Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2025 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin w okresie 10.01.2025 r. do 30.01.2025 r. przeprowadził kontrolę w Specjalnym Ośrodku Szkolno - Wychowawczym Nr 2w Szczecinie przy ul. Jagiellońskiej 65, 70-383Szczecin, (zw. dalej SOSW 2) w zakresie stanu bezpieczeństwa i higieny pracy.

Ocena kontrolowanych zagadnień, wnioski i zalecenia pokontrolne zawarte zostały w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 08.04.2025 r.

I. Ocena ogólna kontrolowanej działalności    

W badanym zakresie stwierdzono uchybienia i nieprawidłowości dotyczące:

• nieprzeprowadzenia pomiarów czynników szkodliwych w środowisku pracy na stanowiskach w kuchni oraz pracowni stolarskiej;
• sposobu prowadzenia akt osobowych pracowników;
• stanu technicznego wejścia do budynku internatu oraz podłóg w kuchni;
• organizacji i wyposażenia szatni pracowniczej budynku szkoły oraz internatu;
• niedostosowaniawykazu prac wzbronionych kobietom do obowiązujących w tym zakresie przepisów;
• braku służby bhp w okresie od 01.02.2024 r. do 21.07.2024 r.;
• powołanie zespołu powypadkowego ze znacznym opóźnieniem;
• niewywiązywania się specjalistów ds. bhp z obowiązków wynikających z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 1997 r. Nr 109 poz. 704 ze zm.), zw. dalej rozporządzeniem w sprawie służby bhp;
• braku aktualizacji oceny ryzyka zawodowego.

Nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie:

• pracy przy monitorach ekranowych;
• przeprowadzania szkoleń wstępnych i okresowych;
• przechowywania niebezpiecznych bądź szkodliwych czynników chemicznych;
• realizacji obowiązków wynikających z decyzji zewnętrznych organów kontroli nad warunkami pracy;
• przeprowadzania kontroli obiektu budowlanego oraz sposobu wykonywania zaleceń wynikających z tych kontroli;
• sposobu prowadzenia książki obiektu budowlanego;
• badań z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami;
• szkoleń w dziedzinie bhp.

II. Oceny cząstkowe

1. Obiekty budowlane, pomieszczenia i stanowiska pracy

Na SOSW 2 składa się:

- budynek szkoły zlokalizowany przy ulicy Jagiellońskiej 65  - wielobryłowy, powierzchnia zabudowy 755,9 m², powierzchnia użytkowa 2.225 m², kubatura 8.084 m³, 4 kondygnacje nadziemne, elewacja cegła klinkierowa licówka, dach czterospadowy, konstrukcji drewnianej pokryty dachówką, wyposażony w instalacje: elektryczną, odgromową, telefoniczną, wodno – kanalizacyjną, centralnego ogrzewania, gazowa – wyłączona z eksploatacji;

- budynek internatu -zlokalizowany przy ulicy Ściegiennego 31-33  - wielobryłowy, powierzchnia zabudowy 1.168,90 m², powierzchnia użytkowa 3.567,70 m², kubatura 12.501 m³, 3 kondygnacje nadziemne, elewacja tynk cyklinowany, dach płaski, konstrukcji betonowej pokryty papą, wyposażony w instalacje: elektryczną, odgromową, telefoniczną, wodno – kanalizacyjną, centralnego ogrzewania, gazowa – wyłączona z eksploatacji;

- budynek garaży - zlokalizowany przy ulicy Jagiellońskiej 65  - jednobryłowy, powierzchnia zabudowy 176,35 m², powierzchnia użytkowa 194,10 m², kubatura 543,48 m³, jedno kondygnacyjny, dach płaski, konstrukcja z płyt korytkowo żelbetowych, pokryty papą, wyposażony w instalacje: elektryczną oraz wentylacyjną;

Właścicielem budynków jest Gmina Miasto Szczecin, a zarządcą SOSW 2(trwały zarząd – na podstawie decyzji nr GNG-I-B/7226-13/40/98 z dnia 27 października 1998 r.).

Dla budynków SOSW 2 prowadzono 3 książki (prowadzone do każdego z wyżej wymienionych obiektów odrębnie, w postaci papierowej). Za prowadzenie ww. książek odpowiedzialni byli kierownicy gospodarczy.

Za terminowe przeprowadzanie kontroli obiektu budowlanego oraz nadzorowanie wykonania zaleceń wynikających z kontroli odpowiedzialna były osoby zatrudnione na stanowisku kierownika gospodarczego.

Przeprowadzone w ramach kontroli oględziny wykazały, że pracownicy obsługi (sprzątaczki) w budynku szkoły oraz w budynku internatu nie posiadali pomieszczenia odpowiadającego wymogom szatni pracowniczej, pomieszczenia dostępne pracownikom i przeznaczone na szatnię były wyposażone w szafy meblowe oraz wieszaki, pracownicy nie posiadali indywidualnych szaf, nie było też możliwości w zapewnionych przez pracodawcę szafach, oddzielenia odzieży roboczej od odzieży osobistej pracowników. W pomieszczeniach przechowywano również sprzęty do sprzątania (szczotki, mopy, wiadra) oraz środki czystości. W budynku internatu w korytarzu łączącym wejście do pomieszczenia z holem głównym ustawiono szafę, czym znacznie ograniczono przejście do pomieszczenia szatni. W związku z powyższym przejście między szafą a ścianą wynosiło 0,86 m. Powyższe nie spełniało wymogów określonych w § 6, §8 ust. 1-3 oraz §14 ust. 3 Załącznika Nr 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r.w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 ze zm.), zwane dalej rozporządzeniem w sprawie bhp,szatnie powinny być urządzone w oddzielnychlub wydzielonych pomieszczeniach; w szatni powinny być zapewnione miejsca siedzące dla co najmniej 50 % zatrudnionych na najliczniejszej zmianie; szerokość przejść między rzędami szaf a ścianą powinna być nie mniejsza niż 1,1 m; szafy na odzież powinny spełniać wymagania Polskiej Normy; szatnia powinna być wyposażona w dwie szafy pojedyncze lub jedną szafę podwójną dla każdego pracownika korzystającego z tej szatni. Jedna szafa pojedyncza lub jedna część szafy podwójnej powinna być przeznaczona na odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej, zaś druga - na odzież własną pracowników.

W wyniku oględzin stwierdzono również, że wejście do budynku internatu jest w bardzo złym stanie technicznym, posiada liczne ubytki w strukturze betonowej stopni, kratka metalowa przed wejściem jest zapadnięta. W opinii kontroli w obecnym stanie ww. schody stwarzają znaczne zagrożenie wypadku dla pracowników oraz wychowanków ośrodka eksploatujących te schody na co dzień, szczególnie, że wychowankowie SOSW 2 są osobami z różnego rodzaju niepełnosprawnościami. Ponadto stwierdzono także bardzo zły stan podłóg w pomieszczeniach kuchni ośrodka, podłoga z licznymi ubytkami i zapadniętymi kratkami spływowymi, podłoga nierówna i bardzo pofałdowana, stwarzająca poważne zagrożenie wypadkowe dla pracowników.Stwierdzone uchybienia i nieprawidłowości były niezgodne z art. 214 § 2ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2025 r. poz. 277), zw. dalej K.p., wg którego pracodawca jest obowiązany utrzymywać obiekty budowlane i znajdujące się w nich pomieszczenia pracy, a także tereny i urządzenia z nimi związane w stanie zapewniającym bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Było to również sprzeczne z postanowieniem § 15 ust. 1 rozporządzenia  w sprawie bhp,według którego pomieszczenia pracy i ich wyposażenie powinny zapewniać pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy.

Za powyższe odpowiedzialność ponosi kierownik jednostki.

Kontrole obiektu budowlanego, zarządzanego przez SOSW 2, przeprowadzone na podstawie art. 62 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2024 r. poz. 725 ze zm.) nie wykazały zagrożeń dotyczących użytkowania obiektów, zalecono natomiast wykonanie niezbędnych prac remontowych, w tym: remont sali gimnastycznej, naprawa wentylacji mechanicznej w kuchni, naprawa ceglanego muru oporowego od strony sąsiedniej posesji, remont izolacji przeciwwilgociowej kondygnacji piwnicznej, remont zawilgoconych pomieszczeń, wykonanie wentylacji grawitacyjnej w salach lekcyjnych, remont dachu i remont pomieszczeń w budynku garażowym, naprawa i konserwacja bram garażowych.

Dyrektor SOSW 2 na bieżąco informował właściciela obiektu o stanie technicznym obiektów i terenuzewnętrznego oraz zwracał się z prośbą o wyasygnowanie środków finansowych na wykonanie zaleceń wynikających z kontroli obiektu budowlanego.

Osoby przeprowadzające przeglądy, posiadały stosowne uprawnienia do przeprowadzania kontroli w danym zakresie. W wyniku przeprowadzanych kontroli budynku stwierdzono, iż obiekty nadają się do dalszego użytkowania i nie zagrażają życiu i zdrowiu osób w nich przebywających, pomimo konieczności wykonania szeregu robót remontowych.

WKiAW wskazuje ponadto, iż należy zwrócić uwagę na nowelizację prawa budowlanego, która z dniem 1 stycznia 2023 r. wprowadziła możliwość prowadzenia książki obiektu budowlanego w postaci elektronicznej w systemie „Cyfrowa Książka Obiektu Budowlanego” – c-KOB. Jak wynika z art. 6 ust. 3 ustawy z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz.1557) zarządca obiektu budowlanego, który założył książkę obiektu budowlanego w postaci papierowej, w terminie do dnia 31 grudnia 2026 r. zakłada dla tego obiektu książkę obiektu budowlanego w systemie c-KOB. Zgodnie z art. 6 ust 2 ww. ustawy książkę obiektu budowlanego w formie pisemnej można było założyć jedynie do dnia 31 grudnia 2023 r. W ocenie kontroli rozważyć należy zatem założenie nowej książki obiektu budowlanego w systemie c-KOB.

2. Zewnętrzne kontrole nad warunkami pracy

Kontrole w obszarze nadzoru nad warunkami pracy (w okresie poddanym kontroli od dnia 01.01.2022 r. do dnia rozpoczęcia kontroli WKiAW, tj. 10.01.2025 r.) przeprowadzili:

- Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny – Kontrola w zakresie bezpieczeństwa żywności oraz realizacji rozporządzenia w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii SARS CoV-2 w Polsce;

-  Powiatowa Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna - Kontrola w zakresie przestrzegania przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne dotyczące higieny pomieszczeń  i wymagań w stosunku  do sprzętu używanego w placówce kontrola sprawdzająca częściowe usunięcie nieprawidłowości ujętych w protokole kontroli z 30 listopada 2022 r., oraz przestrzegania przepisów ustawy z dnia 09.11.1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu wyrobów tytoniowych;

- Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej w Szczecinie – zakres kontroli: kontrola przestrzegania przepisów przeciwpożarowych, ocena zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej rozwiązań technicznych zastosowanych w obiekcie budowlanym, rozpoznawanie innych miejscowych zagrożeń, postępowanie z substancjami kontrolowanymi, nowymi substancjami i fluorowanymi gazami cieplarnianymi, w rozumieniu ustawy z dnia 15 maja 2015 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych gazach cieplarnianych wykorzystywanymi w ochronie przeciwpożarowej, a także systemami ochrony przeciwpożarowej oraz gaśnicami zawierającymi substancje kontrolowane, nowe substancje lub fluorowane gazy cieplarniane lub od nich uzależnionymi;

-  Powiatowa Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna - Stan sanitarno-higieniczny i techniczny armatury urządzeń sanitarnych oraz klimatyzatorów będących na wyposażeniu internatu SOSW 2. Czynności kontrolne przeprowadzono w ramach zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego ludzi związanego z funkcjonowaniu instalacji wentylacyjno – klimatyzacyjnej oraz bezpieczeństwie zdrowotnym wody, w związku ze zwiększoną zapadalnością na chorobę wywołaną bakterią Legionella sp.;

- Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny - Kontrola w zakresie przestrzegania wymagań przepisów prawa żywnościowego oraz ustawy z dnia 09.11.1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych.                  

Nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień w powyższym zakresie.

Dyrektor SOSW 2 na bieżąco informowała organ nadrzędny o wynikach kontroli, wykonywała obowiązki wynikające z powyższych kontroli. W przypadku niemożności wykonania obowiązków w wyznaczonych terminach zwracała się do organów kontroli o prolongatę terminów.

3. Czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe w procesie pracy

3.1 Maszyny, sprzęt do tymczasowej pracy na wysokości

Na wyposażeniu SOSW 2 znajdowały się maszyny wykorzystywane podczas: nauki zawodu w pracowniach zawodowych, prac w kuchni, warsztacie konserwatora oraz maszyny służące do utrzymywania czystości i terenów zielonych.

W przypadku kilku urządzeń, tj. m.in.: szlifierki kątowej, szlifierki stołowej, pilarki tarczowej, które zostały nabyte przed 2003 r., nie przedłożono do kontroli dokumentacji potwierdzającej spełnienie minimalnych wymagań określonych w rozdziale 3 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r.w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz. U. z 2002 r. Nr 191 poz. 1596ze zm.), a wg § 34 ww. rozporządzenia maszyny nabyte przed dniem 1 stycznia 2003 r. powinny być, w terminie do dnia 1 stycznia 2006 r., dostosowane do minimalnych wymagań dotyczących maszyn, określonych w rozdziale 3.

Brak dokumentacji potwierdzającej spełnienie minimalnych wymagańdotyczących maszynwynikał z niedostatecznej znajomości obowiązujących w tym zakresie przepisów ze strony kierownika gospodarczego oraz niedostatecznego doradztwa ze strony starszego specjalisty ds. bhp, wykonującego zadania służby bhp w SOSW 2.

Pracodawca na bieżąco kontrolował stan techniczny maszyn. Okresowego przeglądu maszyn dokonywała osoba legitymująca się uprawnieniami elektrycznymi. Pracownicy mieli bieżący dostęp do instrukcji bhp dotyczących obsługi poszczególnych maszyn.

3.2 Czynniki chemiczne

Prace z wykorzystaniem niebezpiecznych, bądź stwarzających zagrożenie czynników chemicznych wykonywały osoby zatrudnione na następujących stanowiskach pracy: sprzątaczka, portier, kucharz, pomoc kuchenna, konserwator, kierowca, tapicer, stolarz, hotelarz, ogrodnik, monter. Niebezpieczne, bądź stwarzające zagrożenie czynniki chemiczne stosowane były przez pracowników do utrzymania czystości i dezynfekcji pomieszczeń oraz do przeprowadzania drobnych prac konserwacyjnych i remontowych.

Nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień w powyższym zakresie.

Kontrola wykazała, że czynniki chemiczne znajdowały się w oryginalnych opakowaniach, prawidłowo oznakowane i przechowywane bez dostępu osób nieuprawnionych. Pracownicy wykorzystujący podczas pracy czynniki chemiczne mieli bieżący dostęp do informacji zawartych w kartach charakterystyki.

Podczaswykonywania prac z użyciem ww. czynników pracownicy byli wyposażeni w rękawice ochronne.

 3.3 Badania i pomiary czynników szkodliwych w środowisku pracy

Ostatniego pomiaru czynników szkodliwych na stanowiskach pracy w kuchni (kucharz, pomoc kuchenna) dokonano wdniu 2008r. i dotyczyłyone pomiarów tlenku węgla.

W2009 r. Dokonano pomiaru czynników: hałas słyszalny oraz pył całkowity, na stanowisku pracy – nauczyciel zajęć praktycznych (pomieszczenie stolarni). W obydwu przypadkach badania i pomiary przeprowadzane były przez laboratoriaposiadające stosowną akredytację do wykonywania tego typu badań i pomiarów.Z powyższych czynności sporządzono sprawozdania. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, żestanowiska pracy spełniałynormatywy higieniczne.

W 2021 roku przeprowadzono remont kuchni, w tym wymiany całego wyposażenia kuchni.

W wyniku kontroli stwierdzono, że w okresie od ww. pomiarów przeprowadzonych w latach 2008-2009 do czasu zakończenia kontroli nie przeprowadzano kolejnych pomiarów środowiska pracy, pomimo że kuchnia oraz pracownia stolarska zostały wyposażone w nowe urządzenia i maszyny. Nie przeprowadzono również pomiarów mikroklimatu na stanowiskach pracy w kuchni. Powyższe było niezgodne z zapisami § 12 oraz § 14rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia  2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. z 2023 poz. 419 ze zm.), zwanego dalej rozporządzeniem w sprawie pomiarów, wg którego w przypadku występowania mikroklimatu zimnego albo gorącego badania i pomiary wskaźników mikroklimatu, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 228 § 3K.p. wykonuje się raz w roku, ajeżeli podczas dwóch ostatnich badań wartości wskaźników mikroklimatu nie przekraczały wartości dopuszczalnych dla 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy, pracodawca może wykonywać je raz na dwa lata.Ponadto badania i pomiary chemicznych i fizycznych czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, o których mowa w § 4-13, wykonuje się każdorazowo, jeżeli nastąpiły zmiany w wyposażeniu technicznym, w procesie technologicznym lub w warunkach wykonywania pracy, które mogły mieć wpływ na zmianę poziomu emisji, poziomu narażenia albo wystąpiły okoliczności, które uzasadniają ich ponowne wykonanie.

Przyczyną nieprawidłowości był brak wiedzy kierownika gospodarczego o takim obowiązku oraz brak współpracy specjalistów ds. bhp, z dyrektorem SOSW 2 dotyczący doradztwa w zakresie stosowania przepisów i zasad bhp, podczas gdy wg § 2 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia w sprawie służby bhp, do zakresu działania służby bhp należy doradztwo w zakresie stosowania przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

W SOSW 2 prowadzona była dokumentacja dotycząca wyników dokonanych w przeszłości badań ipomiarów, co wypełniało zapisy§ 18 ust. 1 i 2 rozporządzenia w sprawie pomiarów, według którychpracodawca prowadzi na bieżąco rejestr czynników szkodliwych dla zdrowia występujących na stanowisku pracy,którego wzór jest określony w załączniku  nr 1 do rozporządzeniai wpisuje na bieżąco wyniki badań i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia do karty badań i pomiarów.

4.Środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze

Szczegółowe zasady i normy przydziału pracownikom środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego zostały ustalone w Zarządzeniu Nr 5/2020/2021 z dnia 17.11.2020 r. w sprawie zasad i norm przydzielania pracownikom środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego. Załącznik Nr 1 do ww. zarządzenia stanowiła tabela norm przydziału środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego (zw. dalej tabelą norm).

Według zapisów tabeli norm w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze wyposażano pracowników zatrudnionych na następujących stanowiskach: szef kuchni, pomoc kuchenna, sprzątaczka, nauczyciel wychowania fizycznego, konserwator, portier, dozorca, kierowca, kierownik zajęć praktycznych, nauczyciel bibliotekarz, specjalista ds. administracyjno – gospodarczych/kierownik gospodarczy, księgowa (kasjer), intendent, kierowca, nauczyciel praktycznej nauki zawodu – stolarz, monter zabudowy i robót wykończeniowych budownictwie, kucharz, cukiernik, hotelarz krawiec, tapicer, ogrodnik.                                       

Nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień w powyższym zakresie.

Dla wszystkich pracowników kierownik gospodarczy prowadził karty ewidencyjne przydziału odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej.

Uprawnionym pracownikom pracodawca wypłacał za pranie odzieży roboczej ekwiwalent pieniężny.Ekwiwalent był naliczany i wypłacany pracownikom w cyklu półrocznym. Kontrola wykazała, że uprawnieni pracownicy otrzymali ekwiwalent w ustalonej przez pracodawcę wysokości, w wymaganym terminie.

Ustalono również, że pracodawca zgodnie z art.  237⁷ §  2 i 3 K. p. ustalił stanowiska, na których dopuszcza się używanie przez pracowników, za ich zgodą, własnej odzieży i obuwia roboczego, spełniających wymagania bezpieczeństwa i wypłacał ww. ekwiwalent w zamian za używanie własnej odzieży i obuwia roboczego pracodawca. Pracownicy złożyli stosowne oświadczenia.

5. Prace szczególnie uciążliwe bądź szkodliwe

„Wykaz prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet”, stanowił załącznik do obowiązującego w jednostce Regulaminu pracy. Do wymienionych prac zaliczono: prace związane z nadmiernym wysiłkiem fizycznym i transportem ciężarów oraz wymuszoną pozycją ciała,  prace w kontakcie ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi, prace w narażeniu na wymienione substancje chemiczne niezależnie od ich stężenia w środowisku pracy,a także prace przy obsłudze monitorów ekranowych.

Pracownice zapoznając się z regulaminem pracy zostały zapoznane z ww. wykazem.

Z dniem 01.05.2017 r. weszło w życie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 kwietnia 2017 r. w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią(Dz. U. 2017 r. poz. 796), zwane dalej rozporządzeniem w sprawie prac niebezpiecznych. W wyniku przeglądu obowiązujących w tym zakresie procedur stwierdzono, że w „Wykazie prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet” nie uwzględnionom.in.:prac grożących ciężkimi urazami fizycznymi, tj. dla kobiet w ciąży- pracna wysokości - poza stałymi galeriami, pomostami, podestami i innymi stałymi podwyższeniami, posiadającymi pełne zabezpieczenie przed upadkiem z wysokości (bez potrzeby stosowania środków ochrony indywidualnej przed upadkiem), oraz wchodzenie i schodzenie po drabinach i klamrach, prac w mikroklimacie zimnym, gorącym i zmiennym. Byłoto niezgodne z  104¹ §  1 pkt 6 K.p., według którego regulamin pracy, określając prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników związane z porządkiem w zakładzie pracy, powinien ustalać w szczególności: wykazy prac wzbronionych pracownikom młodocianym oraz kobietom.

6. Wypadki przy pracy

W okresie od 01.01.2023 r., w SOSW 2 zarejestrowano cztery wypadki przy pracy, nie zarejestrowano natomiast chorób zawodowych, bądź podejrzeń o tego typu choroby.

Ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy zajmował się powołany przez dyrektora zespół powypadkowy, w skład którego wchodził specjalista ds. bhp oraz przedstawiciel pracowników.

W wyniku kontroli dokumentacji powypadkowej stwierdzono, że w 1. przypadku pracodawca pomimo posiadania wiedzy o zaistniałym na terenie placówki wypadku, powołał zespół powypadkowy z ponad 3 – miesięcznym opóźnieniem (wypadek miał miejsce w dniu 15.04.2024 r., poszkodowany poinformował pracodawcę w dniu 16.04.2024., zespół powypadkowy został powołany w dniu 22.07.2024 r.). Według wyjaśnień dyrektora przyczyną ww. sytuacji był brak w SOSW 2 pracownika służby bhp, poprzedni specjalista ds. bhp zakończył pracę w dniu 31.01.2024 r., a kolejnego pomimo podjętych starań, zatrudniono dopiero 22.07.2024 r., a zgodnie z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. wsprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz.U. z 2009 r. Nr 105, poz.870), okoliczności i przyczyny wypadku ustala powoływany przez pracodawcę zespół powypadkowy, w skład którego wchodzi pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy oraz społeczny inspektor pracy. Brak służby bhp w placówce zatrudniającej powyżej 100 pracowników był  niezgodny z § 1 ust. 3 rozporządzenia w sprawie służby bhp, według którego pracodawca zatrudniający od 100 do 600 pracowników tworzy wieloosobową lub jednoosobową komórkę, albo zatrudnia w tej komórce pracownika służby bhp w niepełnym wymiarze czasu pracy.W przypadku kiedy pracodawca nie jest w stanie zatrudnić własnych pracowników w celu powierzenia im zadań służby bhp, powinien niezwłocznie wdrożyć mechanizm powierzenia wykonywanie zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy.

Powołane przez pracodawcę zespoły powypadkowe niezwłocznie przystępował do ustalania okoliczności i przyczyn wypadku. Stwierdzono jednocześnie, że wypracowane przez zespół powypadkowy wnioski i środki profilaktyczne były adekwatne do zaistniałych zdarzeń.

Rejestry: wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych były prowadzone na bieżąco.

7. Ocena ryzyka zawodowego

Ostatnia ocena ryzyka zawodowego w SOSW 2 została przeprowadzona w lipcu 2015 r.

 W jednostce ocenie ryzyka zawodowego poddano stanowiska:  nauczyciel kształcenia zawodowego na kierunku: kucharz, cukiernik, ślusarz, ogrodnik, tapicer, sprzedawca, krawiec, monter zabudowy i robót wykończeniowych w budownictwie, pracownik pomocniczy obsługi hotelowej, stolarz, nauczyciel informatyki, nauczyciel wychowania fizycznego, nauczyciela przedmiotów artystycznych (plastyka, muzyka, technika, ruchowe zajęcia kształtujące kreatywność), nauczyciel bibliotekarz, nauczyciel przedmiotów ogólnokształcących, wychowawca świetlicy, pedagog, psycholog szkolny, wychowawca internatu, nauczyciel pracowni ceramicznej, pracownik administracyjno – biurowy (księgowa, sekretarz szkoły, specjalista ds. kadr), pracownik administracyjno – biurowy (specjalista ds. administracyjno – gospodarczych), konserwator, intendent, kucharz, pomoc kuchenna, sprzątaczka, dozorca, portier, kierowca  szatniarz.

Ocenę przeprowadził zespół ds. oceny ryzyka zawodowego, powołany przez dyrektora, w skład którego wchodził m.in. specjalista ds. bhp, wykonujący zadania służby bhp w SOSW 2.

Stwierdzono, że dokumentacja dot. oceny ryzyka zawodowego nie była aktualizowana od 2015 r.Wprawdzie polskie prawodawstwo nie przewiduje konkretnego odcinka czasu na przeprowadzenie cyklicznej oceny ryzyka, jednak norma PN-N-18002:2011 dotycząca systemu zarządzania BHP i ogólne wytyczne w tym obszarze jasno definiują samo zjawisko oceny ryzyka zawodowego, jako proces ciągły, a nie pojedyncze zdarzenie i w opinii kontrolującego powinien podlegać bieżącej aktualizacji.

W opinii kontrolującego do ww. sytuacji przyczynili się specjaliści ds. bhp, którzy wypełniali zadania służby BHP w jednostce, ponieważ nie zwrócili dyrektorowi SOSW 2 uwagi na konieczność weryfikacji ww. oceny, a według§ 2 ust. 1pkt. 13 i 14 rozporządzenia w sprawie służby bhp do zakresu działania służby bhp należy doradztwo w zakresie stosowania przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy; udział w dokonywaniu oceny ryzyka zawodowego, które wiąże się z wykonywaną pracą.

Kontrola wykazała, że pracodawca ocenił i udokumentował ryzyko zawodowe związane z wykonywaną pracą na poszczególnych stanowiskach, zastosował niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko oraz poinformował wszystkich pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.

8.Badania profilaktyczne

Badania z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami wykonywane były na podstawie umów zawieranych pomiędzy SOSW 2, a jednostką służby zdrowia uprawnioną do wykonywania tego typu badań. Kontroli poddano wstępne badania lekarskie osób zatrudnionych po dniu 01.01.2018 r. oraz badania okresowe 33 pracowników, tj. 29 % stanu osobowego jednostki w dniu kontroli.

Nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień w powyższym zakresie.

Wszyscy pracownicy objęci kontrolą zostali dopuszczeni do pracy na podstawie wydanych przez lekarza przeprowadzającego badanie profilaktyczne orzeczeń lekarskich stwierdzających brak przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku. Kierując na badania pracownika pracodawca informował lekarza o warunkach pracy na danym stanowisku, uwzględniając występujące na stanowisku czynniki niebezpieczne, szkodliwe bądź uciążliwe.

9.Służba bhp

Stan zatrudnienia w dniu wszczęcia kontroli  wynosił 114osoby.Służbę bhp stanowiła jednoosobowa komórka organizacyjna podlegająca bezpośrednio pracodawcy. Osoba zatrudniona (od 22.07.2024 r.) na stanowisku starszego specjalisty ds. bhp w wymiarze czasu pracy 0,125 etatu, posiadała udokumentowane kwalifikacje do wykonywania zadań na tym stanowisku.

W okresie od 16.05.2023 r. do 31.01.2024 r.zadania  służby bhp wykonywane były przez pracownika zatrudnionego na stanowisku specjalisty ds. BHP na podstawie umowy o pracę, w wymiarze 0,125  etatu. Pracownik posiadał udokumentowane kwalifikacje do wykonywania zadań na tym stanowisku. Od 01.02.2023 r. do 21.07.2024 r. w związku z trudnościami kadrowymi placówka nie posiadała służby bhp.

Nieprawidłowości i uchybienia stwierdzone podczas kontroli spowodowane były brakiem służby bhp oraz niewłaściwym wykonywaniem zadań przez ww., szczególnie w zakresie prowadzenia doradztwa dotyczącego stosowania przepisów i zasad bhp (szczegóły omówiono w części wystąpienia dot.: badań i pomiarów czynników szkodliwych w środowisku pracy, oceny ryzyka zawodowego), do czego wymienionego zobowiązywał przepis § 2 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia w sprawie służby bhp, wg którego do zakresu działania służby bhp należy doradztwo w zakresie stosowania przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Specjaliścids. bhpprowadziliwewnętrzne kontrole stanu bhp, przedstawialidyrektorowiSOSW 2 coroczne analizy stanu bhp.

10. Szkolenia w dziedzinie bhp

Kontrolą objęto 33 pracowników (29 % stanu osobowego jednostki w dniu wszczęcia kontroli).Szkolenia wstępne: instruktaż ogólny przeprowadzała osoba zatrudniona na stanowisku specjalisty ds. bhp (posiadająca odpowiednie uprawnienia), instruktaż stanowiskowy, przeprowadzały osoby kierujące pracownikami oraz pracodawca. Szkolenia okresowe pracowników przeprowadzane były przez podmioty zewnętrzne uprawnione do przeprowadzania tego typu szkoleń oraz zatrudnionego w SOSW 2 specjalisty ds. bhp.

Nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień w powyższym zakresie.

Wszyscy pracownicy objęci kontrolą posiadali aktualne szkolenia wstępne i okresowe w dziedzinie bhp.

Dyrektor SOSW 2  oraz osoby kierujące pracownikami przeprowadzające szkolenia stanowiskowe posiadali aktualne szkolenie okresowe w dziedzinie bhp dla pracodawców i osób kierujących pracownikami. 

11. Prowadzenie akt osobowych

Kontrolą objęto sposób prowadzenia akt osobowych, w tym przechowywania zaświadczeń ze szkoleń w dziedzinie bhp oraz orzeczeń z badań profilaktycznych 33 pracowników.

W kontrolowanym zakresie wykazano nieprawidłowości polegające na tym, że w 5 przypadkach na 33 poddanych badaniu, akta osobowe nie zawierały potwierdzenia poinformowania pracownika o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą. Powyższe było niezgodne z zapisami § 3 pkt 2 lit. f tiret trzecie rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 grudnia 2018 r. w sprawie dokumentacji pracowniczej (Dz. U. z 2024 r. poz. 535 ze zm.), akta osobowe pracownika składają się z 5 części i obejmują w części „B” m.in. potwierdzenie poinformowania pracownika o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami, do czego zobowiązuje pracodawcę art. 226 pkt 2 K.p.

Stwierdzono ponadto, że w części B akt osobowych 1 pracownika przechowywano dokumentację związaną z ewidencją czasu pracy, tj. wnioski urlopowe. Było to niezgodne z zapisami §6 pkt 2 rozporządzenia w sprawie dokumentacji pracowniczej, według którego pracodawca prowadzi oddzielnie dla każdego pracownika dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracyobejmując m.in. dokumenty związane z ubieganiem się i korzystaniem z urlopu wypoczynkowego.

Za powstałe nieprawidłowości odpowiadał specjalista ds. kadr, do zakresu obowiązków którego należało prowadzenie akt osobowych pracowników.           

W trakcie kontroli pracownicy podpisali stosowne oświadczenia o zapoznaniu się z ryzykiem zawodowym i zostały włączone do części „B” akt osobowych pracowników. Z akt osobowych pracownika usunięto wnioski urlopowe.

Wszystkie dokumenty znajdujące się w aktach osobowych pracowników były ponumerowane i wprowadzone do wykazu akt.

III. Uwagi i zalecenia

Przedstawiając powyższe oceny i uwagi, stosownie do § 35 ust. 4 Załącznika Nr 2 do Zarządzenia w sprawie kontroli Prezydent Miasta zalecił Dyrektorowi:

1. Przeprowadzenie oceny maszyn, nabytych przed 2003 r. pod kątem spełniania minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy.
2. Prowadzeniepomiarów czynników szkodliwych w środowisku pracy na stanowiskach pracy w kuchnioraz pracowni stolarskiej w terminach określonych w obowiązujących w tym zakresie przepisach.
3. Prowadzenie akt osobowych zgodnie z obowiązującymi przepisami w zakresie dołączania do akt osobowych oświadczeń pracowników o zapoznaniu się z ryzykiem zawodowym na zajmowanym stanowisku pracy.
4. Prowadzenie odrębnie (poza aktami osobowymi)dokumentacjiw sprawach dotyczących ewidencji czasu pracy,obejmującychm.in. dokumenty związane z ubieganiem się i korzystaniem z urlopu wypoczynkowego.
5. Opracowaniewykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersiązgodnie zobowiązującymi regulacjamiprawnymiw tym zakresie.
6. Doprowadzenie schodów zewnętrznych i podestu w wejściu do budynku internatu do właściwego stanu technicznego.
7. Doprowadzenie podłogi w kuchni ośrodka do właściwego stanu technicznego.
8. Zorganizowanie i wyposażenie szatni pracowniczej w budynku szkoły oraz w budynku internatu w sposób odpowiadający obowiązującym w tym zakresie przepisom.
9. Bieżące aktualizowanie oceny ryzyka zawodowego.
10. Zobowiązanie starszego specjalisty ds. bhp do wykonywania zadań należących do tej służby, wynikających z rozporządzenia w sprawie służby bhpi bieżące egzekwowanie wykonywania zadań.