Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2018 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin we wrześniu 2018 roku przeprowadził kontrolę w Szkole Podstawowej Nr 18, ul. Komuny Paryskiej 20, 71-681 Szczecin (zw. dalej SP18), w zakresie stanu bezpieczeństwa i higieny pracy. Ocena kontrolowanego zagadnienia, wnioski i zalecenia pokontrolne zawarte zostały w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 12.03.2019 r.

I. Ocena ogólna kontrolowanej działalności

W wyniku kontroli stwierdzono uchybienia i nieprawidłowości dotyczące:

• stanu technicznego ciągów komunikacyjnych w pomieszczeniach piwnicznych oraz zewnętrznego ciągu komunikacyjnego, prowadzącego ze szkoły do pomieszczeń przedszkolnych,
• wyposażania pracowników w środki ochrony indywidualnej,
• dopuszczania pracowników do pracy bez wstępnych badań z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami,
• dopuszczania pracowników do pracy bez wstępnych szkoleń w dziedzinie bhp.

Nie stwierdzono nieprawidłowości bądź uchybień w zakresie:

• stosowania i przechowywania niebezpiecznych, bądź stwarzających zagrożenie czynników chemicznych,
• prowadzenia postępowań powypadkowych,
• oceny ryzyka zawodowego,
• wykonywania zadań przez pracownika służby bhp,
• realizacji obowiązków wynikających z decyzji zewnętrznych organów kontroli nad warunkami pracy.

1. Obiekty budowlane i pomieszczenia pracy

SP18  usytuowana  jest w 1 budynku. Właścicielem budynku jest Gmina Miasto Szczecin, a zarządcą SP 18. Odpowiedzialną za prowadzenie książki obiektu budowlanego oraz zlecanie przeprowadzania kontroli budynku była do dnia 31.08.2018 r. osoba zatrudniona na stanowisku kierownika gospodarczego, która z dniem 01.09.2018 r. przeszła na stanowisko pomocy kuchennej. Z dniem 01.09.2018 r. na stanowisko kierownika gospodarczego  przyjęto nową osobę.

Kontrola wykazała, że stan techniczny i konstrukcyjny betonowych schodów, usytuowanych pomiędzy pomieszczeniami warsztatowymi, może skutkować zdarzeniem wypadkowym z powodu ograniczonej  przestrzeni spocznika rozpoczynającego bieg schodów oraz braku oznaczenia tego miejsca barwami bezpieczeństwa. Stwierdzono ponadto, że  na bocznych krawędziach, wzdłuż biegu schodów znajdowały się wąskie, betonowe półki, na których w niestabilny sposób umieszczono różnego typu ręczne narzędzia i materiały (łopaty, szczotki, listwy, deski, blachy), co również groziło potencjalnym zdarzeniem wypadkowym. Ogólny bałagan, grożący potknięciem, zahaczeniem, poślizgnięciem panował także
w  pomieszczeniach warsztatowych konserwatorów. Wykazano jednocześnie, że transport posiłków z kuchni szkolnej do pomieszczeń przedszkola odbywał się zewnętrznym ciągiem komunikacyjnym po betonowej, nierównej nawierzchni (z ubytkami). Transport posiłków wykonywany był w składzie 2 osobowym przy użyciu, nieprzystosowanego do tego celu metalowego wózka sklepowego, co mogło skutkować potencjalnym zdarzeniem wypadkowym.Wykazane powyżej nieprawidłowości i uchybienia były niezgodne z art. 214 § 2ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy(zw. dalej K.p.). wg którego pracodawca jest obowiązany utrzymywać obiekty budowlane i znajdujące się w nich pomieszczenia pracy, a także tereny i urządzenia z nimi związane w stanie zapewniającym bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Było to również sprzeczne z § 14 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r.w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, wg którego pracodawca jest obowiązany utrzymywać pomieszczenia pracy w czystości i porządku oraz zapewnić ich okresowe remonty i konserwacje w celu zachowania wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy. Nie wniesiono uwag do terminów i zakresów okresowych kontroli obiektu budowlanego. Zarządca obiektu przeprowadzał wymagane kontrole w wymaganych terminach oraz realizował zalecenia wynikające z kontroli. Powyższe kontrole wykazały, że budynek SP18 zapewnia bezpieczne użytkowanie.Nie wniesiono również uwag do sposobu prowadzenia książki obiektu budowlanego.

2.Środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze

Szczegółowe zasady wyposażania pracowników w odzież i obuwie robocze zostały ustalone w Regulaminie pracy SP18. Integralną część dokumentu stanowiła Tabela przydziału środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego.

Kontrola wykazała, że osoby zatrudnione na następujących stanowiskach: kucharz, pomoc kuchenna, woźna oddziałowa, sprzątaczka/przeprowadzacz nie otrzymały w ustalonym przez pracodawcę terminie odzieży i obuwia roboczego przewidzianego do stosowania na danym stanowisku pracy. Oględziny na stanowiskach pracy wykazały ponadto, że 4 pracownice zatrudnione na ww stanowiskach wyposażone były w odzież spełniającą wymagania Polskiej Normy, natomiast część odzieży (np. spodnie, podkoszulki) była odzieżą prywatną pracownic, podczas gdy wg art.  237⁷ § 1 K.p.pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, spełniające wymagania określone w Polskich Normach jeżeli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu; ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy. Ustalono ponadto, że osoba zatrudniona na stanowisku konserwatora wykonywała obowiązki służbowe w obuwiu prywatnym, nie spełniającym wymogów bezpieczeństwa („klapki”), co było sprzeczne z art. 237⁷ § 1 oraz art. 237⁹ § 1 K.p., wg którego pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, spełniające wymagania określone w Polskich Normach jeżeli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu; ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, przewidzianych do stosowania na danym stanowisku pracy.Odpowiedzialną za powyższe uchybienia była osoba zatrudniona ówcześnie na stanowisku kierownika gospodarczego.

3. Badania profilaktyczne pracowników

Badania profilaktyczne wykonywane były na podstawie umów zawieranych pomiędzy SP18, a jednostką służby zdrowia uprawnioną do wykonywania badań z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami. Kontrolą objęto 24 osoby, co stanowiło 25% osób pracujących w dniu kontroli. W stosunku do 7 osób objętych kontrolą stwierdzono nieprawidłowości polegające na dopuszczeniu pracowników do pracy bez badań profilaktycznych co było niezgodne z art. 229§ 1 i 4 K.p., wg którego wstępnym badaniom lekarskim podlegają osoby przyjmowane do pracy. Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie. Przyczyną stwierdzonych nieprawidłowości były zaniedbania ze strony osoby zatrudnionej na stanowisku referenta, odpowiedzialnejw owym czasie za prowadzenie spraw osobowych pracowników. W stosunku do pozostałych osób objętych kontrolą nie stwierdzono nieprawidłowości bądź uchybień. Pracownicy posiadali aktualne badania profilaktyczne.

4. Szkolenia w dziedzinie bhp

Szkolenia wstępne, instruktaż ogólny dla pracowników SP18 przeprowadzał specjalista ds. bhp, instruktaż stanowiskowy przeprowadzał pracodawca, bądź osoba zatrudniona w SP18 na stanowisku kierowniczym, posiadająca uprawnienia do przeprowadzania tego typu szkoleń. Szkolenia okresowe przeprowadzane były przez podmioty zewnętrzne uprawnione do prowadzenia szkoleń w dziedzinie bhp. Kontrolą objęto 24 osoby, co stanowiło 25% osób pracujących w dniu kontroli. Kontrola wykazała, że 7 osób zatrudnionych na następujących stanowiskach: nauczyciel, pomoc nauczyciela, specjalista ds. kadrowo-płacowych, pomoc kuchenna, sprzątaczka odbyli szkolenia po kilku do kilkunastu dniach od podjęcia pracy na danym stanowisku co  stało w sprzeczności z przepisem art. 237³ § 2 K.p., wg którego pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie. W stosunku do pozostałych osób objętych kontrolą nie stwierdzono nieprawidłowości bądź uchybień. Pracownicy posiadali aktualne szkolenia wstępne i okresowe w dziedzinie bhp.

5. Czynniki chemiczne

Niebezpieczne, bądź stwarzające zagrożenie czynniki chemiczne stosowane były na stanowiskach pracy konserwatorów, sprzątaczek, woźnych, kucharza i pomocy kuchennej. Pracodawca prowadził na bieżąco spis stosowanych czynników oraz posiadał ich karty charakterystyki. Pracownicy stosujący niebezpieczne, bądź stwarzające zagrożenie mieszaniny chemiczne byli zapoznawani z kartami charakterystyki oraz instrukcją wykonywania prac z użyciem ww. czynników. Wykorzystywane do prac dezynfekcyjnych i utrzymania czystości w obiekcie czynniki chemiczne były oznakowane i przechowywane zgodnie z obowiązującymi przepisami.

6.Wypadki przy pracy i choroby zawodowe

 W okresie objętym kontrolą zarejestrowano 1 wypadek przy pracy, w których poszkodowaną została osoba zatrudniona na stanowisku pomocy kuchennej. Zespół powypadkowy ustalił, że przyczyną wypadku było przeciążenie układu mięśniowo

- szkieletowego spowodowane dźwiganiem garnków w kuchni szkolnej. Oględziny przeprowadzone w ramach kontroli WKiAW wykazały, że pracownice zatrudnione na stanowiskach kucharza i pomocy kuchennej nie przekraczają dozwolonych norm dźwigania. Pracodawca prowadził rejestr wypadków przy pracy, który zawierał dane wymagane przepisami.

7. Ocena ryzyka zawodowego

Ocenę ryzyka zawodowego w SP18 przeprowadził powołany przez pracodawcę zespół w skład, którego wchodził specjalista ds. bhp, społeczny inspektor pracy oraz osoba zatrudniona na stanowisku kierownika administracyjno - gospodarczego. Do oceny wytypowano następujące stanowiska pracy: nauczyciel wychowania przedszkolnego; pomoc nauczyciela wychowania przedszkolnego; nauczyciel humanista; nauczyciel fizyki; nauczyciel chemii; nauczyciel przedmiotów matematyczno - przyrodniczych; pomoc kuchenna; kucharz; sprzątaczka; opiekun dzieci i młodzieży przy przejściu przez jezdnię; nauczyciel świetlicy; animator sportu; woźna oddziałowa. Dokumentacja oceny ryzyka zawodowego zawierała wymagane elementy, w tym: opis stanowiska z wyszczególnieniem wykonywanych zadań; stosowanych maszyn, narzędzi i materiałów; stosowanych środków ochrony; wykazu osób pracujących na danym stanowisku; występujących na stanowisku niebezpiecznych, szkodliwych bądź uciążliwych czynników środowiska pracy. Pracownicy byli zapoznawani z oceną ryzyka zawodowego podczas wstępnych szkoleń w dziedzinie bhp.

8. Służba bhp

W dniu kontroli zadania służby bhp w SP18, na podstawie umowy o pracę w wymiarze czasu pracy 5 godzin tygodniowo wykonywała osoba legitymująca się uprawnieniami zawodowymi do zajmowania stanowiska specjalisty ds. bhp. Udział specjalisty ds. bhp w realizacji zadań wynikających z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy w przeważającej części  został opisany we wcześniejszych pkt. wystąpienia. Ustalono jednocześnie, że ww. sporządziła i przedstawiła pracodawcy okresowe analizy stanu bhp, prowadziła doradztwo w zakresie stosowania przepisów i zasad bhp, brała udział w wewnętrznych kontrolach stanu bhp, brała udział w ocenie ryzyka zawodowego

9. Kontrole zewnętrzne stanu bhp

Kontrole w powyższym obszarze prowadziły: Państwowa Inspekcjia Pracy (zw. dalej PIP) oraz Państwowa Inspekcja Sanitarna (zw. dalej PIS).  PIP nakazała Dyrektorowi SP18 wykonanie 13 obowiązków wynikających z nakazu. Do dnia kontroli WKiAW, z powodu braku środków finansowych, nie wykonano obowiązku dotyczącego zapewnia sprawnego wyciągu miejscowego w pomieszczeniu kuchni oraz obowiązek zapewnienia równej drogi transportowej, przeznaczonej do transportu posiłków z pomieszczenia kuchni do pomieszczeń przedszkola. Na wniosek dyrektora SP18, skierowany do PIP, obowiązek dotyczący zapewnienia wyciągu w pomieszczeniu kuchni został prolongowany do dnia 31.12.2018 r., termin wykonania obowiązku zapewnienia równej drogi transportowej został prolongowany do dnia 31.08.2019 r. Kontrola wykazała, że Dyrektor SP18 informowała organ nadrzędny o obowiązkach wynikających z kontroli zewnętrznych nad warunkami pracy.

II. Uwagi i zalecenia

Prezydent Miasta Szczecin zalecił DyrektorowiSP18:

1. Oznaczenie spocznika, rozpoczynającego bieg schodów do piwnicy, barwami bezpieczeństwa.
2. Usunięcie z bocznych półek krawędzi schodów wszelkiego typu narzędzi i materiałów, grożących potencjalnym zdarzeniem wypadkowym.
3. Wyposażenie pracowników przewożących posiłki do pomieszczeń przedszkola w wózek przystosowany do tego typu prac, biorąc pod uwagę stan techniczny drogi transportowej.
4. Wyposażenie pracownikóww należną na danym stanowisku odzież i obuwie robocze.
5. Ustalenie  pisemnie czytelnych zasad i norm przydziału środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego.
6. Bezwzględne przestrzeganie przepisów w zakresie niedopuszczania pracowników do pracy bez wstępnych badań profilaktycznych.
7. Bezwzględne przestrzeganie przepisów w zakresie niedopuszczania pracowników do pracy bez wstępnych szkoleń w dziedzinie bhp.