Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2012 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin w okresie 10-11.2012 r. przeprowadził kontrolę  w  Szkole Podstawowej nr 68, ul. Zakole 1A, 71-454 Szczecin, zwanej w dalszej treści SP68 w zakresie:  przestrzegania wybranych zagadnień z prawa pracy, w tym: działu X ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy  (j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.), zwanej dalej k. p.; realizacji zadań służby bhp wynikających z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia  2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 109, poz. 704 ze zm.), zwanego dalej rozporządzeniem w sprawie służby bhp;  realizacji zadań pokontrolnych, tj. wystąpień, nakazów i decyzji wydanych przez organy kontroli zewnętrznej  nad warunkami pracy. Ocena kontrolowanego zagadnienia, wnioski i zalecenia pokontrolne zawarte zostały
w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 07.12.2012 r.

Kontrola pozytywnie, pomimo stwierdzonych nieprawidłowości, ocenia działalność jednostki w zakresie dotyczącym bezpieczeństwa i higieny pracy, zwanym dalej bhp, w latach 2010 – 2012 (pozytywna z nieprawidłowościami).

Pozytywnie ocenia się prawidłową realizację: kontroli obiektów budowlanych oraz zaleceń wynikających z ww. kontroli, realizacji zaleceń organów kontroli zewnętrznej, stosowania i przechowywania mieszanin niebezpiecznych i mieszanin  stwarzających zagrożenie, prowadzenia postępowań powypadkowych. Negatywna ocena dotyczy: sposobu prowadzenie książki obiektu budowlanego, użytkowania maszyn bez przeprowadzenia oceny pod kątem minimalnych wymagań, sposobu prowadzenia akt osobowych, wyposażania pracowników w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze oraz prowadzenia dokumentacji z tego zakresu, dopuszczania do pracy pracowników bez badań lekarskich oraz szkoleń
w dziedzinie bhp.

Nie stwierdzono nieprawidłowości w przeprowadzaniu kontroli obiektu budowlanego. Kontrole wykonywane były
w terminach i zakresach określonych zapisem art. 62 ust. 1  ustawy  z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (j.t. Dz. U.
z 2010 r., Nr 243, poz. 1623 ze zm.), zwanej dalej u.p.b., wg którego obiekty budowlane powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę kontroli okresowej, co najmniej dwa razy w roku, w terminach do 31 maja oraz do 30 listopada, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego elementów budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu, instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych), okresowej, co najmniej raz na 5 lat, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego i przydatności do użytkowania obiektu budowlanego, estetyki obiektu budowlanego oraz jego otoczenia; kontrolą tą powinno być objęte również badanie instalacji elektrycznej
i piorunochronnej w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów. Nie stwierdzono również nieprawidłowości w realizacji zaleceń wynikających z ww. kontroli.

Stwierdzono natomiast uchybienia dotyczące sposobu prowadzenia książki obiektu budowlanego (zwanej dalej książką) polegające na tym, że:

• do książki, poza obowiązującymi protokołami, wpisywano również protokoły konserwacji gaśnic, wyniki badania wody,
• protokoły kontroli instalacji elektrycznej  oraz odgromowej (5-letnie) błędnie były wpisywane do części książki przeznaczonej dla kontroli rocznych (w przypadku SP68 półrocznych),
• protokoły z kontroli obiektu nie stanowiły integralnej części książki, znajdowały się w odrębnym segregatorze wraz
  z innymi dokumentami jednostki.

Powyższe naruszało zapis  § 5 pkt  4 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r.w sprawie książki obiektu budowlanego (Dz.U. Nr 120, poz. 1134), wg którego wpisy do książki obejmują wyłącznie protokoły kontroli oraz badań określonych w art. 62 ust. 1 u.p.b. oraz zapis art. 64 ust. 3 ww. ustawy, wg którego  protokoły z kontroli obiektu budowlanego, oceny i ekspertyzy dotyczące jego stanu technicznego, świadectwo charakterystyki energetycznej powinny być dołączone do książki obiektu budowlanego. Przyczyną uchybienia była  niewystarczająca wiedza w tym zakresie ze strony kierownika gospodarczego, odpowiedzialnego za prowadzenie książki.

Pozytywnie oceniono realizację zaleceń państwowych organów kontroli nad warunkami pracy. Zalecenia wykonywano
w obowiązujących terminach, co wyczerpuje dyspozycję zawartą w art. 207 § 2 pkt 6 k.p., wg którego pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności pracodawca jest obowiązany zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy.

Wyznaczając pracowników do udzielania pierwszej pomocy oraz wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów 
i ewakuacji pracowników pracodawca wykonał obowiązek wynikający z zapisu art. 209¹§ 1 pkt 2 k.p. 

Nie stwierdzono uchybień w stosowaniu i przechowywaniu mieszanin niebezpiecznych i mieszanin powodujących zagrożenie. Stosowane w jednostce mieszaniny były prawidłowo oznakowane i przechowywane. Pracodawca posiadał ich aktualny spis i karty charakterystyki, z którymi zapoznał pracowników.

W okresie objętym kontrolą w jednostce doszło do 1 wypadku przy pracy. Nie stwierdzono niedociągnięć w dokumentacji dotyczącej ww. wypadku, która była zgodna z zapisami  rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy  (Dz. U. Nr 105, poz. 870).

Uchybieniem natomiast było eksploatowanie maszyn, nabytych przed 2003 r., bez przeprowadzenia ich oceny pod kątem spełnienia wymagań określonych w rozdziale 3 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r.
w sprawie w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz. U. Nr 191, poz. 1596 ze zm.). Według zapisu § 34 ww. rozporządzenia maszyny nabyte przed dniem 1 stycznia 2003 r. powinny być, w terminie do dnia 1 stycznia 2006 r., dostosowane do minimalnych wymagań dotyczących maszyn, określonych w rozdziale 3. Według wyjaśnień Dyrektora SP68 przyczynami zaistniałego uchybienia było to, że po objęciu stanowiska w 2009 r. nie była świadomy, iż obowiązek nie został  wcześniej wykonany tym bardziej, że służba bhp do dnia kontroli nie informowała o takim obowiązku ciążącym na pracodawcy.

Kontrola akt osobowych 7 pracowników przyjętych do pracy po 01.10.2010 r. wykazała następujące nieprawidłowości:

• brak podziału akt osobowych na część A, B i C,
• brak chronologii i numeracji,
• w aktach osobowych znajdowały się oryginały dokumentów (świadectwa pracy, świadectwa dojrzałości, umowy
  o świadczenie usług, zaświadczenia ze szkoleń),
• brak zaświadczeń lekarskich w aktach osobowych (zaświadczenia włączono do akt po zwróceniu uwagi przez kontrolującą).

Powyższe naruszyło zapisy §1 ust. 3 i § 6 ust. 2- 3  rozporządzenia Ministra Pracy  i Polityki Socjalnej  z dnia  28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji  w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (Dz. U. Nr 62, poz. 286 ze zm.), wg których pracodawca przechowuje
w aktach osobowych pracownika odpisy lub kopie składanych dokumentów. Pracodawca może żądać od pracownika przedłożenia oryginałów tych dokumentów tylko do wglądu lub sporządzenia ich odpisów albo kopii. Akta osobowe pracownika składają się z 3 części i obejmują: w części A - dokumenty zgromadzone w związku z ubieganiem się
o zatrudnienie (…); w części B - dokumenty dotyczące nawiązania stosunku pracy oraz przebiegu zatrudnienia pracownika (…); w części C - dokumenty związane z ustaniem zatrudnienia (…). Dokumenty znajdujące się w poszczególnych częściach akt osobowych powinny być ułożone w porządku chronologicznym oraz ponumerowane; każda z tych części powinna zawierać pełny wykaz znajdujących się w nich dokumentów. Według wyjaśnień Dyrektora SP68 przyczynami zaistniałych nieprawidłowości była niesumienność ze strony kierownika gospodarczego, odpowiedzialnego za prowadzenie akt osobowych pracowników obsługi. Do  czasu zakończenia kontroli nieprawidłowości usunięto.

Kontrola zagadnień dotyczących wyposażania pracowników w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze ujawniła następujące nieprawidłowości:

• wyposażenie pracowników w odzież i obuwie robocze nie stanowiło integralnej części Regulaminu pracy SP68 i nie było konsultowane z przedstawicielami pracowników,
• stanowiska w tabeli przydziału w środki ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego (zwanej dalej tabelą) nie odpowiadały aktualnym stanowiskom pracy,
• w tabeli nie oznaczono co zaliczono do środków ochrony indywidualnej, a co do odzieży i obuwia roboczego,
• 4 pracownikom nie wypłacono ekwiwalentu za odzież i obuwie robocze,
• nie prowadzono kart ewidencji wyposażenia dla 2 pracowników,
• na kilku kartach wyposażenia nie naniesiono wypłaty ekwiwalentu za odzież i obuwie robocze,
• pracownice zatrudnione na stanowiskach sprzątaczek  wykonywały prace w obuwiu nie spełniającym wymagań określonych w Polskich Normach.

Wyżej wymienione nieprawidłowości naruszyły zapisy art. 104¹ § 1 pkt 1;  art. 237⁷ § 1, 2 i 4; art. 237⁸ § 1;art. 237^11a § 1 pkt 4 k.p., wg którego  Regulamin pracy, określając prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników związane z porządkiem
w zakładzie pracy, powinien ustalać w szczególności (…) wyposażenie pracowników w narzędzia i materiały, a także
w odzież i obuwie robocze oraz w środki ochrony indywidualnej i higieny osobistej. Pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, spełniające wymagania określone w Polskich Normach. Pracodawca może ustalić stanowiska, na których dopuszcza się używanie przez pracowników, za ich zgodą, własnej odzieży i obuwia roboczego, spełniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy. (…) Pracownikowi używającemu własnej odzieży
i obuwia roboczego (…) pracodawca wypłaca ekwiwalent pieniężny w wysokości uwzględniającej ich aktualne ceny. Pracodawca ustala rodzaje środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, których stosowanie na określonych stanowiskach jest niezbędne (…) oraz przewidywane okresy użytkowania odzieży i obuwia roboczego. Pracodawca konsultuje z pracownikami lub ich przedstawicielami wszystkie działania związane z bezpieczeństwem
i higieną pracy, w szczególności dotyczące: przydzielania pracownikom środków ochrony indywidualnej oraz odzieży
i obuwia roboczego. Według wyjaśnień pracodawcy przyczynami nieprawidłowości  dotyczących ewidencji wyposażenia oraz wypłaty ekwiwalentu za odzież i obuwie robocze była niesumienność ze strony kierownika gospodarczego.

Osobie zatrudnionej na stanowisku opiekuna dzieci przy przejściu przez jezdnię zapewniono profilaktyczne posiłki i napoje ze względu na charakter wykonywanej pracy. Pracodawca nie opracował natomiast szczegółowych zasad ich wydawania, jak również nie konsultował powyższego ze związkami zawodowymi, co naruszało zapis  § 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r.w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. Nr 60, poz. 279), wg którego stanowiska pracy, na których zatrudnieni pracownicy powinni otrzymywać posiłki i napoje, oraz szczegółowe zasady ich wydawania (…) ustala pracodawca w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi (…).

Nieprawidłowością było dopuszczenie 8  z 77 objętych kontrolą osób do pracy bez badań z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami. Powyższe było niezgodne z zapisem art. 229§ 4 k.p., wg którego pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. Przyczyną powyższych nieprawidłowości była, miedzy innymi,  absencja osób odpowiedzialnych kierowanie na badania profilaktyczne pracowników. Po stwierdzeniu nieprawidłowości pracowników niezwłocznie skierowano na badania. Do zakończenia kontroli 5 z 8 osób wykonało badania i zostało dopuszczonych do pracy na danym stanowisku.

Nieprawidłowością było także dopuszczenie do pracy 6  z 77 objętych kontrolą osób do pracy bez szkoleń wstępnych
w dziedzinie bhp oraz 2 osób bez szkoleń okresowych, co naruszało zapis  art. 237³ § 2 k.p., wg którego pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa  i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie (…). Według wyjaśnień osób odpowiedzialnych za kierowanie pracowników na szkolenia (kierownika gospodarczego oraz specjalisty ds. nauczania), przyczyną nieprawidłowości było to, że inspektorzy ds. bhp zatrudnieni w Ośrodku BHP Zachodniopomorskiego Centrum Edukacyjnego, wykonujący zadania bhp w SP68, prowadzili szkolenia wstępne „instruktaż ogólny” tylko raz w tygodniu. Podkreślić należy, iż pracodawca nie zwracał się do ww. Ośrodka o przeprowadzanie szkoleń pracowników SP68 zgodnie z obowiązującymi przepisami.

  Prezydent Miasta Szczecin zalecił Dyrektorowi SP68:

1. Prowadzenie książki obiektu budowlanego zgodnie z obowiązującymi przepisami w zakresie opisanym
   w wystąpieniu.
2. Dołączenie protokołów z kontroli obiektu budowlanego do książki obiektu budowlanego.
3. Przeprowadzenie oceny maszyn pod kątem spełnienia minimalnych wymagań bhp.
4. Zwiększenie nadzoru nad prowadzeniem akt osobowych pracowników w celu wyeliminowania uchybień opisanych w wystąpieniu.
5. W zakresie wyposażania pracowników w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze:
   • dostosowanie tabeli przydziału środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego do obowiązujących przepisów i stanu faktycznego w jednostce,
   • wypłacenie uprawnionym pracownikom zaległego ekwiwalentu za odzież i obuwie robocze,
   • prowadzenie zgodnie z obowiązującymi przepisami kart ewidencji wyposażenia,
   • zobowiązanie pracowników do wykonywania pracy w obuwiu spełniającym wymagania określone
     w Polskich Normach.
6. Ustalenie w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi zasad wydawania profilaktycznych posiłków
   i napojów.
7. Nie dopuszczanie do pracy pracowników bez wstępnych badań lekarskich z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami.
8. Nie dopuszczanie pracowników do pracy bez szkoleń w dziedzinie bhp.