Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2023 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin w okresie 22.06.2023 r. do 12.07.2023 r.  przeprowadził kontrolę w Przedszkolu Publicznym Nr 18w Szczecinie przy ul. Unisławy 15A, 71-413Szczecin (zw. dalej PP18) w zakresie stanu bezpieczeństwa i higieny pracy.

Ocena kontrolowanych zagadnień, wnioski i zalecenia pokontrolne zawarte zostały w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 24.07.2023 r.

 I. Ocena ogólna kontrolowanej działalności     

W badanym zakresie stwierdzono uchybienia i nieprawidłowości dotyczące:

• dopuszczania do pracy pracowników bez ważnego orzeczenia lekarskiego;
• prowadzenia szkoleń w dziedzinie bhp poza godzinami pracy pracowników;

Nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie:

• oceny ryzyka zawodowego;
• ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy;
• pracy przy monitorach ekranowych;
• kontroli urządzeń objętych dozorem technicznym;
• przechowywania niebezpiecznych bądź szkodliwych czynników chemicznych;
• przeprowadzania kontroli obiektu budowlanego oraz sposobu wykonywania zaleceń wynikających z tych kontroli;
• wykonywania zadań przez służbę bhp;
• sposobu prowadzenia akt osobowych pracowników;
• wyposażenia pracowników w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze

II. Oceny cząstkowe

1. Obiekty budowlane, pomieszczenia i stanowiska pracy

PP 18 usytuowane w budynku wolnostojącym dwukondygnacyjny, niepodpiwniczonym z płaskim dachem wykonanym w konstrukcji drewnianej, pokrytym membraną. W budynku ławy fundamentowe żelbetowe, ściany nośne i wewnętrzne murowane z bloczków wapienno - piaskowych. Budynek jest wyposażony we wszystkie podstawowe instalacje: wodno - kanalizacyjną, instalację centralnego ogrzewania  podłogową i ciepłej wody zasilaną z sieci miejskiej, elektryczną, piorunochronną, wentylacji mechanicznej. Powierzchnia użytkowa 1.838 m², kubatura budynku wynosi 15.537 m³. Obiekt został oddany do użytku w 2019 r. – protokół odbioru z dnia 26.11.2019 r. nr ROP.5121.179.7149.2019.PW, pozwolenie na użytkowanie obiektu z dnia 02.12.2019 r. nr RP.5121.119.4356.2019.PW wydane przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Powiatowego.

Właścicielem ww. budynku jest Gmina Miasto Szczecin, zarządcąPP 18 na podstawie decyzji Prezydenta Miasta Szczecin o ustanowieniu trwałego zarządu z dnia 31.05.2007 r. nr WGN.II.MN.72244-26/06.

Dla budynku PP 18 prowadzono książkę obiektu budowlanego w postaci papierowej. Za prowadzenie ww. książki od dnia 01.01.2020 r. odpowiedzialny był pracownikzatrudniony na stanowisku intendenta.                           

Nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień.

Kontrole obiektu budowlanego, zarządzanego przez PP 18, przeprowadzone na podstawie art. 62 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy w dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2023 poz. 682 ze zm.) nie wykazały zagrożeń dotyczących użytkowania obiektów.

Osoby przeprowadzające przeglądy, posiadały stosowne uprawnienia do przeprowadzania kontroli w danym zakresie. W wyniku przeprowadzanych kontroli budynku stwierdzono, iż obiekt nadaje się do dalszego użytkowania i nie zagraża życiu i zdrowiu osób w nich przebywających.

WKiAW wskazuje ponadto, iż należy zwrócić uwagę na nowelizację prawa budowlanego, która z dniem 1 stycznia 2023 r. wprowadziła możliwość prowadzenia książki obiektu budowlanego w postaci elektronicznej w systemie „Cyfrowa Książka Obiektu Budowlanego” – c-KOB.  Jak wynika z przepisu art. 6 ust 3 ustawy z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz.1557) zarządca obiektu budowlanego, który założył książkę obiektu budowlanego w postaci papierowej w terminie do dnia 31 grudnia 2026 r. zakłada dla tego obiektu książkę obiektu budowlanego w systemie c-KOB. W ocenie kontroli rozważyć należy zatem założenie nowej książki obiektu budowlanego w systemie c-KOB. Szczegółowe zasady prowadzenia Książki obiektu budowlanego oraz systemu Cyfrowa Książka Obiektu Budowlanego reguluje rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 15 grudnia 2022 r. w sprawie książki obiektu budowlanego oraz systemu Cyfrowa Książka Obiektu Budowlanego.(Dz. U. z 2022 r. poz. 2778)

 2. Techniczne urządzenia podlegające dozorowi technicznemu

W toku kontroli ustalono, że w PP 18 eksploatowano dźwigi towarowe: o numerze ewidencyjnym N3124004559 (nr fabryczny 101579) oraz  o numerze ewidencyjnym N3124004557 (nr fabryczny 101578), dla których ustalono formę dozoru pełnego. Dla ww. urządzeń prowadzone były Księgi rewizyjne urządzenia technicznego. Decyzją Prezesa Urzędu Dozoru Technicznego z dnia 18.07.2022 r. zezwolono na eksploatację ww. urządzeń do dnia 31.07.2025 r.

Stwierdzono ponadto, że w PP 18 eksploatowany jest stały zbiornik ciśnieniowy o numerze ewidencyjnym N7324024024358 (nr fabryczny 19U032290494), dla którego ustalono formę dozoru ograniczonego. Dla ww. urządzenia prowadzona była Księga rewizyjna urządzenia technicznego. Decyzją Prezesa Urzędu Dozoru Technicznego z dnia 17.07.2019 r. zezwolono na eksploatację ww. urządzenia do dnia 31.07.2023 r.                                             

Nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz. U. z 2022 r. poz.1514 ze zm.), na podstawie pozytywnych wyników badań i wykonanych czynności Prezes Urzędu Dozoru Technicznego wydał decyzję zezwalającą na eksploatację urządzenia.

 3. Zewnętrzne kontrole nad warunkami pracy

Kontrole w obszarze nadzoru nad warunkami pracy (od dnia 01.01.2020 r. do dnia kontroli WKiAW) przeprowadzili:

-  Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny - „Kontrola sanitarna – interwencyjna w zakresie przestrzegania wymagań dotyczących bezpieczeństwa żywności, w tym procesów mycia i dezynfekcji naczyń oraz realizacji ograniczeń, nakazów i zakazów obowiązujących w związku z wystąpieniem stanu epidemii SARS – CoV – 2 w Polsce”;

- Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna – „Kontrola planowa w zakresieprzestrzegania przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne dotyczące higieny pomieszczeń i wymagań w stosunku do sprzętu używanego w placówce, przepisów ustawy z dnia 09.11.1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych”;                                

Nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień.

 4. Czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe w procesie pracy

4.1 Maszyny, sprzęt do tymczasowej pracy na wysokości

Na wyposażeniu PP 18 znajdowały się maszyny wykorzystywane podczas prac w warsztacie konserwatora oraz maszyny służące do utrzymywania czystości i terenów zielonych.                           

Nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień.

Pracodawca na bieżąco kontrolował stan techniczny maszyn. Okresowego przeglądu maszyn dokonywała osoba legitymująca się uprawnieniami elektrycznymi, zatrudniona na stanowisku konserwatora. Pracownicy mieli bieżący dostęp do instrukcji bhp dotyczących obsługi poszczególnych maszyn.

Do prac uciążliwych, wykonywanych przez pracowników PP 18, należały prace związane z obsługą monitorów ekranowych. Zasady refundacji kosztów zakupu okularów do pracy przy monitorze ekranowym regulowało Zarządzenie nr 1/2022 z dnia 01.09.2022 r. w sprawie zwrotu kosztów za okulary korygujące wzrok.

W okresie od 01.01.2020 r. do dnia rozpoczęcia kontroli zwrot kosztów zakupu okularów korekcyjnych do pracy przy monitorze ekranowym otrzymało 3 pracowników. Powyższe wypełniało przepis § 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. z 1998 r. Nr 148 poz. 973), według którego pracodawca jest zobowiązany zapewnić pracownikom okulary korygujące wzrok, zgodne z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, o której mowa w ust. 1, wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego.

 4.2 Czynniki chemiczne

Prace z wykorzystaniem niebezpiecznych, bądź stwarzających zagrożenie czynników chemicznych wykonywały osoby zatrudnione na następujących stanowiskach pracy: pomoc kuchenna, kucharz, woźna oddziałowa, konserwator. Niebezpieczne, bądź stwarzające zagrożenie czynniki chemiczne stosowane były przez pracowników do utrzymania czystości i dezynfekcji pomieszczeń oraz do przeprowadzania drobnych prac konserwacyjnych i remontowych                    

Nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień.

Kontrola wykazała, że czynniki chemiczne znajdowały się w oryginalnych opakowaniach, prawidłowo oznakowane i przechowywane bez dostępu osób nieuprawnionych. Pracownicy wykorzystujący podczas pracy czynniki chemiczne mieli bieżący dostęp do informacji zawartych w kartach charakterystyki.

Podczaswykonywania prac z użyciem ww. czynników pracownicy byli wyposażeni w rękawice ochronne.

 5.Środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze

Obowiązujące zasady i normy przydziału pracownikom środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego zostały ustalone w „Regulaminie przydziału środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego pracownikom Przedszkola Publicznego nr 18 w Szczecinie”  wprowadzonym Zarządzeniem Nr 1/2021 w sprawie zmiany norm przydziału środków ochrony osobistej, odzieży i obuwia roboczego z dnia  01.09.2021 r.

Załącznik nr 1 do powyższego zarządzenia stanowiła „Tabela norm przydziału środków ochrony osobistej, odzieży i obuwia roboczego przysługującego pracownikom przedszkola na poszczególnych stanowiskach pracy oraz okresy ich używalności”(zw. dalej tabelą norm). Według zapisów tabeli norm w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze wyposażano pracowników zatrudnionych na następujących stanowiskach: pomoc kuchenna, kucharz, konserwator, pomoc nauczyciela, nauczyciel przedszkola, dyrektor, główny księgowy, intendent.

Nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień.

Pracownicyzostali wyposażeni w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze wymagane do stosowania na danym stanowisku pracy,spełniające Polskie Normy (PN), przewidziane w tabeli norm, zgodnie z  art.  237⁷ §  1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, (Dz. U. z 2022 r. poz. 1510 ze zm.), zw. dalej K.p., według któregopracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, spełniające wymagania określone w Polskich Normach jeżeli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniulub ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy.

 6. Prace szczególnie uciążliwe bądź szkodliwe

Wykaz prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet, stanowił załącznik do obowiązującego w jednostce Regulaminu pracy. Do wymienionych prac zaliczono m.in.: prace na stanowiskach z monitorami ekranowymi, prace związane z wysiłkiem fizycznym i transportem ciężarów oraz wymuszoną pozycją ciała, prace w kontakcie ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi, prace na wysokości, prace w narażeniu na działanie szkodliwych substancji chemicznych.

Pracownice zapoznając się z regulaminem pracy zostały zapoznane z ww. wykazem.

Nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień.

 7. Wypadki przy pracy

W okresie objętym kontrolą zarejestrowano w jednostce jeden wypadek przy pracy. Nie zarejestrowano chorób zawodowych, bądź podejrzeń o tego typu choroby.

Ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy zajmował się zespół powypadkowy, w skład którego wchodził starszy specjalista ds. bhp oraz przedstawiciel pracowników.

Nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień.

Powołany przez pracodawcę zespół powypadkowy niezwłocznie przystępował do ustalania okoliczności i przyczyn wypadku. Stwierdzono jednocześnie, że wypracowane przez zespół powypadkowy wnioski i środki profilaktyczne były adekwatne do zaistniałych zdarzeń.

Rejestry: wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych były prowadzone na bieżąco.

 8. Ocena ryzyka zawodowego

Ocena ryzyka zawodowego w PP 18 została przeprowadzona we wrześniu 2019 r., a ostatniej aktualizacji dokonano we  wrześniu 2022  r.

W jednostce ocenie ryzyka zawodowego poddano stanowiska:kucharz, pomoc kuchenna, woźna oddziałowa, nauczyciel wychowania przedszkolnego,pedagog specjalny, logopeda, psycholog, pomoc nauczyciela, pracownik administracyjno – biurowy, intendent, konserwator.

Ocenę przeprowadził zespół ds. oceny ryzyka zawodowego, powołany przez dyrektora, w skład którego wchodził m.in. starszy specjalista ds. bhp, wykonujący zadania służby bhp w PP 18.

Nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień.

W związku z pandemią koronawirusa SARS-CoV-2 we wrześniu 2020 r. dokonano aktualizacji oceny ryzyka zawodowego dla wszystkich stanowisk pracy. Ocenę ryzyka zawodowego przeprowadził zespół ds. oceny ryzyka zawodowego, w skład którego wchodził starszy specjalista ds. BHP.

Kontrola wykazała, że pracodawca ocenił i udokumentował ryzyko zawodowe związane z wykonywaną pracą na poszczególnych stanowiskach, zastosował niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko oraz poinformował wszystkich pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.

 9.Badania profilaktyczne

Badania z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami wykonywane były na podstawie umów zawieranych pomiędzy PP 18, a jednostką służby zdrowia uprawnioną do wykonywania tego typu badań. Kontroli poddano wstępne badania lekarskie osób zatrudnionych po dniu 01.01.2019 r. oraz badania okresowe 27 pracowników, tj. 56,3 % stanu osobowego jednostki w dniu kontroli.

Kontrola wykazała, że 2 osoby zatrudnione na stanowiskach: nauczyciela, woźnej oddziałowej zostały dopuszczone do pracy bez wstępnych badań z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami. Akta osobowe nie zawierały ważnych w momencie zatrudnienia orzeczeń lekarskich stwierdzających brak przeciwwskazań zdrowotnych do podjęcia pracy na określonym stanowisku. Dopuszczenie pracowników do pracy bez wstępnych badań naruszyło postanowienia art. 229 § 1 pkt 1 oraz § 4 K.p., wg którego wstępnym badaniom lekarskim (…) podlegają osoby przyjmowane do pracy. Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy określonych w skierowaniu na badania lekarskie.

Odpowiedzialność za powyższe ponosił intendent przedszkola, do którego zgodnie  z zakresem obowiązków należało kierowanie pracowników na badania wstępne.

Pozostali pracownicy zostali dopuszczeni do pracy na podstawie wydanych przez lekarza przeprowadzającego badanie profilaktyczne orzeczeń lekarskich stwierdzających brak przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku. Kierując na badania pracownika, pracodawca informował lekarza o warunkach pracy na danym stanowisku, uwzględniając występujące na stanowisku czynniki niebezpieczne, szkodliwe bądź uciążliwe.

10.Służba bhp

Stan zatrudnienia w dniu wszczęcia kontroli wynosił 48 osób.Zadania służby bhp w PP 18 wykonywane były przez starszego specjalistę ds. bhp, zatrudnionego w Ośrodku BHP Zachodniopomorskiego Centrum Edukacji Morskiej i Politechnicznej w Szczecinie.           

Nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień.

Starszy specjalista ds. bhp prowadził wewnętrzne kontrole stanu bhp, informował dyrektora PP 18 o stwierdzonych zagrożeniach, przedstawiał coroczne analizy stanu bhp, brał udział w tworzeniu wewnętrznych zarządzeń oraz instrukcji, brał istotny udział w ocenie ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy, podejmował wspólne działania mające na celu przestrzeganie przepisów i zasad bhp oraz wspierania działań dyrektora PP 18 mających na celu poprawę warunków pracy.

 11. Szkolenia w dziedzinie bhp

Kontrolą zostało objęte przeprowadzenie szkoleń w zakresie bhp 27 pracowników (56,3 % stanu osobowego jednostki w dniu kontroli).Szkolenia wstępne: instruktaż ogólny przeprowadzali specjaliści z Ośrodka BHP ZCEMiP, instruktaż stanowiskowy, przeprowadzał pracodawca. Szkolenia okresowe pracowników przeprowadzane były przez podmioty zewnętrzne uprawnione do przeprowadzania tego typu szkoleń.

W trakcie kontroli ustalono ponadto, że 1 osoba zatrudnione na stanowisku robotniczym odbyła wstępne szkolenie w dziedzinie bhp, tj. ogólne i stanowiskowe w jednym dniu roboczym, przekraczając dobowy wymiar czasu pracy pracownika ponieważ wg Załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2004 Nr 180 poz. 1860), wstępny instruktaż ogólny na stanowiskach robotniczych powinien trwać minimum 3 godziny lekcyjne, instruktaż stanowiskowy 8 godzin lekcyjnych. Przekroczenie dobowego wymiaru czasu pracy wymienionych pracowników było niezgodne z art.  237³§  3 K.p., wg którego  szkolenia, w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny odbywają się w czasie pracy i na koszt pracodawcy.

    Wszyscy pracownicy posiadali aktualne szkolenia w dziedzinie bhp. Ustalono ponadto, że dyrektor PP 18 posiadał aktualne szkolenie okresowe w dziedzinie bhp dla pracodawców. Zaświadczenia ze szkoleń przechowywane były w aktach osobowych pracowników. Pracownikom, do stałego korzystania udostępniano ponadto szczegółowe instrukcje i wskazówki dotyczące bhp na stanowiskach pracy.

 12. Prowadzenie akt osobowych

Kontrolą objęto sposób prowadzenia akt osobowych, w tym przechowywania zaświadczeń ze szkoleń w dziedzinie bhp oraz orzeczeń z badań profilaktycznych 27 pracowników.             

Nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień.

Wszystkie dokumenty znajdujące się w aktach osobowych pracowników były ponumerowane i wprowadzone do wykazu akt. Dokumentacja dotycząca ewidencji czasu pracy była prowadzona odrębnie.

 III. Uwagi i zalecenia

Przedstawiając powyższe oceny i uwagi, stosownie do § 35 ust. 4 Załącznika Nr 2 do Zarządzenia w sprawie kontroli Prezydent Miasta Szczecin zalecił DyrektorowiPP 18:

1. Niedopuszczanie do pracy pracowników bez ważnego orzeczenia lekarskiego.
2. Przeprowadzanie szkoleń wstępnych z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy w godzinach pracy pracowników.