Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2004 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miejskiego w Szczecinie przeprowadził w dniach od 20 stycznia do 6 lutego 2004 r. kontrolę P/02/2004 w Miejskim Ośrodku Interwencji Kryzysowej w Szczecinie w zakresie przestrzegania przepisów art. 229 oraz 2373 działu X ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (j.t. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.), zw. dalej Kodeksem Pracy lub kp. w okresie od kwietnia 2002 r. do lutego 2004 r. W wystąpieniu pokontrolnym z dnia 8 marca 2004 r., na ogół pozytywnie oceniono realizację przez pracodawcę (MOIK) obowiązków wynikających z ww. przepisów, a uwagi kontroli dotyczyły jedynie drobnych uchybień formalnych.
Stwierdzono bowiem, że spośród ogółem 44. zatrudnionych w badanym okresie pracowników i pracodawców, wszyscy posiadali aktualne zaświadczenia o braku przeciwwskazań do zatrudnienia na zajmowanym stanowisku, jednak 14. pracowników, przekazało zaświadczenia lekarskie z datą późniejszą niż data podpisania umowy o pracę, mimo że wg art. 229 § 4 kp, pracodawca nie mógł dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego ww. orzeczenia lekarskiego. Wbrew postanowieniom § 8 rozporządzenia MPiPS z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bhp (Dz. U. z 1998 r. nr 148 poz. 973), na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe pracodawca nie zapewnił pracownikom okularów korygujących wzrok, chociaż wyniki badań okulistycznych prowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej potwierdzały taką potrzebę.
Kontrola wykazała ponadto, że spośród ogółem 41. zatrudnionych pracowników MOIK, zaledwie 15. (tj. 37%) poddano szkoleniom wstępnym ogólnym i stanowiskowym przed podjęciem pracy na stanowisku, a pozostałych dopuszczano do pracy bez przeszkolenia wstępnego ogólnego z zakresu BHP oraz szkoleń wstępnych stanowiskowych, które przeprowadzano w okresie późniejszym. Naruszyło to postanowienia §§ 9 i 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy I Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996r. w sprawie szczegółowych zasad szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 1996 r. Nr 62 poz. 285), zw. dalej rozporządzeniem w sprawie szkoleń, według którego nowo zatrudnieni pracownicy powinni odbyć instruktaż ogólny - przed dopuszczeniem do wykonywania pracy, a stanowiskowy przed dopuszczeniem do pracy na określonym stanowisku. Zatrudnienie pracowników bez przeszkolenia wstępnego ogólnego było ponadto niezgodne z art. 2373 § 1 KP, który stanowił, że nie wolno dopuścić do pracy pracownika jeżeli nie posiada on m.in. dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Stwierdzono też, że dwie osoby mimo, że zostały przeszkolone z zakresu bhp dla kierujących pracownikami nie były przeszkolone w zakresie metod prowadzenia takiego instruktażu i nie prowadziły w związku z tym szkoleń wstępnych stanowiskowych. Szkolenia takie zlecano służbom bhp, mimo że wg § 11 ust. 5 rozporządzenia w sprawie szkoleń, instruktaż stanowiskowy powinna przeprowadzać osoba kierująca pracownikami posiadająca przeszkolenie w zakresie metod jego prowadzenia. 35. (86% zatrudnionych) pracowników posiadało natomiast zaświadczenia o ukończeniu szkolenia podstawowego lub okresowego dla stanowisk administracyjno-biurowych.
Do czasu zakończenia kontroli 7. pracowników MOIK nie uzyskało zaświadczeń o odbyciu odpowiednich szkoleń podstawowych dla osób rozpoczynających pracę na określonym stanowisku. Dotyczyło to także Dyrektora jako pracodawcy oraz Zastępcy Dyrektora, Specjalisty ds. Kadr, a także 3. pracowników, których charakter pracy wiązał się z narażeniem na czynniki uciążliwe (na stanowiskach administracyjno-biurowych wyposażonych w elektroniczne monitory ekranowe), oraz 2. pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych. W przypadku 4 osób, pozostawało to w sprzeczności z § 13 ust. 2 rozporządzenia w sprawie szkoleń, wg którego powinni je odbyć w okresie nie dłuższym niż 6 miesięcy od dnia rozpoczęcia pracy na danym stanowisku. Pozostałym 3. pracownikom administracyjno-biurowym, których charakter pracy wiązał się z narażeniem na działanie elektronicznych monitorów ekranowych oraz pracodawcy nie minął jeszcze termin wymagalności.
Do czasu zakończenia kontroli, w MOIK nie opracowano jednoznacznych zasad i trybu przeprowadzania szkoleń z zakresu bhp. Nie ustanowiono m.in. kto powinien prowadzić szkolenie wstępne ogólne, a kto wstępne stanowiskowe, co określono w § 10 pkt. 2 i 5 rozporządzenia MPiPS w sprawie szkoleń bhp. Nie określono też częstotliwości i czasu trwania szkoleń okresowych na poszczególnych stanowiskach pracy, co naruszało postanowienia § 16 ust. 1 i 2 ww. rozporządzenia, wg którego częstotliwość i czas trwania szkoleń okresowych, określa pracodawca.
Kontrola ustaliła ponadto, że pomimo iż każdy z 41.  zatrudnionych w MOIK pracowników podpisał oświadczenie o poinformowaniu przez pracodawcę o ryzyku zawodowym związanym z wykonywaną pracą, to jednak do dnia kontroli pracodawca nie przeprowadził oceny, nie oszacował i nie udokumentował ryzyka zawodowego na stanowiskach wyposażonych w elektroniczne monitory ekranowe, na stanowiskach pracowników pierwszego kontraktu i robotniczych. Było to niezgodne z § 39 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (j.t. Dz. U. z 2003 r. nr 169 poz.1650), wg którego pracodawca był obowiązany oceniać i dokumentować ryzyko zawodowe, występujące rzy określonych pracach, oraz stosować niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko.

W związku z ww. uchybieniami Prezydent Miasta Szczecina zalecił dyrektorowi MOIK aby:

1. Nie dopuszczał do pracy pracowników nie posiadających aktualnych orzeczeń lekarskich o braku przeciwwskazań do zatrudnienia.
2. Wystąpił do Zleceniobiorcy, którym jest Szpital Miejski, o precyzowanie na zaświadczeniach wymagań dotyczących profilaktyki zdrowotnej związanej z pracą przy komputerach.
3. Wyposażył pracowników zatrudnionych na stanowiskach z elektronicznymi monitorami ekranowymi w optyczne szkła korekcyjne, zgodnie z orzeczeniem lekarskim.
4. Opracował zasady i tryb prowadzenia i kierowania pracowników na szkolenia w dziedzinie bhp uwzględniając m.in. częstotliwość i czas trwania poszczególnych szkoleń na wszystkich rodzajach stanowisk pracy występujących w MOIK.
5. Poddawał Kandydatów do zatrudnienia szkoleniom wstępnym ogólnym i stanowiskowym, a pracowników na szkolenia podstawowe i okresowe zgodnie z zasadami opracowanymi wg zaleceń pkt. 4 wystąpienia.
6. Odbył szkolenie podstawowe z zakresu bhp dla pracodawców.
7. Oszacował i udokumentował ryzyko zawodowe na stanowiskach pracy występujący w MOIK oraz poinformować pracowników o wynikach oceny.