboczego, spełniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy,

c)      wyłączenie umundurowania portiera z tabeli odzieży i obuwia roboczego.

a)     przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego na stanowisku wychowawcy internatu,

b)     na pozostałych stanowiskach pracy uzupełnienie dokumentacji oceny ryzyka zawodowego o wszystkie elementy wymagane przepisami prawa.