Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2016 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin na przełomie sierpnia i września 2016 roku przeprowadził kontrolę w Przedszkolu Publicznym Nr 74,  ul. 26-go Kwietnia 3, 71-126 Szczecin (zw. dalej PP74), w zakresie stanu bezpieczeństwa i higieny pracy. Ocena kontrolowanego zagadnienia, wnioski i zalecenia pokontrolne zawarte zostały w wystąpieniu pokontrolnym z dnia  24.10.2016 r.

I. Ocena ogólna kontrolowanej działalności

W wyniku kontroli stwierdzono uchybienia i nieprawidłowości dotyczące:

• sposobu prowadzenia książki obiektu budowlanego,
• wyników badań i pomiarów czynnika szkodliwego w środowisku pracy oraz prowadzenia dokumentacji z tego zakresu,
• dopuszczenia pracowników do pracy bez wstępnych badań lekarskich,
• dopuszczenia pracowników do pracy bez wstępnych szkoleń w dziedzinie bhp.

II. Oceny cząstkowe

1. Obiekty budowlane i pomieszczenia pracy

PP74 usytuowane było w jednym budynku, którego właścicielem była Gmina Miasto Szczecin, a zarządcą PP74. Dla budynku prowadzono książkę obiektu budowlanego. Kontrola wykazała, że była Pani odpowiedzialna za zlecanie kontroli obiektu budowlanego, nadzorowanie wykonania zaleceń wynikających z tych kontroli  oraz prowadzenie ww. książki.

Kontrole obiektu budowlanego, przeprowadzone w kwietniu 2013 r. (pięcioletnia) oraz w listopadzie 2015 r. (roczna) wykazały potrzebę pilnego wykonania remontów kapitalnych instalacji centralnego ogrzewania, wody ciepłej i zimnej oraz kanalizacji.

Do dnia zakończenia kontroli nie wykonano ww. zaleceń, a wg art. 61 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (zw. dalej u.p.b.) obiekt budowlany należy użytkować w sposób zgodny z jego przeznaczeniem i wymaganiami ochrony środowiska oraz utrzymywać w należytym stanie technicznym i estetycznym, nie dopuszczając do nadmiernego pogorszenia jego właściwości użytkowych i sprawności technicznej.

Jedną z przyczyn uchybienia był brak bieżącego informowania właściciela obiektu o konieczności wykonania ww. zalecenia. W okresie od kwietnia 2013 r., do dnia kontroli WKiAW, przesłała Pani jedynie jedno pismo do Wydziału Oświaty UM Szczecin informujące o konieczności wykonania zaleceń (w marcu 2014 r.), na które nie otrzymała Pani odpowiedzi.

Stwierdzono ponadto szereg nieprawidłowości dotyczących sposobu prowadzenia książki obiektu budowlanego, polegające na braku wpisów dotyczących: wskazania osoby upoważnionej do dokonywania wpisów; wskazania właściciela i zarządcy obiektu; na planie sytuacyjnym obiektu wskazania miejsc przyłączenia poszczególnych sieci i miejsc ich odcięcia; protokołów z kontroli instalacji kominowych i gazowycha wg § 5 pkt 1 lit. b, pkt 3oraz pkt 4 rozporządzenia Ministra Infrastrukturyz dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie książki obiektu budowlanegowpisy do książki obejmują podstawowe dane identyfikujące obiekt:właściciela, zarządcę - nazwę lub imię i nazwisko; plan sytuacyjny obiektu, z zaznaczonymi granicami nieruchomości, określający również usytuowanie miejsc przyłączenia obiektu do sieci uzbrojenia terenu oraz armatury lub urządzeń przeznaczonych do odcięcia czynnika dostarczanego za pomocą tych sieci, a w szczególności gazu, energii elektrycznej i ciepła;  protokoły kontroli oraz badań określonych w art. 62 ust. 1 i 2 ustawy Prawo budowlane.

Powyższe nieprawidłowości wynikały w głównej mierze z koncentracji zadań wykonywanych przez Panią Dyrektor oraz nieprzekazania zadań podległym pracownikom.

W czasie trwania kontroli Dyrektor PP74 otrzymała pisemną informację od Dyrektora Biura Inwestycji i Remontów Oświatowych UM Szczecin dotyczące planowanego sposobu realizacji zaleceń wynikających z kontroli budowlanych w zakresie modernizacji instalacji centralnego ogrzewania oraz instalacji wodno – kanalizacyjnej. Z przekazanego pisma wynikało, że realizacja robót w tym zakresie zostanie rozpoczęta w 2017 r. i kontynuowana w latach następnych „w miarę posiadanych środków”.

2. Badania środowiska pracy

W PP74 przeprowadzane były okresowe badania i pomiary stężenia tlenku węgla na stanowiskach pracy w kuchni oraz pomiary natężenia i równomierności oświetlenia.

Badania i pomiary stężenia tlenku węgla przeprowadzane były przez laboratoria posiadające stosowną akredytację do wykonywania tego typu badań i pomiarów.

Kontrola wykazała, że w sprawozdaniu nr 79-CH/S/03/2015 r. z dnia 24.03.2015 r. laboratorium wykonujące badania i pomiary nie określiło krotności najwyższego dopuszczalnego stężenia (zw. dalej NDS) tlenku węgla, co uniemożliwiło pracodawcy określenie terminu wykonania następnych badań ponieważ, wg § 4 i 7 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia  2 lutego 2011 r.w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracywartość NDS determinuje czasookresy wykonywania badań i pomiarów, bądź zaprzestanie ich wykonywania.

Stwierdzono ponadto, że wyniki badań i pomiarów stężenia tlenku węgla, przeprowadzonych w grudniu 2012 r. oraz marcu 2015 r., nie zostały wpisane do „Karty badań i pomiarów”, a wg § 18, ust. 2 ww. rozporządzenia pracodawca wpisuje na bieżąco wyniki badań i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia do karty badań i pomiarów, zwanej dalej "kartą", której wzór jest określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

W czasie trwania kontroli, po telefonicznej interwencji, ww. Laboratorium przesłało uzupełniające wyniki badań i pomiarów. Z dokumentu wynikało, iż krotność NDS dla tlenku węgla na stanowisku kucharki wyniosła poniżej 0,05.

3. Badania z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami

Przedmiotem kontroli były okresowe badania pracowników świadczących pracę w dniu kontroli oraz wstępne badania osób zatrudnionych po 01.01.2014 r.

Kontrolą objęto 24 osoby (58% stanu osobowego jednostki).

Kontrola wykazała, iż osoba zatrudniona na stanowisku woźnej oddziałowej została dopuszczona do pracy bez wstępnych badań lekarskich, natomiast pracownica zatrudniona na stanowisku pomocy kuchennej nie wykonała wstępnych badań lekarskich do umowy

z dnia 03.02.2014 r. oraz umowy z dnia 01.09.2014 r.

Dopuszczenie pracownic do pracy bez wstępnych badań lekarskich naruszyło art. 229 § 1 pkt 1 oraz § 4 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy w ówczesnym brzmieniu, wg którego wstępnym badaniom lekarskim podlegają osoby przyjmowane do pracy. Badaniom wstępnym nie podlegają jednak osoby przyjmowane ponownie do pracy u danego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy, na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą. Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku.

Przyczyną uchybień była niewystarczająca znajomość powyższego przepisu ze strony pracodawcy oraz brak doradztwa ze strony specjalisty ds. bhp w zakresie stosowania przepisów.

Nie wniesiono uwag w stosunku do badań lekarskich pozostałych pracowników jednostki. Pracownicy byli dopuszczani do pracy po wykonaniu obowiązujących badań z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami.

4. Szkolenia w dziedzinie bhp

Szkolenia wstępne: instruktaż ogólny przeprowadzali specjaliści z Ośrodka BHP Zachodniopomorskiego Centrum Edukacji Morskiej i Politechnicznej (zw. dalej OBHP ZCEMiP), instruktaż stanowiskowy przeprowadzała Pani Dyrektor PP74, która legitymowała się aktualnym szkoleniem okresowym w dziedzinie bhp dla pracodawców.

Kontrolą objęto 24 osoby (58% stanu osobowego jednostki).

Kontrola wykazała, iż osoba zatrudniona na stanowisku pomocy kuchennej nie odbyła wstępnego szkolenia w dziedzinie bhp do umowy z dnia 01.09.2014 r. a wg art. 237³ § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy (…). Przeprowadzanie szkoleń okresowych zlecano zewnętrznym podmiotom.

Pozostali pracownicy jednostki mieli aktualne szkolenia w dziedzinie bhp, wykonane w określonych przepisami terminach.

5.Kontrole zewnętrzne nad warunkami pracy

Kontrole w obszarze nadzoru nad warunkami pracy (od 01.01.2014 r. do dnia kontroli) prowadziły: Państwowa Inspekcja Pracy (zw. dalej PIP) oraz Państwowa Inspekcja Sanitarna (zw. dalej PIS).

Wynikiem kontroli PIS było wydanie decyzji nakazujących Dyrektorowi PP74 wyremontowanie ścian i sufitów w salach zabaw i jadalni oraz stolarkę okienną w szatniach, a także zapewnienie właściwego stanu technicznego drzwi w części kuchennej przedszkola. 

W wyniku kontroli PIP pracodawca otrzymał pisemne wystąpienie zawierające następujący wniosek: „Nie zawieranie w Regulaminie Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych postanowień sprzecznych z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa pracy”.

Obowiązki wynikające z decyzji PIS zostały wykonane w całości, co potwierdzono podczas prowadzonych w toku kontroli oględzin.

Pracodawca zobowiązał się również do realizacji wniosku zawartego w wystąpieniu pokontrolnym PIP.

6.Maszyny i urządzenia techniczne

Na wyposażeniu PP74 znajdowały się maszyny wykorzystywane podczas prac w kuchni, warsztacie konserwatora oraz maszyny służące do utrzymywania czystości i terenów zielonych.

PP74 odpowiadało również za eksploatację, konserwację i kontrole dwóch dźwigów towarowych, dla których ustalona została forma dozoru pełnego. 

Pracodawca na bieżąco kontrolował stan techniczny maszyn. Okresowego przeglądu maszyn dokonywała osoba legitymująca się uprawnieniami elektrycznymi. Bieżące kontrole stanu technicznego maszyn przeprowadzała osoba zatrudniona w PP74 na stanowisku pracownika do prac lekkich, która również posiadała uprawnienia elektryczne do 1kW.

Jednocześnie, w miarę posiadanych środków finansowych, zakupywano nowe maszyny. W styczniu 2015 r. kuchnia przedszkolna została wyposażona w nowe: kociołki elektryczne, urządzenie wielofunkcyjne, patelnię elektryczną. Pracownicy zostali przeszkoleni w zakresie obsługi zakupionych maszyn.

Prowadzone podczas kontroli oględziny wykazały, że pracownicy mają bieżący dostęp do instrukcji bhp dotyczących obsługi poszczególnych maszyn.

Nie stwierdzono również uchybień w zakresie użytkowania urządzeń objętych dozorem technicznym. Urządzenia posiadały aktualne decyzje Prezesa Urzędu Dozoru Technicznego zezwalające na ich eksploatację.\

7. Czynniki szkodliwe

Narażenie pracowników na działanie czynników szkodliwych związane było z wykonywaniem prac przy zastosowaniu niebezpiecznych mieszanin chemicznych. Mieszaniny wykorzystywane były do dezynfekcji i wykonywania prac związanych z utrzymaniem czystości na terenie obiektu i jego otoczenia. Prace te wykonywały osoby zatrudnione na stanowiskach: pracownika do prac lekkich, pomocy nauczyciela, woźnych oddziałowych, kucharza i pomocy kuchennej.

Nie stwierdzono uchybień w: prowadzeniu dokumentacji z tego zakresu; sposobie informowania pracowników o szkodliwym lub niebezpiecznym działaniu mieszanin; sposobie postępowania w razie narażenia na ich szkodliwe działanie; sposobie oznakowania i przechowywania ww. mieszanin. Pracownicy wykonujący prace z użyciem ww. mieszanin wyposażeni byli we właściwe środki ochrony indywidualnej, niezbędne podczas stosowania mieszanin, co potwierdzono przeprowadzając oględziny na stanowiskach pracy.

8. Wyposażanie pracowników w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze

Zasady i normy wyposażania pracowników w ww. przedmioty stanowiły integralną część zakładowego Regulaminu pracy.

Kontrola kart ewidencji wyposażenia (27 osób, 47%  ogółu zatrudnionych) wykazała, że wszyscy uprawnieni pracownicy byli wyposażeni w należne przedmioty. Prawidłowe wyposażenie pracowników potwierdzono podczas prowadzonych oględzin. Nie stwierdzono również uchybień w dokumentacji dotyczącej wydawanych przedmiotów. Pracodawca prowadził indywidualne karty wyposażenia pracowników, na które nanosił daty ich wydania.

9. Ocena ryzyka zawodowego

Kompleksowa aktualizacja oceny ryzyka zawodowego została przeprowadzona  w roku 2014. W ocenie brał udział specjalista ds. bhp oraz społeczny inspektor pracy. Dokumentacja oceny ryzyka zawodowego zawierała: opis danego stanowiska pracy, w tym: wykonywane zadania; wykorzystywane podczas pracy maszyny (narzędzia); występujące na stanowisku niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe czynniki środowiska pracy; wykazy osób pracujących na danym stanowisku; datę przeprowadzonej oceny oraz osoby dokonujące oceny. W dokumentacji znajdowały się także potwierdzenia pracowników o zapoznaniu się z ryzykiem oraz zasadami ochrony przed zagrożeniami.

10. Wypadki przy pracy i choroby zawodowe

W okresie objętym kontrolą w PP74 nie zarejestrowano wypadków przy pracy, chorób zawodowych bądź podejrzeń o tego typu choroby.

11. Służba bhp

Zadania służby bhp, na podstawie umowy cywilnoprawnej, zawartej pomiędzy PP74 a ZCEMiP, wykonywała osoba posiadająca uprawnienia  specjalisty ds. bhp, która była zatrudniona w Ośrodku BHP ZCEMiP.

Stwierdzono jednostkowe uchybienie dotyczące niewystarczającego doradztwa ze strony specjalisty ds. bhp w zakresie stosowania przepisów dotyczących prowadzenia dokumentacji z badań i pomiarów środowiska pracy, co wykazano w pkt. 2 wystąpienia. 

W pozostałym zakresie, dotyczącym wykonywania obowiązków przez specjalistę ds. bhp, nie wniesiono uwag. Specjalista ds. bhp brał udział w wewnętrznych kontrolach stanu bhp;  przedstawiał pracodawcy coroczne analizy stanu bhp; brał udział w tworzeniu wewnętrznych zarządzeń i regulaminów, prowadził czynne doradztwo.

III. Uwagi i zalecenia

Prezydent Miasta Szczecin zalecił Dyrektorowi PP74:

1. Informowanie na bieżąco organu nadrzędnego, dysponenta środków finansowych, o wynikach kontroli budowlanych.
2. Uzupełnienie w książce obiektu budowlanego wpisów dotyczących: wskazania osoby upoważnionej do dokonywania wpisów; wskazania właściciela i  zarządcy obiektu; wskazania miejsc przyłączenia poszczególnych sieci i miejsc ich odcięcia na planie sytuacyjnym obiektu; protokołów z kontroli instalacji kominowych i gazowych.
3.  Rozważenie możliwości przekazania obowiązków dotyczących prowadzenia książki obiektu budowlanego podległemu pracownikowi.
4. Konsultowanie wyników badań środowiska pracy ze specjalistą ds. bhp, pod kątem ich zgodności z obowiązującymi przepisami oraz prowadzenie  na bieżąco karty badań i pomiarów czynników szkodliwych.
5. Nie dopuszczanie pracowników do pracy bez wstępnych badań lekarskich.
6. Nie dopuszczanie pracowników do pracy bez wstępnych szkoleń w dziedzinie bhp.