Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2017 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin na przełomie marca i kwietnia 2017 roku przeprowadził kontrolę w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym, im. Janusza Korczaka, ul. Kamienna 22, 71-883 Szczecin (zw. dalej MOW), w zakresie stanu bezpieczeństwa i higieny pracy. Ocena kontrolowanego zagadnienia, wnioski i zalecenia pokontrolne zawarte zostały w wystąpieniu pokontrolnym z dnia  22.05.2017 r.

I. Ocena ogólna kontrolowanej działalności

1. Obiekty budowlane i pomieszczenia pracy

MOW zarządzało 1 obiektem budowlanym o powierzchni użytkowej 2 180 m². Zarządca obiektu przeprowadzał okresowe kontrole stanu technicznego obiektu budowlanego instalacji i przewodów, których obowiązek przeprowadzania wynikał z art. 62ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (zw. dalej upb).

W wyniku przeprowadzonej, na podstawie art. 62 ust. 1 pkt 2 upb kontroli obiektu budowlanego (listopad 2014 r.) zalecono wykonanie ekspertyzy budowlanej dotyczącej przyczyn osiadania ścian budynku w rejonie kuchni i sali gimnastycznej.

Przeprowadzona ekspertyza wykazała, że pomimo znacznych uszkodzeń ich stan nie wymusza wyłączenia obiektu z użytkowania (z pewnymi ograniczeniami). Jednak nie przeprowadzenie prac remontowych może doprowadzić do konieczności wyłączenia budynku (sali gimnastycznej) z eksploatacji.Termin przeprowadzenia prac remontowych określono na okres do października 2016 r. W przypadku nie wykonania we wskazanym terminie prac zalecono wykonanie ponownej ekspertyzy.

W związku z tym, że prace remontowe nie zostały wykonane w ww. terminie osoba opracowująca ekspertyzę na bieżąco monitowała stan techniczny budynku a wyniki monitoringu przedkładała zarządcy obiektu. O wynikach monitoringu informowany był również właściciel obiektu.

Jednocześnie decyzją Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (zw. dalej PINB) nakazano MOW usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości stanu technicznego sali gimnastycznej określając szczegółowo zakres niezbędnych robót do wykonania. Termin wykonania obowiązków prolongowano do dnia 30.04.2017 r.

Według  wyjaśnień Dyrektora Biura Inwestycji i Remontów Oświatowych UM Szczecin, prowadzone są „prace nad wnioskiem o przeprowadzenie procedury udzielenia zamówienia

publicznego na wykonanie robót budowlanych (...)”  dotyczących sali gimnastycznej MOW.

W wyjaśnieniach nie określono terminu wykonania obowiązków wynikających z decyzji PINB.

Brak środków finansowych nie pozwolił pracodawcy, do dnia zakończenia kontroli, na wykonanie obowiązków wynikających z art. 207 §  2 pkt 6 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (zw. dalej K.p.) wg którego pracodawca jest on obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności pracodawca jest obowiązany zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy.

Przeprowadzone w  ramach kontroli WKIAW oględziny wykazały ponadto zły stan techniczny zewnętrznych ciągów komunikacyjnych: chodników, podjazdów, schodów.

Dyrektor MOW na bieżąco informował organ nadrzędny o stanie technicznym obiektu i jego otoczenia występując jednocześnie z prośbą o wyasygnowanie środków finansowych na niezbędne prace remontowe.

W miarę pozyskiwania środków wykonywano niezbędne prace, w tym dotyczące instalacji: elektrycznej, wodnej, deszczowej. Częściowo została również wymieniona nawierzchnia chodników.

2. Badania profilaktyczne

Badania profilaktyczne wykonywane były na podstawie umów zawieranych pomiędzy MOW, a jednostką służby zdrowia uprawnioną do wykonywania badań z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami. Kontrolą objęto 40 pracowników świadczących pracę w dniu kontroli (93 % ogółu zatrudnionych).

W stosunku do pozostałych pracowników nie stwierdzono uchybień. Pracownicy posiadali aktualne zaświadczenia lekarskie stwierdzające brak przciwwskazań zdrowotnych do pracy na określonym stanowisku.

3. Szkolenia w dziedzinie bhp

Kontrolą objęto 40 osób świadczących pracę w dniu kontroli, w tym pracodawcę (93 % ogółu zatrudnionych).

Szkolenia wstępne w dziedzinie bhp: instruktaż ogólny przeprowadzali specjaliści w dziedzinie bhp, zatrudnieni w Ośrodku BHP Zachodniopomorskiego Centrum Edukacji Morskiej i Politechnicznej (zw. dalej ZCVEMiP); instruktaż stanowiskowy przeprowadzał Pan osobiście, legitymując się aktualnym szkoleniem okresowym w dziedzinie bhp dla pracodawców.

Szkolenia okresowe prowadziły podmioty zewnętrzne uprawnione do prowadzenia tego typu szkoleń.

 Kontrola wykazała, że pracownik, zatrudniony w MOW z dniem 01.07.2015 r. na stanowisko konserwatora, odbył pierwsze szkolenie okresowe w dziedzinie bhp po ponad 15 miesiącach od dnia zatrudnienia, a wg § 15 ust. 4 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy pierwsze szkolenie okresowe osób zatrudnionych na stanowiskach robotniczych przeprowadza się w okresie do 12 miesięcy od rozpoczęcia pracy na tych stanowiskach. Przyczyną nieprawidłowości było zaniedbanie ze strony specjalisty ds. kadr.

W stosunku do pozostałych pracowników nie stwierdzono nieprawidłowości, bądź uchybień związanych z realizacją zapisu art. 237³ § 1 i 2, art. 237⁴  K. p. Pracowników nie dopuszczano do pracy, do wykonywania której nie posiadaliby wymaganych kwalifikacji, dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bhp. Pracodawca opracował szczegółowe programy szkoleń oraz udostępnił pracownikom instrukcje dotyczące bhp na określonych stanowiskach pracy.

4. Warunki pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe

Prace przy monitorach ekranowych wykonywały osoby zatrudnione na stanowiskach administracyjno - biurowych.

Specjalista ds. bhp, przeprowadzająca ocenę warunków pracy na ww. stanowiskach, błędnie uznała, że praca przy monitorach ekranowych wykonywana była przez 8 godzin, podczas gdy wg  § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom co najmniej 5-minutową przerwę, wliczaną do czasu pracy, po każdej godzinie pracy przy obsłudze monitora ekranowego, a ponadto na podstawie art. 134 K. p. jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika wynosi co najmniej 6 godzin, pracownik ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut, wliczanej do czasu pracy.

Powyższa ocena nie została natomiast przeprowadzona na stanowisku pracy starszego intendenta, podczas gdy z ustaleń kontroli wynikało, że pracownik wykonywał pracę przy monitorze ekranowym powyżej połowy dobowego wymiaru czasu pracy i otrzymał zwrot kosztów za okulary zakupione do pracy przy monitorze ekranowym. Jednocześnie, przeprowadzone w ramach kontroli oględziny wykazały, że stanowisko pracy nie odpowiada wymaganiom określonym w załączniku do ww. rozporządzenia w zakresie oświetlenia. Stanowisko zostało wydzielone z pomieszczenia magazynowego. W pomieszczeniu brak było okna. Światło dzienne docierało wyłącznie pośrednio ze znajdującego się obok pomieszczenia magazynowego. Z powodu małej przestrzeni w pomieszczeniu panował ogólny nieład, szczególnie na blacie roboczym.

Wewnętrznym zarządzeniem pracodawca uregulował zasady wyposażania pracowników w okulary do pracy przy monitorze ekranowym. Na podstawie zarządzenia pracownicy, u których w trakcie badań profilaktycznych lekarz stwierdził potrzebę stosowania okularów do pracy przy monitorze ekranowym, otrzymywali zwrot kosztów ich zakupu do wysokości 300 zł. W okresie objętym kontrolą zwrot taki otrzymało 2 pracowników.

5. Maszyny i sprzęt do pracy na wysokości

Na stanie jednostki znajdowały się maszyny wykorzystywane do prac konserwacyjnych oraz prac porządkowych, jak również sprzęt do tymczasowej pracy na wysokości (drabiny).

Przeprowadzona w 2012 r. i 2017 r. wewnętrzna ocena maszyn i drabin, w której brał udział specjalista ds. bhp, nie wykazała nieprawidłowości mogących mieć wpływ na bezpieczeństwo ich użytkowania. Drabinę nie spełniającą wymagań bezpieczeństwa wycofano z eksploatacji.

Ponadto osoba zatrudniona na stanowisku konserwatora, posiadająca uprawnienia elektryczne w zakresie eksploatacji, na bieżąco prowadziła oględziny maszyn wykorzystywanych podczas prac przez pracowników.

Pracodawca udostępnił pracownikom, do stałego korzystania, instrukcje bezpiecznego korzystania z maszyn podczas pracy.

6. Czynniki chemiczne

Prace z wykorzystaniem niebezpiecznych, bądź stwarzających zagrożenie mieszanin chemicznych wykonywały osoby zatrudnione na stanowiskach pracy zaliczanych do stanowisk robotniczych (kucharz, pomoc kuchenna konserwator, sprzątaczka/praczka).

Nie stwierdzono uchybień w badanym obszarze.

Przeprowadzone w ramach kontroli oględziny pomieszczeń i stanowisk pracy oraz kontrola dokumentacji z powyższego zakresu nie wykazały uchybień. Czynniki chemiczne  przechowywane były w zamkniętych, oryginalnych opakowaniach. Pracodawca posiadał aktualny spis stosowanych czynników chemicznych oraz karty charakterystyki. Pracownicy zostali zapoznani ze szkodliwym, bądź stwarzającym zagrożenie  działaniem danej mieszaniny chemicznej oraz sposobami ochrony przed zagrożeniami.

7. Środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze

W ww. przedmioty wyposażano pracowników zatrudnionych na następujących stanowiskach pracy: intendent; konserwator; sprzątaczka; kucharz, pomoc kuchenna; dozorca nocny; pomoc administracyjna (pielęgniarka); nauczyciel zawodu (gastronomia); nauczyciel wychowania fizycznego.

Zasady i normy przydziału środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego stanowiły integralną część zakładowego Regulaminu pracy. 

Nie stwierdzono niezgodności w zakresie nałożonego na pracodawcę zapisami art. 237⁶ § 1; art. 237⁷ § 1 K. p,obowiązku dotyczącego dostarczania pracownikom środków ochrony indywidualnej, zabezpieczających przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników oraz odzieży i obuwia roboczego spełniającego wymagania Polskich Norm. Pracodawca prowadził ponadto indywidualne karty ewidencji wyposażenia.W dniu oględzin wszyscy pracownicy byli wyposażeni w środki ochrony, odzież i obuwie robocze niezbędne do stosowania na danym stanowisku pracy.

8.Ocena ryzyka zawodowego

Do oceny, wytypowano 13 stanowisk pracy (nauczyciel przedmiotów humanistycznych i matematyczno - przyrodniczych, pedagog, psycholog, katecheta; nauczyciel wychowania fizycznego; nauczyciel informatyki; nauczyciel fizyki i chemii; nauczyciel teoretycznej

i praktycznej nauki zawodu nauczyciel/wychowawca; pracownik administracyjno - biurowy; intendent; konserwator/kierowca; sprzątaczka/praczka; kucharz, pomoc kuchenna; dozorca nocny). Ocena została przeprowadzona przez zespół, w skład którego wchodził zarówno specjalista ds. bhp, jak i społeczny inspektor pracy.

W ocenie uwzględniono wszystkie stanowiska pracy. Dokumentacja oceny zawierała wymagane przepisami elementy, w tym:

• opis ocenianego stanowiska (wykonywane zadania; wykorzystywane podczas pracy narzędzia, materiały),
• występujące na stanowisku czynniki: niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe,
• wyniki oceny dla każdego z czynników oraz zastosowane środki profilaktyczne mające na celu zminimalizowanie ryzyka,
•  wykazy osób zatrudnionych na danym stanowisku pracy.

Z oceną zapoznawano pracowników podczas wstępnych szkoleń w dziedzinie bhp, jak również w toku szkoleń okresowych. W dniu kontroli wszyscy pracownicy byli zapoznani z ryzykiem zawodowym występującym na danym stanowisku pracy oraz metodami ochrony przed zagrożeniami.

9. Służba bhp

Zadania służby w MOW (stan zatrudnienia 43 osoby) wykonywane były przez specjalistę ds. bhp, na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej pomiędzy MOW a Zachodniopomorskim Centrum Edukacji Morskiej i Politechnicznej w Szczecinie.

10. Wyniki kontroli zewnętrznych organów kontroli nad warunkami pracy

Kontrole w obszarze nadzoru nad warunkami pracy (od 01.01.2015 r., do dnia kontroli WKiAW) przeprowadziła Państwowa Straż Pożarna (zw. dalej PSP) oraz Państwowa Inspekcja Sanitarna (zw. dalej PIS).

PSP w wydanej decyzji zobowiązała MOW do zaktualizowania instrukcji bezpieczeństwa pożarowego oraz przeprowadzenia praktycznego sprawdzenia organizacji i warunków ewakuacji.

Dyrektor MOW wykonał obowiązki wynikające z ww. decyzji PSP. Jednocześnie w roku 2014 wykonano obowiązki, nałożone na MOW decyzją PSP z roku 2012 dotyczące wyeliminowania stanu zagrożenia życia ludzi w części mieszkalnej budynku, polegające na zastosowaniu rozwiązań, które spowodowały, że długość dojścia ewakuacyjnego z pomieszczenia usytuowanego najdalej od wyjścia z budynku nie przekracza dopuszczalnej długości określonej w przepisach.

Przeprowadzona w marcu 2016 r. kontrola PIS potwierdziła (Protokół kontroli) wykonanie wszystkich obowiązków nałożonych na MOW decyzją z dnia 21.02.2014 r.

11. Wypadki przy pracy

W okresie objętym kontrolą nie odnotowano w jednostce wypadków przy pracy. Nie odnotowano również chorób zawodowych, bądź podejrzeń o tego typu choroby.

III. Uwagi i zalecenia

Prezydent Miasta Szczecin zalecił Dyrektorowi MOW:

1. Stan techniczny sali gimnastycznej:
   1. wystąpienie do PINB o prolongatę decyzji dotyczącej usunięcia nieprawidłowości w zakresie stanu technicznego sali gimnastycznej,
   2. bieżące, udokumentowane, monitorowanie stanu technicznego sali gimnastycznej,
   3. informowanie na bieżąco organu nadrzędnego o wynikach kontroli stanu technicznego sali gimnastycznej.
2. Niedopuszczanie pracowników do pracy bez wstępnych badań z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami, stwierdzających brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku.
3. Odbywanie pierwszych szkoleń okresowych w dziedzinie bhp przez pracowników w terminach wynikających z rozporządzenia w sprawie tych szkoleń.
4. Dostosowanie stanowiska pracy starszego intendenta do wymagań określonych w załączniku do rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe.