Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2019 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin na przełomie lutego i marca 2019 r. przeprowadził kontrolę w Szkole Podstawowej Nr 59, ul. Dąbska 105, 70-789 Szczecin (zw. dalej SP59), w zakresie stanu bezpieczeństwa i higieny pracy (zw. dalej bhp). Ocena kontrolowanego zagadnienia, wnioski i zalecenia pokontrolne zawarte zostały w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 29.03.2019 r.

Prawidłowo realizowano obowiązki dotyczące:

• stanu technicznego budynku zapewniającego bezpieczne i higieniczne warunki pracy i nauki,
• stanu technicznego i sposobu użytkowania maszyn oraz eksploatowania urządzeń objętych dozorem technicznym,
• stosowania niebezpiecznych, bądź szkodliwych czynników chemicznych,
• warunków pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe oraz zapewnienia pracownikom okularów do pracy przy monitorach ekranowych,
• wyposażania pracowników w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze,
• przeprowadzenia postępowania powypadkowego,
• badań z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami,
• wykonywania zadań przez służbę bhp
• sposobu realizacji obowiązków wynikających z decyzji zewnętrznych organów kontroli nad warunkami pracy i nauki.

Stwierdzone uchybienia i nieprawidłowości dotyczyły:

• przeprowadzenia szkoleń okresowych w dziedzinie bhp,
• oceny ryzyka zawodowego.

II. Oceny cząstkowe

1. Obiekty budowlane i pomieszczenia pracy

SP59 zarządza1 budynkiem o powierzchni zabudowy 2 180 m². W 2018 r. wykonano zadanie pn.: „Przebudowa Szkoły Podstawowej nr 59 (...)”. Budynek po ww. inwestycji został oddany do użytkowania w listopadzie 2018 r. Pracodawca zapewnił pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Pracownikom zatrudnionym na stanowiskach robotniczych zapewniono szatnie z szafami na odzież i obuwie robocze oraz odzież i obuwie własne pracowników. Pomieszczenia higienicznosanitarne dla ww. pracowników wyposażone były ponadto w ubikacje i umywalki.

2. Czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe w procesie pracy

2.1. Maszyny, sprzęt do tymczasowej pracy na wysokości oraz urządzenia objęte dozorem technicznym

Znajdujące się na wyposażeniu maszyny oraz sprzęt do tymczasowej pracy na wysokości wykorzystywane były do prac konserwacyjnych oraz prac porządkowych wewnątrz budynku i terenów zewnętrznych (boisko, plac zabaw, tereny zielone, ciągi komunikacyjne). Ustalono jednocześnie, że kuchnia szkolna została oddana w najem i na najemcy spoczywał obowiązek przygotowywania posiłków. Pracownicy SP59 nie obsługiwali maszyn będących na wyposażeniu kuchni szkolnej. Nie stwierdzono uchybień w badanym zakresie.

SP59 odpowiadało również za eksploatację, konserwację i okresowe kontrole dwóch dźwigów osobowych, dla których ustalona została forma dozoru pełnego. Będące w użytkowaniu maszyny spełniały wymagania bhp. Pracownicy zostali zapoznani z instrukcjami obsługi maszyn.

Maszyny zasilane benzyną (kosiarki, kosy) ze względu na bezpieczeństwo przechowywane były w kontenerze na zewnątrz budynku. Pracodawca zapoznał pracowników użytkujących maszyny podczas pracy z instrukcjami bhp przy ich użytkowaniu.  Nie stwierdzono również uchybień w zakresie użytkowania urządzeń objętych dozorem technicznym. Urządzenia posiadały aktualne decyzje Prezesa Urzędu Dozoru Technicznego zezwalające na ich eksploatację.

2.2. Czynniki chemiczne

Szkodliwe, bądź stwarzające zagrożenie czynniki chemiczne wykorzystywane były do utrzymania czystości i dezynfekcji oraz do wykonywania prac konserwacyjnych wewnątrz budynku i terenów zewnętrznych. Prace z wykorzystaniem niebezpiecznych, bądź stwarzających zagrożenie mieszanin chemicznych wykonywały osoby zatrudnione na stanowiskach pracy zaliczanych do stanowisk robotniczych (konserwator, dozorca, starsza sprzątaczka). Nie stwierdzono uchybień w badanym zakresie. Pracodawca posiadał aktualny spisstosowanych w jednostce niebezpiecznych, bądź stwarzających zagrożenie czynników chemicznych oraz karty charakterystyki.Pracodawca informował na bieżąco pracowników wykorzystujących podczas pracy ww. czynniki o ich właściwościach, o ryzyku dla bezpieczeństwa i zdrowia związanym z ich stosowaniem, jak również o sposobach bezpiecznego ich stosowania i przechowywania. Przeprowadzone w ramach kontroli oględziny wykazały, że ww. czynniki chemiczne były przechowywane w prawidłowy sposób, bez możliwości dostępu do nich osób nieuprawnionych.

2.3 3. Praca przy monitorach ekranowych

Kontrola wykazała, że w toku prowadzonej inwestycji (przebudowa i rozbudowa szkoły) stanowiska wyposażone w monitory ekranowe zostały dostosowane do obowiązujących przepisów. Ustalono ponadto, że pracownicy obsługujący monitory ekranowe przez co najmniej połowę dobowego wymiaru czasu pracy otrzymywali zwrot kosztów zakupu okularów do pracy przy monitorze ekranowym w wysokości do 400 zł. Zasady refundacji zostały ustalone w wewnętrznym zarządzeniu. W okresie objętym kontrolą zwrot kosztów zakupu okularów korekcyjnych do pracy przy monitorze ekranowym otrzymały 4 osoby.

3. Środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze

Zasady i normy przydziału pracownikom środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego zostały ustalone w wewnętrznym zarządzeniu, stanowiącym integralną część zakładowego regulaminu pracy. Obowiązek stosowania środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego podczas pracy dotyczył następujących stanowisk: konserwator, starsza sprzątaczka, dozorca, nauczyciel wychowania fizycznego, pomoc administracyjna,pomoc kuchenna, kierownik gospodarczy. Nie stwierdzono uchybień w badanym zakresie.

Pracodawca wypłacał pracownikom ekwiwalent pieniężny w zamian za używanie własnej odzieży i obuwia roboczego. Pracownicy otrzymywali ponadto ekwiwalent pieniężny za pranie odzieży roboczej. Kontrola wykazała, że pracownicy wykonujący pracę na ww. stanowiskach byli wyposażeni w odzież i obuwie robocze spełniające wymagania Polskiej Normy. Pracownicy zatrudnieni na stanowiskach konserwatorów wyposażeni byli ponadto w środki ochrony indywidualnej stosowane podczas wykonywania prac z użyciem kosiarki spalinowej, kosy spalinowej oraz spalinowej dmuchawy do liści.

4. Wypadki przy pracy

W okresie objętym kontrolą doszło do 1 wypadku przy pracy, w którym poszkodowaną została osoba zatrudniona na stanowisku szatniarza.

Pracodawca powołał zespół powypadkowy, w skład którego wchodził specjalista ds. bhp oraz przedstawiciel pracowników. Zespół powypadkowy, w wymaganym terminie, ustalił okoliczności i przyczyny wypadku. Zespół powypadkowy wypracował wnioski adekwatne do zaistniałego zdarzenia. Specjalista ds. bhp prowadził na bieżąco rejestr wypadków przy pracy, który zawierał wszystkie wymagane elementy.

5. Badania z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami

W okresie objętym kontrolą badania profilaktyczne pracowników SP59 wykonywane były na podstawie umów zawieranych pomiędzy SP59 a jednostką służby zdrowia uprawnioną do wykonywania tego typu badań. Kontrolą objęto badania wstępne oraz badania okresowe 31 osób, tj. 43% osób świadczących pracę w dniu kontroli.

Nie stwierdzono uchybień w badanym zakresie. Objęci kontrolą pracownicy zostali dopuszczeni do pracy na podstawie wydanych przez lekarza przeprowadzającego badanie orzeczeń lekarskich stwierdzających brak przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku. Kierując na badania pracownika pracodawca informował lekarza o warunkach pracy na danym stanowisku, uwzględniając występujące na danym stanowisku czynniki niebezpieczne, szkodliwe bądź uciążliwe.

6. Służba bhp

Zadania służby w SP59 (stan zatrudnienia 71 osób) wykonywane były przez specjalistów ds. bhp, na podstawie porozumienia zawartego pomiędzy SP59 a Gminą Miasto Szczecin - Zachodniopomorskim Centrum Edukacji Morskiej i Politechnicznej w Szczecinie. Nie stwierdzono uchybień w wykonywaniu zadań przez specjalistów ds. bhp. Wymienieni współpracowali ściśle z Dyrektorem SP59 prowadząc czynne doradztwo w zakresie przestrzegania przepisów i zasad bhp, opracowywali coroczne analizy stanu bhp, współuczestniczyli w wewnętrznych kontrolach stanu bhp, brali udział w opracowaniach dotyczących oceny ryzyka zawodowego, brali udział w ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków.

7.Kontrole zewnętrzne nad warunkami pracy

Kontrole w obszarze nadzoru nad warunkami pracy i nauki (od 01.01.2017 r. do dnia kontroli WKiAW)  prowadził Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szczecinie (zw. dalej PIS) oraz Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego w Powiecie Grodzkim Szczecin (zw. dalej PINB). Na SP59 nie ciążyły żadne obowiązki wynikające z kontroli ww. organów.

8. Szkolenia w dziedzinie bhp

Szkolenia wstępne: instruktaż ogólny przeprowadzali specjaliści z Ośrodka BHP Zachodniopomorskiego Centrum Edukacji Morskiej i Politechnicznej, instruktaż stanowiskowy przeprowadzał Dyrektor SP59, która legitymowała się aktualnym szkoleniem okresowym w dziedzinie bhp dla pracodawców. Szkolenie okresowe w sierpniu 2018 r. przeprowadzone było przez podmiot zewnętrzny na terenie SP59. 

Kontrolą objęto wstępne i okresowe szkolenia 31 osób, tj. 43% osób świadczących pracę w dniu kontroli.Kontrola wykazała, iżDyrektor SP59 nie dysponowała dokumentami potwierdzającymi zlecenie przeprowadzenia ww. szkolenia okresowego w dziedzinie bhp. Dokumentacja ze szkolenia zawierała wyłącznie zaświadczenia z odbytego przez danego pracownika szkolenia. Pracodawca nie dysponował programami szkolenia dla określonych grup stanowisk a wg § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy pracodawca organizujący i prowadzący szkolenie oraz jednostka organizacyjna prowadząca działalność szkoleniową w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, zwani dalej "organizatorami szkolenia", zapewniają programy poszczególnych rodzajów szkolenia opracowane dla określonych grup stanowisk. Ustalono jednocześnie, że osoba przeprowadzająca ww. szkolenie posiadała uprawnienia zawodowe starszego inspektora ds.bhp.(dyplom ukończenia szkoły policealnej w zawodzie technika bhp), co nie gwarantowało realizacji zapisów § 5 pkt 3 ww. rozporządzenia, wg którego pracodawca organizujący i prowadzący szkolenie oraz jednostka organizacyjna prowadząca działalność szkoleniową w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, zwani dalej "organizatorami szkolenia", zapewniają: wykładowców i instruktorów posiadających zasób wiedzy, doświadczenie zawodowe i przygotowanie dydaktyczne zapewniające właściwą realizację programów szkolenia.

9. Ocena ryzyka zawodowego

Ocenę ryzyka zawodowego przeprowadzono na stanowiskach nauczycieli; stanowiskach administracyjno biurowych oraz stanowiskach robotniczych.

Dokumentacja oceny ryzyka zawodowego zawierała opis ocenianego stanowiska pracy, ze wskazaniem wykorzystywanych podczas pracy narzędzi i materiałów. W ocenie uwzględniono występujące na stanowisku niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe czynniki środowiska pracy. Dla wszystkich czynników, występujących na danym stanowisku, ryzyko oszacowano na poziomie dopuszczalnym. Wskazano również środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko. Kontrola wykazała natomiast, żeocena ryzyka zawodowego nie została zweryfikowana po modernizacji budynku szkoły i terenów zewnętrznych, która została zakończona w listopadzie 2018 r. Przeprowadzenie ponownej oceny było wymagane ze względu na znaczną zmianę warunków pracy, w tym wyposażenia stanowisk pracy. Na konieczność przeprowadzenia ponownej oceny wskazywał zapis § 39a ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r.w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, wg którego pracodawca ocenia ryzyko zawodowe występujące przy wykonywanych pracach, w szczególności przy doborze wyposażenia stanowisk i miejsc pracy, stosowanych substancji i preparatów chemicznych, biologicznych, rakotwórczych lub mutagennych oraz zmianie organizacji pracy. Podczas oceny ryzyka zawodowego uwzględnia się wszystkie czynniki środowiska pracy występujące przy wykonywanych pracach oraz sposoby wykonywania prac. Ustalono ponadto, że 2 pracownice zostały dopuszczone do pracy bez zapoznania z oceną ryzyka zawodowego, podczas gdy wg art. 226 pkt 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracypracodawca ocenia i dokumentuje ryzyko zawodowe związane z wykonywaną pracą oraz stosuje niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko; informuje pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.

III. Uwagi i zalecenia

Prezydent Miasta Szczecin zalecił DyrektorowiSP59:

1. Przeprowadzenie ponownej oceny ryzyka zawodowego w związku ze zmianą warunków pracy na wszystkich stanowiskach.
2. Zapoznanie wszystkich pracowników z nową oceną ryzyka zawodowego.
3. Przeprowadzanie szkoleń okresowych w dziedzinie bhp przez osoby posiadające doświadczenie zawodowe i przygotowanie dydaktyczne zapewniające właściwą realizację programów szkolenia.
4. Posiadanie programów szkoleń okresowych w dziedzinie BHP, przeprowadzanych w miejscu pracy pracowników SP59.