Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2008 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin, w dniach: od 2 czerwca do 17 czerwca 2008 r. przeprowadził kontrolę w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym, zwanym dalej MOW, w zakresie przestrzegania wybranych zagadnień z prawa pracy, w tym działu X ustawy z dnia 26 czerwca   1974 r. Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.), zwanego dalej k.p., realizację zadań służby bhp wynikających z rozporządzenia Rady Ministrów   z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bhp (Dz. U. Nr 109, poz. 704 ze zm.),  a także realizację zadań pokontrolnych, tj. wystąpień, nakazów i decyzji wydanych przez organy kontroli zewnętrznej, w tym: Państwowej Inspekcji Pracy, Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, a także pozostałych organów kontroli państwowej. Wyniki kontroli przedstawione zostały w protokole kontroli P/9/08 podpisanym w dniu 19 czerwca 2008 r. Ocena zawarta została w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 7 lipca 2008 r.  

W toku kontroli ustalono, że wprowadzony do regulaminu pracy „wykaz prac wzbronionych kobietom” nie wyczerpywał postanowień zawartych w art. 176 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.), zwany dalej k.p., uszczegółowionych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia   10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz.U. Nr 114, poz. 545 ze zm.). W przedstawionym do kontroli dokumencie nie ujęto niektórych prac wymienionych w Załączniku do ww. rozporządzenia pomimo, że tego typu prace występowały   w jednostce. Dotyczyło to:

Przedstawiona ocena ryzyka zawodowego na różnych stanowiskach pracy, wraz z podpisami pracowników potwierdzającymi przyjęcie do wiadomości   i stosowania ocenę, jak również wskazane działania profilaktyczne były zgodne  z zapisem art. 226 k.p. stanowiącym, że na pracodawcy spoczywał obowiązek ocenienia i udokumentowania ryzyka zawodowego oraz informowania pracowników o ryzyku zawodowym związanym z wykonywaną pracą, a także o zasadach ochrony przed zagrożeniami. Z oceną ryzyka zawodowego nie został zapoznany nauczyciel informatyki, ponieważ nie została dokonana ocena ryzyka zawodowego na tym stanowisku pracy. Podczas oceny ryzyka zawodowego nie uwzględniono wszystkich czynników niebezpiecznych i szkodliwych występujących na danym stanowisku pracy. Dotyczyło to stanowiska palacza c.o., gdzie nie uwzględniono: zagrożenia poparzeniem, oddziaływania pyłów przemysłowych, szkodliwych związków chemicznych (CO, CO2, SO2), mikroklimatu gorącego. Na stanowisku sprzątaczki nie uwzględniono zagrożeń związanych ze stosowaniem substancji i preparatów chemicznych. Tym samym nie został zrealizowany zapis § 39a ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (j.t. Dz. U. z 2003 r., Nr 169, poz. 1650 ze zm.), zwanego dalej rozporządzeniem w sprawie ogólnych przepisów bhp, wg którego podczas oceny ryzyka zawodowego uwzględnia się wszystkie czynniki środowiska pracy występujące przy wykonywanych pracach oraz sposoby wykonywania prac. Nie dopełniono również obowiązku wynikającego z art. 104¹ § 1 pkt 8 k. p. ,    wg którego regulamin pracy, określając prawa i obowiązki pracodawcy  i pracowników związane z porządkiem w zakładzie pracy, powinien ustalać  w szczególności obowiązki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, w tym także sposób informowania pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się   z wykonywaną pracą.

W MOW nie było dokumentu regulującego zasady przydziału   i stosowania przez pracowników środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego, których przydzielanie było obowiązkiem pracodawcy wynikającym z zapisu art. 237⁶ i 237⁷ k.p., jak również zapisów § 4 Załącznika Nr 2 do rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bhp, wg których w zależności od stopnia zagrożenia, częstości narażenia na zagrożenie, cech stanowiska pracy każdego pracownika i skuteczności działania środków ochrony indywidualnej - pracodawca powinien określić warunki stosowania środków ochrony indywidualnej, a w szczególności czas i przypadki,   w których powinny być używane. Były natomiast  opracowane tabele określające normy przydziału środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego. Regulamin pracy obowiązujący w MOW nie ustalał ponadto wyposażenia pracowników w ww. środki, co było sprzeczne z postanowieniem art. 104¹ § 1   pkt 1 k. p., wg których  regulamin pracy, określając prawa i obowiązki pracodawcy   i pracowników związane z porządkiem w zakładzie pracy, powinien ustalać w szczególności organizację pracy, (...) wyposażenie pracowników w narzędzia  i materiały, a także w odzież i obuwie robocze oraz w środki ochrony indywidualnej  i higieny osobistej.

W toku kontroli ustalono, że w MOW nie było opracowanych zasad prowadzenia szkoleń bhp, co było sprzeczne z postanowieniem § 15 ust. 3 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180 poz. 1860 ze zm.), wg którego pracodawca ustala, po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami, częstotliwość i czas trwania szkolenia okresowego pracowników zatrudnionych na określonych stanowiskach, biorąc pod uwagę rodzaj i warunki wykonywania prac na tych stanowiskach. W czasie prowadzonych czynności kontrolnych stwierdzono, że 7 osób zostało dopuszczonych do pracy bez wymaganych szkoleń okresowych w dziedzinie bhp. Tym samym nie został zrealizowany zapis art. 237³ § 1 i 2 k. p., wg którego  nie wolno było dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiadał on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracodawca był obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie.

Badania profilaktyczne pracowników MOW prowadzone były systematycznie   z częstotliwością zgodną ze wskazaniami lekarza uprawnionego do przeprowadzania badań profilaktycznych. Pracownicy wykonywali badania w wybranych przez siebie placówkach świadczących usługi z zakresu medycyny pracy ponieważ pracodawca nie dopełnił obowiązku wynikającego z zapisu art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (j.t. Dz.U. z 2004 r. Nr 125, poz. 1317 ze zm.),   wg którego badania wstępne, okresowe i kontrolne pracowników oraz inne świadczenia zdrowotne są wykonywane na podstawie umowy zawartej przez podmiot obowiązany do ich zapewnienia (...) z podstawową jednostką służby medycyny pracy (...).

Nieprawidłowością było również to, że jednorazowo przeprowadzono badania  i pomiary czynników szkodliwych występujących w MOW na stanowiskach pracy       w kuchni, pralni, kotłowni w sytuacji gdy wyniki tych badań nie przekraczyły 0,1 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia lub natężenia. Powyższe było niedopełnieniem wymogów określonych w § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 73, poz. 645 ze zm.), wg których badań  i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia występującego w środowisku pracy nie przeprowadza się, jeżeli wyniki dwóch ostatnio przeprowadzonych badań i pomiarów nie przekroczyły 0,1 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia lub natężenia (...), a w procesie technologicznym lub w warunkach występowania danego czynnika nie dokonała się zmiana mogąca wpływać na wysokość stężenia lub natężenia czynnika szkodliwego dla zdrowia.

 Podczas oględzin przeprowadzonych w MOW stwierdzono, że jego stan wymagał podjęcia remontowych działań naprawczych dla zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy i nauki. W części obiektu stolarka okienna, drewniana, była w znacznym stopniu wyeksploatowana, a tym samym nie zapewniała izolacji cieplnej obiektu; wszystkie ściany budynku (poza jedną) były niedocieplone co powodowało znaczne ubytki ciepła, szczególnie w okresie zimowym; instalacja c.o. była skorodowana i w znacznym stopniu niedrożna;   w części obiektu niezbędna była wymiana starej, aluminiowej instalacji; w części budynku położonej poniżej poziomu gruntu uwidaczniały się zawilgocenia ścian. Zawilgocenia ścian uwidaczniały się także   w pomieszczeniach kuchni; modernizacji z wymianą kotłów grzewczych wymagała kotłownia, dla której MOW posiadał aktualne pozwolenie na budowę; nawierzchnia dróg, placów, dojazdów pożarowych    i przejść była nierówna, ze znacznymi ubytkami. Powyższy stan był niezgodny   z zapisem art. 15 k.p. stanowiącym, że pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy; art. 5 ust. 2 ustawy z dnia  7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (j.t. Dz.U. z 2006 r., Nr 156, poz. 1118 ze zm.),   wg którego obiekt budowlany należy użytkować w sposób zgodny z jego przeznaczeniem i wymaganiami ochrony środowiska oraz utrzymywać w należytym stanie technicznym i estetycznym, nie dopuszczając do nadmiernego pogorszenia jego właściwości użytkowych i sprawności technicznej (...); § 4  ust. 3 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bhp stanowiącym, że: nawierzchnia dróg, placów manewrowych, postojowych i składowych, dojazdów pożarowych i przejść powinna być równa i twarda lub utwardzona oraz posiadać nośność odpowiednią do obciążenia wynikającego ze stosowanych środków transportowych oraz przemieszczanych i składowanych materiałów. Podkreślić należy, że w ciągu ostatnich kilku lat, w miarę posiadanych środków finansowych, przeprowadzano   w MOW remonty niezbędne dla poprawy stanu bhp, w tym: remont kapitalny pokrycia dachowego; remont pomieszczeń mieszkalnych w internacie; pomieszczeń higieniczno sanitarnych; częściową wymianę instalacji elektrycznej; częściową wymianę okien i drzwi; remont pomieszczeń kuchennych z zapleczem magazynowo-socjalnym; remont podłóg o podłożu drewnianym.

W toku kontroli wykazano również, że kopie dokumentacji pokontrolnej nie były przekazywane do Dyrektora WKiAW UM, co było sprzeczne z zapisem § 12 Załącznika Nr 1 do Zarządzenia w sprawie kontroli, wg którego dyrektorzy kontrolowanych jednostek zobowiązani są dostarczyć Dyrektorowi Wydziału Kontroli     i Audytu Wewnętrznego kopie dokumentacji kontroli.

Pozostałe zagadnienia, objęte zakresem kontroli, realizowane były na bieżąco, zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami bhp. Do sposobu ich realizacji nie wniesiono zastrzeżeń.

Z przedłożonej do kontroli dokumentacji wynikało, że w MOW na bieżąco realizowane były obowiązki nałożone przez organy kontroli zewnętrznej nad warunkami pracy.

 

W związku z poczynionymi ustaleniami kontroli Prezydent Miasta zalecił:

 

1.      Uzupełnienie wykazu prac szczególnie uciążliwych i szkodliwych dla zdrowia kobiet.

2.      Dokonanie oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy, na których taka ocena nie została dokonana.

3.      Uwzględnienie w ocenie ryzyka zawodowego wszystkich czynników środowiska pracy występujących przy wykonywanych pracach.

4.      Ustalenie w regulaminie pracy sposobu informowania pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą.

5.      Opracowanie zasad przydzielania, gospodarowania i ewidencjonowania środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego.

6.      Ustalenie w regulaminie pracy wyposażenia pracowników w odzież i obuwie robocze oraz w środki ochrony indywidualnej i higieny osobistej.

7.      Opracowanie zasad prowadzenia szkoleń w dziedzinie bezpieczeństwa            i higieny pracy.

8.      Poddanie szkoleniom z zakresu bhp wszystkich pracowników nie posiadających aktualnych zaświadczeń o ich ukończeniu.

9.      Zawarcie umowy na badania wstępne, okresowe i kontrolne pracowników. 

10.Przeprowadzenie badań i pomiarów czynników szkodliwych występujących     w placówce.

11.Wystąpienie do jednostki merytorycznej o zapewnienie w budżecie środków finansowych na niezbędne remonty i modernizacje związane z utrzymaniem obiektów budowlanych oraz zapewnieniem bezpiecznych warunków pracy        i nauki.

12.Dostarczanie Dyrektorowi WKiAW kopii dokumentacji przekazanej przez organy kontroli zewnętrznej.