Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2005 roku

        W okresie od 27-10-2006 r. do 25-11-2005 r. Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin przeprowadził kontrolę w Zespole Szkół Zawodowych Specjalnych Nr 1 w Szczecinie, zwanym dalej ZSZS, w zakresie przestrzegania wybranych przepisów prawa pracy, ze szczególnym uwzględnieniem realizacji zadań i obowiązków służby bhp wynikających z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 109, poz. 704 ze zm.), zwanego dalej rozporządzeniem w sprawie służby bhp. Wyniki kontroli przedstawione zostały w protokole kontroli P/35/05 podpisanym w dniu 08 lutego 2006 r.

        W wyniku przeprowadzonej kontroli stwierdzono, że ZSZS Nr 1 nie posiadała zapewnionej obsługi w zakresie bhp. Wynikało to z poniższych ustaleń:

Dyrektor Wydziału Edukacji Sportu i Turystyki UM pismem znak WESiT – II-BN/0717-3/00 z dnia 10-10-2000 r. poinformował wszystkich dyrektorów szkół i placówek, że z dniem 30-09-2000 r. „koordynację spraw bhp, na rzecz szkół i placówek oświatowych Miasta Szczecina, prowadzić będzie Zachodniopomorskie Centrum Edukacyjne w Szczecinie”, a w 2001 r. pismem WOś-IV/EFR/4330/41/2001 z dnia 18-05-2001 r. i następnie pismem WOiKF-III/EFR/4330/163/2003 z dnia 21-08-2003 r. nałożył na jednostki obowiązek zawarcia umowy o wykonywanie zadań służby bhp z Zachodniopomorskim Centrum Edukacyjnym w Szczecinie, zwanym dalej ZCE. Zajmować się tym miał Ośrodek BHP przy ZCE. Dyrektor ZCE w piśmie znak L.Dz. 1441 z dnia 05-07-2005 r., skierowanym do kierowników wszystkich oświatowych jednostek organizacyjnych gminy napisał: „Na podstawie pisma Nr WO-III/EFR/0114/65/05 z dnia 23-06-2005 r. – Zastępcy Prezydenta Miasta Szczecina, informuję, że Ośrodek BHP w Zachodniopomorskim Centrum Edukacyjnym z dniem 01 września 2005 r. przejmie zadania służby bhp i ochrony przeciwpożarowej w Pana (i) szkole (placówce). W związku z powyższym inspektor Ośrodka BHP zgłosi się do Pana(i) szkoły (placówki) w celu podpisania stosownej umowy. Usługi wykonywane będą nieodpłatnie.”

        W ZSZS obsługę w zakresie bhp prowadziła osoba, nie będąca pracownikiem ZCE, kontynuująca obsługę jednostki od dnia 12-11-2001 r. do dnia 31-08-2005 r. Wypowiedzenie umowy o pracę nastąpiło w związku z powyższym pismem.
Wg oświadczenia Dyrektora ZSZS Nr 1 do dnia zakończenia kontroli, tj. do dnia 08-02-2006 r. nie zgłosił się żaden z pracowników ZCE w celu podpisania umowy i realizowania zadań służby bhp. Obecnie w szkole nie zatrudnia się pracownika służby bhp. W związku z powyższym kontrolą objęto realizację zadań służby bhp, świadczonych przez ww. osobę posiadającą wymagane kwalifikacje do pełnienia obowiązków głównego specjalisty ds. bhp, zgodnie z zapisem § 4 ust. 2. pkt 5 rozporządzenia w sprawie służby bhp.

        W toku kontroli stwierdzono, że zadania określone w § 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie służby bhp określone w następujących punktach: pkt 4 – udział w opracowywaniu planów modernizacji i rozwoju zakładu pracy; pkt 5 – udział w ocenie założeń i dokumentacji dotyczących modernizacji zakładu pracy; pkt 6 – udział w przekazywaniu nowo budowanych obiektów; pkt 21 – uczestniczenie w pracach komisji ds. bhp nie dotyczyły zadań służby bhp w ZSZS, bowiem realizowane były przez pracowników Wydziału Oświaty UM.

Pozostałe punkty § 2 ust. 1 rozporządzenia realizowane były na ogół prawidłowo, choć stwierdzono trzy drobne uchybienia i nieprawidłowości, które opisano poniżej.

        W ZSZS nie było wewnętrznego aktu prawnego regulującego zasady przydziału pracownikom okularów korygujących wzrok według zapisu § 8 ust. 2 rozporządzenia MPiPS z dnia 01 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. Nr 148, poz. 973), wg którego pracodawca był zobowiązany zapewnić pracownikom okulary korygujące wzrok, zgodnie z zaleceniem lekarza, jeżeli wynik badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej wykazał potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego, chociaż była przeprowadzona kontrola warunków i wymagań ergonomii na stanowiskach wyposażonych w komputery wymaganych zapisem § 5. ust. 1. ww. rozporządzenia, wg którego pracodawca obowiązany był do przeprowadzania na stanowiskach pracy, wyposażonych w monitory ekranowe, oceny warunków pracy.

        Ustalono także, iż przedłożone zasady przydziału, gospodarowania i ewidencjonowania odzieży roboczej i środków ochron indywidualnych opracowane były zgodnie z zapisem art. 104¹ §1 pkt. 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (j.t. Dz. U. z 1998 r., Nr 21, poz. 94 ze zm.), zwanej dalej kp, wg którego regulamin pracy winien ustalać m.in. wyposażenie pracowników w odzież i obuwie robocze oraz w środki ochrony indywidualnej. W punkcie określającym asortyment wyposażenia dozorcy nocnego nie uwzględniono jednak przydziału ochron przed działaniem niskiej temperatury, co było sprzeczne z wytycznymi zawartymi w szczegółowych zasadach stosowania środków ochron indywidualnych określonych w Tabelach 1,2,3 Załącznika nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (j.t. Dz. U. z 2003 r., Nr 169, poz. 1650). Zapis ten wynikał z art. 237^6÷9 kp, w których określono obowiązki pracodawcy związane z zaopatrywaniem pracowników w środki ochron indywidualnych.

        Ponadto ustalono, że pomimo corocznego prowadzenia badań i pomiarów stężenia tlenku węgla w kotłowni, nie przeprowadzono badania natężenia i równomierności oświetlenia na stanowiskach pracy, co było wymagane zapisem § 26 ust. 2 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bhp, wg którego niezależnie od oświetlenia dziennego w pomieszczeniach pracy należy zapewnić oświetlenie elektryczne o parametrach zgodnych z Polskimi Normami.

        W ZSZS przeprowadzane były roczne kontrole warunków pracy i analiza stanu bhp wynikające z zapisów § 2 ust. 1 pkt. 1÷3 rozporządzenia w sprawie służby bhp; opracowane były szczegółowe instrukcje bezpiecznej pracy na różnych stanowiskach nauki zawodu wymagane zapisem art. 237⁴ § 2 kp nakładającym obowiązek opracowania i udostępniania aktualnych instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zapisem § 41 ust. 1 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bhp.

        W toku kontroli przedstawiono ocenę ryzyka zawodowego dla różnych stanowisk pracy, opracowaną metodą Risc Score, zgodnie z wymogiem określonym w pkt. 6 PN-N-18002 „Systemy zarządzania bhp. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego”; pracownicy zostali poinformowani o wynikach oceny. Tym samym został realizowany zapis art. 226 kp stanowiący, że na pracodawcy spoczywał obowiązek ocenienia i udokumentowania ryzyka zawodowego oraz poinformowania pracowników o ryzyku zawodowym związanym z wykonywaną pracą, a także o zasadach ochrony przed zagrożeniami zgodnie z postanowieniem zapisu § 39 ust. 1 rozporządzenia MPiPS w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, wg którego pracodawca był obowiązany oceniać i dokumentować ryzyko zawodowe, występujące przy określonych pracach oraz stosować niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko na stanowiskach pracy.

        Podczas kontroli dokumentacji powypadkowej stwierdzono, że kompletowana była zgodnie z wymogami aktualnych przepisów: zapisem § 1 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (Dz. U. Nr 234, poz. 1974); zapisu § 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004 r. w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy (Dz. U. Nr 269, poz. 2672); na bieżąco prowadzono rejestry wypadków w pracy, w drodze do/z pracy, oraz rejestry chorób zawodowych wymaganych zapisami: art. 234 § 3 i art. 235 § 4 kp, wg których pracodawca obowiązany był prowadzić rejestry wypadków przy pracy i chorób zawodowych, § 16 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (Dz. U., Nr 115, poz. 744 ze zm.), wg którego pracodawca miał prowadzić rejestr wypadków na podstawie wszystkich protokołów powypadkowych zawierający: imię i nazwisko poszkodowanego, miejsce i datę wypadku, informacje dotyczące skutków wypadku dla poszkodowanego, datę sporządzenia protokołu powypadkowego, stwierdzenie, czy wypadek jest wypadkiem przy pracy, krótki opis okoliczności wypadku, datę przekazania wniosku do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz inne okoliczności wypadku (...)” oraz § 7 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (Dz. U., Nr 62, poz. 286 ze zm.), wg którego pracodawca obowiązany był prowadzić dokumentację dotyczącą podejrzeń o choroby zawodowe, chorób zawodowych, wypadków przy pracy oraz wypadków w drodze do pracy i z pracy, a także świadczeń związanych z tymi chorobami i wypadkami.

        W toku kontroli prawidłowości prowadzenia szkoleń z zakresu bhp stwierdzono, że w ZSZS były opracowane aktualne zasady prowadzenia szkoleń, zgodnie z zapisem § 15 ust. 3 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r.
w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U., Nr 180, poz. 1860 ze zm.), wg którego pracodawca winien określić częstotliwość i czas trwania przeprowadzenia szkoleń. Wszyscy pracownicy ZSZS posiadali aktualne zaświadczenia o odbyciu szkoleń z zakresu bhp.

        W odniesieniu do wszystkich pracowników ZSZS nie stwierdzono nieprawidłowości związanych z kierowaniem na badania profilaktyczne. Badania profilaktyczne pracowników prowadzone były w Szpitalu Miejskim im. Św. Karola Boromeusza zgodnie z zapisem § 4 ust. 1 rozporządzenia MZiOS z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzenia badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy (Dz. U., Nr 69, poz. 332 ze zm.), zwanego dalej rozporządzeniem MZiOS, wg którego badanie profilaktyczne przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę. Stwierdzono natomiast, że częstotliwość badań, wyznaczana przez lekarzy Szpitala Miejskiego, uprawnionych do prowadzenia badań profilaktycznych, była niezgodna z zapisem § 2 ust. 1 rozporządzenia MZiOS. Polegało to na tym, że pracownikom wskazywano termin następnych, odpłatnych badań w terminach krótszych niż to określono w § 2 ww. rozporządzenia w sprawie przeprowadzania badań profilaktycznych pracowników, wg którego zakres i częstotliwość badań profilaktycznych określały wskazówki metodyczne sprecyzowane w Załączniku nr 1 do rozporządzenia. Z zapisu pkt. V. 8 tabeli ww. Załącznika nr 1 wynikało, że przy wykonywaniu pracy wymagającej stałego i długotrwałego wysiłku głosowego (nauczyciele) badania należało przeprowadzać co 5 lat, a wg pkt. VI – przy pracy bez określonego czynnika narażenia (pracownicy obsługi) badania wykonuje się co 5 lat. Wyjątek mogły stanowić uzasadnione przypadki. Tymczasem częstotliwość następnych badań pracowników administracyjno biurowych na 51 skontrolowanych przypadków wynosiła: co rok – 6 przypadków (11%), co 2 lata – 23 przypadki (45%), co 3 lata – 17 przypadków (33%), co 4 lata – 5 przypadków. 
        W przypadku 27 badań pracowników na stanowiskach obsługi częstotliwość ta wynosiła odpowiednio: co rok – 15 przypadków (56%), co 2 lata – 9 przypadków (33%), co 3 lata – 2 przypadki, co 4 lata – 1 przypadek. Dyrektor ZSZS pismem z dnia 10-11-2005 r. poprosiła Dyrektora Szpitala Miejskiego o zajęcie stanowiska w ww. sprawie.

 

W związku z ww. uchybieniami polegającymi na niepełnym zrealizowaniu zadań wynikających z rozporządzenia w sprawie służby bhp, stosownie do postanowienia § 37 ust. 3 Załącznika nr 2 do Zarządzenia nr 399/2003 z dnia 10 lipca 2003 r.
w sprawie zasad i trybu przeprowadzania kontroli, Prezydent zalecił Dyrektorowi ZSZS Nr 1:

 

1)     Skorygowanie tabeli przydzielania pracownikom środków ochron indywidualnych, odzieży i obuwia roboczego o wyposażenie dozorcy nocnego w odzież ciepłochronną.

2)     Opracowanie zasad przydzielania okularów korygujących wzrok pracownikom biurowym zatrudnionym na stanowiskach wyposażonych w elektroniczne monitory ekranowe.

3)     Przeprowadzenie badań i pomiarów natężenia i równomierności oświetlenia na stanowiskach pracy.