Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2010 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin, w dniach:
od 19 lipca 2010 r. do 13 sierpnia 2010 r. przeprowadził kontrolę w Żłobkach Miejskich, zwanych dalej Żłobkami, w zakresie: przestrzegania wybranych zagadnień z prawa pracy, w tym: działu X ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.), zwanej dalej k. p.; realizacji zadań służby bhp wynikających z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bhp (Dz. U. Nr 109, poz. 704 ze zm.); realizacji zadań pokontrolnych, tj. wystąpień, nakazów i decyzji wydanych przez organy kontroli zewnętrznej, w tym: Państwowej Inspekcji Pracy, Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, a także pozostałych organów kontroli państwowej. Okres kontrolowany – od 2008 r.
Wyniki kontroli przedstawione zostały w protokole kontroli P/67/10 podpisanym w dniu 13 sierpnia 2010 r. Ocena zawarta została w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 27 sierpnia 2010 r.
W czasie kontroli w Żłobkach zatrudnionych było 158 pracowników, w tym: kobiet 151, pracowników młodocianych 0.
Realizując zapis art. 23711 § 1 k. p. pracodawca, w wymiarze czasu pracy – ¼ etatu, zatrudnił starszego specjalistę ds. bhp, który legitymował się kwalifikacjami określonymi w § 4 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia w sprawie służby bhp, uprawniającymi do zajmowania ww. stanowiska.
Jak wynikało z ustaleń kontroli pracownik służby bhp wykonywał większość obowiązków nałożonych na służbę bhp zapisem § 2 ust. 1 ww. rozporządzenia, w tym: przeprowadzał kontrole stanu bhp, informował na bieżąco pracodawcę o stwierdzonych zagrożeniach, opracował i przedstawił pracodawcy analizę stanu bhp za rok 2009 (brak analizy za rok 2008), uczestniczył w ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków oraz kompletował dokumentację powypadkową, brał udział w dokonywaniu oceny ryzyka zawodowego, prowadził szkolenia w dziedzinie bhp, opracowywał projekty zarządzeń, regulaminów oraz instrukcji bhp.
W toku realizacji zadań służby bhp nie uniknięto jednak kilku uchybień, które zostały ujęte w niniejszym wystąpieniu.
Zakresem kontroli objęto realizację zapisów art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (j.t. Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 ze zm.), zwaną dalej ustawą p. b., nakładającego na właściciela bądź zarządcę obowiązek kontroli obiektów oraz zapisu art. 64 ust. 1 ustawy p.b. zobowiązującego ww. do prowadzenia książek obiektów budowlanych.
Kontrolą objęto 5 obiektów budowlanych, zarządzanych przez Żłobki, mieszczących się w Szczecinie przy ulicy: Żaglowej 16 (Żłobek nr 1), K. Napierskiego 6c (Żłobek nr 2), Włościańskiej 3 (Żłobek nr 3), K.Królewicza 61 (Żłobek nr 5), Niedziałkowskiego 49 (Żłobek nr 8).
W toku kontroli stwierdzono następujące uchybienia:
1) nieprawidłowo prowadzone książki obiektów budowlanych, w tym:
- brak danych identyfikacyjnych obiektu, takich jak: numer i data sporządzenia protokołu odbioru obiektu, nr księgi wieczystej, nazwa organu, numer i data wydania pozwolenia na użytkowanie obiektu (Żłobek nr: 3, 5, 8); planu sytuacyjnego obiektu, z zaznaczonymi granicami nieruchomości (Żłobek nr: 3, 5),
- brak wskazania przez pracodawcę osoby upoważnionej do dokonywania wpisów w książce obiektu budowlanego (Żłobek nr: 3, 5, 8),
- brak wykazu protokołów odbioru robót remontowych bądź modernizacyjnych wykonywanych w obiekcie (Żłobek nr: 1, 2, 3),
- brak bieżących wpisów protokołów kontroli obiektu (Żłobek nr: 1, 8).
W toku kontroli stwierdzono ponadto, że osoby dokonujące wpisów do książek obiektów budowlanych (kierowniczki żłobków) nie posiadały dostatecznej wiedzy w zakresie prawidłowego prowadzenia książek, co skutkowało tym, iż: do książek obiektów budowlanych wpisywano protokoły kontroli nie wynikające z obowiązków nałożonych ustawą p.b.; w kolumnie 5 zamiast dat wykonania zalecanych robót remontowych wpisywano daty sporządzenia protokołu kontroli; protokoły kontroli okresowych przeprowadzanych raz na 5 lat wpisywano do części książki dotyczącej kontroli rocznych, itp.
Powyższe uchybienia były naruszeniem obowiązków wynikających z rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie książki obiektu budowlanego (Dz. U. Nr 120, poz. 1134),
2) nie przeprowadzono kontroli instalacji piorunochronnych (Żłobek nr 3 i 8), co było naruszeniem obowiązków wynikających z zapisów art. 62 ust. 1 pkt 2 ustawy p.b., wg którego obiekty budowlane powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę kontroli okresowej, co najmniej raz na 5 lat, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego i przydatności do użytkowania obiektu budowlanego, estetyki obiektu budowlanego oraz jego otoczenia; kontrolą tą powinno być objęte również badanie instalacji elektrycznej i piorunochronnej w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów,
3) nie wykonano zaleceń wskazanych w protokołach kontroli, w tym:
- Żłobek nr 1 - zalecenie z dnia 25.02.2010 r. dotyczące stanu technicznego elementów konstrukcyjnych budynku mających bezpośredni wpływ na bezpieczne użytkowanie budynku w brzmieniu:
„Zamontować na pęknięciach poziomych oraz pionowych przybudówki plomby kontrolne. Zamontować na pęknięciach ścian budynku głównego plomby kontrolne. Monitorować stan plomb, w wypadku pęknięć plomb dokonać zabezpieczeń ścian w formie stemplowań, następnie zlecić ekspertyzę techniczną po dokonaniu odkrywek fundamentów”,
- Żłobek nr 1, 3 i 8 - zaleceń wynikających z protokołów badania instalacji elektrycznej wykonanych w 2006 r. wskazujących na konieczność przeprowadzenia ponownych badań w 2007 r. w pomieszczeniach: wc i kuchni,
- Żłobek nr 1 - zaleceń wynikających z protokołu badania instalacji elektrycznej wykonanych w 2006 r. wskazujących na konieczność wymiany instalacji w kuchni.
4) jak wynikało z pieczęci widniejących na protokołach, kontrole stanu technicznego instalacji piorunochronnych i gazowych wykonywane były przez osoby nie posiadające odpowiednich kwalifikacji określonych zapisem art. 62 ust. 5 ustawy p.b., wg którego kontrole stanu technicznego instalacji elektrycznych, piorunochronnych, gazowych i urządzeń chłodniczych (...) mogą przeprowadzać osoby posiadające kwalifikacje wymagane przy wykonywaniu dozoru nad eksploatacją urządzeń, instalacji oraz sieci energetycznych i gazowych.
We wszystkich przypadkach kontroli obiektów budowlanych należących do Żłobków brak było pisemnego potwierdzenia kwalifikacji osób przeprowadzających kontrole.
Według zapisu art. 1041 § 1 pkt 6 k. p. regulamin pracy, określając prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników związane z porządkiem w zakładzie pracy, powinien ustalać w szczególności: wykazy prac wzbronionych pracownikom młodocianym oraz kobietom.
W toku kontroli ustalono, iż w Regulaminie pracy Żłobków brak było wykazu prac wzbronionych kobietom w ciąży i w okresie karmienia, określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz. U. Nr 114, poz. 545 ze zm.).
Nie stwierdzono uchybień w realizacji zapisu § 34 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz. U. Nr 191, poz. 1596 ze zm.), wg którego maszyny nabyte przed dniem 1 stycznia 2003 r. powinny być, w terminie do dnia 1 stycznia 2006 r., dostosowane do minimalnych wymagań dotyczących maszyn.
Pracownik służby bhp w grudniu 2009 r. przeprowadził kontrolę wszystkich maszyn w Żłobkach. W wyniku kontroli wycofano z eksploatacji 2 maszyny nie spełniające wymagań minimalnych.
Pracodawca wywiązał się również z obowiązku wynikającego z zapisu § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. Nr 148, poz. 973), wg którego był obowiązany dokonać oceny warunków pracy na tych stanowiskach. W wyniku oceny stwierdzono, że żaden z pracowników nie użytkował w czasie pracy monitor ekranowy przez co najmniej połowę dobowego wymiaru czasu pracy.
W toku kontroli nie stwierdzono uchybień w realizacji obowiązków wynikających z zapisów art. 2376 i 2377 § 1 k. p. Pracownicy zostali wyposażeni w niezbędne środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze.
Uchybieniem było natomiast to, że na wyposażeniu pomieszczeń higieniczno –sanitarnych dla pracowników znajdowały się ręczniki wielokrotnego użytku do wspólnego stosowania.
W kontrolowanym okresie w Żłobkach doszło do 9 wypadków przy pracy.
Z analizy dochodzeń powypadkowych wynikało, że ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadków zajmował się zespół powypadkowy, w skład którego wchodził pracownik służby bhp oraz społeczny inspektor pracy. Zespół powypadkowy, niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku, przystępował do ustalania okoliczności i przyczyn wypadków i w ciągu 14 dni sporządzał protokół, co było zgodne z zapisami § 6 ust. 1 i § 8 ust. 1 ówcześnie obowiązującego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (Dz.U. Nr 115, poz. 744 ze zm.), oraz zapisów § 7 ust. 1 i § 9 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz.U. Nr 105, poz. 870).
Stwierdzono natomiast, że zespół powypadkowy: w 8. na 9 prowadzonych postępowaniach powypadkowych podał tylko jedną przyczynę wypadku; w 3. na 9 postępowaniach wskazał tylko jedno zalecenie powypadkowe; w większości postępowań nie wskazał przyczyn organizacyjnych lub technicznych wypadków. Nadmienić należy, iż w Żłobkach odnotowano w roku 2009 jeden z najwyższych wskaźników częstotliwości wypadków przy pracy (37,97) na tle pozostałych miejskich jednostek organizacyjnych ( średnia 10,8).
W placówce zgodnie z zapisem art. 226 k.p. przeprowadzono ocenę ryzyka zawodowego na wszystkich stanowiskach pracy oraz zastosowano środki profilaktyczne; poinformowano pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.
Według zapisu art. 229 § 1 k.p. wstępnym badaniom lekarskim podlegają osoby przyjmowane do pracy (…). Badaniom wstępnym nie podlegają osoby przyjmowane ponownie do pracy u danego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy, na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą.
Z analizy akt osobowych wynikało, że 5 zostało dopuszczych do pracy bez wstępnych badań profilaktycznych. W aktach osobowych pracowników znajdowały się zaświadczenia z badań lekarskich, które pracownicy dostarczyli od poprzednich pracodawców, bądź przerwa pomiędzy dwoma kolejnymi umowami u tego samego pracodawcy (Żłobki Miejskie) wynosiła kilka miesięcy i wcześniejsze zaświadczenie straciło ważność.
Nie stwierdzono nieprawidłowości związanych z realizacją obowiązku wynikającego z zapisu art. 2091 § 1 pkt 2 k.p. Pracodawca wyznaczył pracowników do udzielania pierwszej pomocy oraz pracowników do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników.
W toku kontroli dokumentacji związanej z realizacją zapisów art. 2373 § 2 k.p. zobowiązującego pracodawcę do zapewnienia przeszkolenie pracownika w zakresie bhp przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenia okresowych szkoleń w tym zakresie stwierdzono następujące uchybienia:
- 13 pracowników zostało poddanych wstępnym szkoleniom w kilka do kilkunastu dni od rozpoczęcia pracy,
- 7 pracowników nie zostało poddanych szkoleniom okresowym,
 2 pracownice, których stanowiska zostały zakwalifikowane do stanowisk robotniczych i administracyjno-biurowych zostały poddane szkoleniu okresowemu po upływie roku od rozpoczęcia pracy, co było niezgodne z zapisem § 15 ust. 4 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U.Nr 180, poz. 1860 ze zm.), wg którego pierwsze szkolenie okresowe osób zatrudnionych na ww. stanowiskach przeprowadza się w okresie do 12 miesięcy od rozpoczęcia pracy na tych stanowiskach,
 pracownica zatrudniona na stanowisku opiekunki dziecięcej, w 8 godzinnym systemie pracy, została poddana szkoleniu wstępnemu: instruktaż ogólny oraz instruktaż stanowiskowy w jednym dniu roboczym (łączny czas szkolenia 11 godzin lekcyjnych), co było niezgodne z zapisem art. 2373 § 3 k.p., wg którego szkolenia odbywają się w czasie pracy.
W toku kontroli nie stwierdzono uchybień dotyczących realizacji obowiązków wynikających z wystąpień, nakazów, decyzji państwowych organów kontroli nad warunkami pracy. Nałożone obowiązki wykonywane były w wyznaczonych terminach lub zwracano się o prolongatę terminów.
Prezydent Miasta Szczecin zalecił Dyrektorowi Żłobków:
1. Egzekwowanie od służby bhp obowiązków wynikających z rozporządzenia w sprawie służby bhp.
2. W zakresie kontroli obiektów budowlanych:
- uzupełnienie brakujących wpisów w książkach obiektów budowlanych,
- prowadzenie książek obiektów budowlanych zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem,
- przeszkolenie kierowników żłobków w zakresie prawidłowego prowadzenia książek obiektów budowlanych,
- przeprowadzanie kontroli obiektów budowlanych w obowiązujących terminach,
- wykonywanie zaleceń wynikających z ww. kontroli,
- zlecanie kontroli obiektów budowlanych osobom posiadającym udokumentowane uprawnienia w tym zakresie.
3. Uzupełnienie wykazu prac wzbronionych kobietom o prace wzbronione kobietom w ciąży i w okresie karmienia.
4. Stosowanie w pomieszczeniach higieniczno-sanitarnych wyłącznie ręczników jednorazowego użytku.
5. Zobligowanie zespołu powypadkowego do ustalania wszystkich, adekwatnych do zaistniałych zdarzeń, przyczyn wypadków i wskazywania środków profilaktycznych.
6. Dopuszczanie do pracy wyłącznie pracowników posiadających aktualne orzeczenie lekarskie.
7. Poddawanie pracowników szkoleniom wstępnym w dziedzinie bhp przed dopuszczeniem do pracy oraz szkoleniom okresowym w obowiązujących terminach.