Szczeciński Obszar Metropolitalny
Szczeciński Obszar Metropolitalny
Szczeciński Obszar Metropolitalny (SOM) jest miejskim obszarem funkcjonalnym o powierzchni 2 795 km2, na którym zamieszkuje 687 tys. mieszkańców (2013). Jest układem osadniczym ciągłym przestrzennie, złożonym z odrębnych administracyjnie jednostek i obejmuje zwarty obszar miejski oraz powiązaną z nim funkcjonalną strefę zurbanizowaną wraz z ośrodkami bliskiego sąsiedztwa. Jego potencjał ludnościowy (40% ogółu mieszkańców województwa), przestrzenny (11,35% powierzchni województwa) i gospodarczy (45,8% ogółu podmiotów gospodarczych) określa rangę SOM w skali regionu zachodniopomorskiego, wskazuje także na skalę powiązań funkcjonalnych (społecznych, gospodarczych, przestrzennych, komunikacyjnych) w ramach obszaru. Gminy miejskie, wiejskie i wiejsko-miejskie SOM zajmują łącznie 12,2% obszaru województwa i stanowią 39,9% populacji regionu (2013).
SOM składa się z ośrodka centralnego – miasta wojewódzkiego Szczecina i powiązanego z nim funkcjonalnie najbliższego otoczenia. W planie zagospodarowania przestrzennego województwa zachodniopomorskiego[1] za najsilniej powiązany ze Szczecinem uznano obszar gmin: Dobra (Szczecińska), Goleniów, Gryfino, Kobylanka, Kołbaskowo, Nowe Warpno, Stepnica, Police, Stare Czarnowo, Stargard Szczeciński, a także miasto Stargard Szczeciński i miasto Świnoujście.
Aglomeracja szczecińska w tak zdefiniowanym układzie terytorialnym stanowi od lat współpracujący organizm, a formalna współpraca realizowana jest przez jednostki samorządu terytorialnego w ramach zawiązanego w 2005 r. samorządowego stowarzyszenia.
Szczecin jest jednym z dziesięciu ośrodków metropolitalnych w Polsce wskazanych przez Koncepcję Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030. Pod wpływem oddziaływania Szczecina znajduje się jednak znacznie szerszy obszar o nieco słabszych, choć wciąż silnych powiązaniach funkcjonalnych (przyrodniczych i infrastrukturalnych) budujący wspólny potencjał społeczno-gospodarczy. Obszar ten określany, jako subregion metropolitalny[2] obejmuje dalszych 13 gmin (Międzyzdroje, Wolin, Dziwnów, Kamień Pomorski, Przybiernów, Nowogard, Osina, Warnice, Pyrzyce, Bielice, Kozielice, Banie i Widuchowa).
Obszarem tradycyjnie ciążącym do Szczecina, jako centrum funkcjonalnego, są również tereny gmin po stronie Niemiec (część obszaru Meklemburgii Pomorza Przedniego), na które rozciąga się wpływ Szczecina głównie, jako ośrodka gospodarczego i kulturalnego, a dla których nie powstał ośrodek konkurencyjny. Obszar ten obejmujący gminy po stronie polskiej i niemieckiej stanowi strukturę przestrzenną określaną mianem transgranicznego regionu metropolitalnego Szczecina[3].
Szczeciński Obszar Metropolitalny jest ośrodkiem metropolitalnym o unikalnym w skali kraju nadgranicznym położeniu. Z uwagi na brak dużych ośrodków miejskich mogących pełnić funkcję metropolitalne we wschodnich regionach przygranicznych Niemiec istnieją realne szanse na ukształtowanie regionalnej strefy oddziaływania miasta rdzeniowego wychodzącej poza granice kraju poprzez rozszerzenie wpływu obszaru metropolitalnego Szczecina na przygraniczne gminy niemieckie (tj. Prenzlau, Schwedt, Pasewalk). Jednakże podkreślić należy, że obszary znajdujące się po niemieckiej stronie granicy są terenami o wyraźnej tendencji depopulacyjnej i niskiej kondycji gospodarczej. Istotne ograniczenie stanowi brak silnych powiązań funkcjonalnych i administracyjnych Szczecina i jego otoczenia z obszarem oddziaływaniana terenie Niemiec. W minionych latach z różnorodnym nasileniem występuje zjawisko odbudowy powiązań w sferze podstawowej obsługi i korzystania z wybranych usług (zwłaszcza w zakresie handlu i gastronomii).
Położenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego determinuje znaczenie tego ośrodka funkcjonalnego w rozwoju Euroregionu Pomerania i współpracy transgranicznej oraz transnarodowej w Regionie Morza Bałtyckiego.
Liczba ludności ogółem w JST SOM.
Liczba ludności w JST SOM |
1995 |
2000 |
2005 |
2009 |
2011 |
2012 |
Goleniów |
31176 |
31757 |
33029 |
34090 |
34 364 |
35381 |
Stepnica |
4495 |
4634 |
4687 |
4746 |
4 737 |
4858 |
Gryfino |
31283 |
31061 |
31296 |
31469 |
31 442 |
32177 |
Stare Czarnowo |
3858 |
3864 |
3885 |
3781 |
3 812 |
3864 |
Dobra (Szczecińska) |
5905 |
8620 |
11892 |
15581 |
16 601 |
18357 |
Kołbaskowo |
5265 |
7155 |
8595 |
10061 |
10 349 |
11251 |
Nowe Warpno |
1826 |
1616 |
1559 |
1641 |
1 651 |
1692 |
Police |
41477 |
41198 |
41416 |
41804 |
41 779 |
42033 |
Stargard Szczeciński |
73254 |
71374 |
70639 |
69870 |
69 633 |
69724 |
Kobylanka |
2892 |
3117 |
3626 |
4191 |
4 349 |
4761 |
Przyrost naturalny w JST SOM.
Przyrost naturalny w JST SOM |
1995 |
2000 |
2005 |
2009 |
2012 |
Goleniów |
132 |
84 |
64 |
115 |
82 |
Stepnica |
10 |
15 |
8 |
-4 |
-5 |
Gryfino |
143 |
91 |
91 |
105 |
61 |
Stare Czarnowo |
24 |
0 |
2 |
4 |
-1 |
Dobra (Szczecińska) |
9 |
44 |
76 |
56 |
99 |
Kołbaskowo |
42 |
50 |
64 |
85 |
96 |
Nowe Warpno |
3 |
-9 |
-5 |
0 |
-5 |
Police |
215 |
103 |
120 |
136 |
79 |
Stargard Szczeciński |
286 |
160 |
70 |
138 |
-36 |
Kobylanka |
18 |
13 |
-9 |
11 |
26 |
Stargard Szczeciński |
58 |
51 |
26 |
28 |
16 |
M. Szczecin |
-344 |
-662 |
-525 |
-489 |
-685 |
M. Świnoujście |
46 |
-39 |
-61 |
-23 |
-109 |
[1]Do wyznaczenia delimitacji SOM posłużono się 3 rodzajami wskaźników: w. funkcjonalne (oparte o powiązania rdzenia MOF z obszarami przylegającymi (liczba osób dojeżdżających do pracy, liczba „przemeldowań” z rdzenia ośrodka na obszary przylegające); w. społeczno-gospodarcze: mierzące społeczno-gospodarczy aspekt urbanizacji (udział pracujących w zawodach pozarolniczych, liczba podmiotów gospodarczych, udział podmiotów gospodarczych w usługach wyższego rzędu); w. morfologiczne: mierzące gęstość zaludnienia oraz liczbę nowych mieszkań oddawanych do użytku.
[2]Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Zachodniopomorskiego, 2010, str. 154-155.
[3]Określenie istniejących powiązań funkcjonalnych pozwoliło na wstępną delimitację transgranicznego regionu metropolitalnego Szczecina(TRMS), obejmującego łącznie 12 968 km2 powierzchni (w tym 7 835 km2 po stronie polskiej), cały obszar znajduje się w graniach Euroregionu Pomerania. Więcej w: Koncepcja rozwoju transgranicznego regionu metropolitalnego Szczecina – część polska, 2011.
Wprowadził | Data modyfikacji | Rodzaj modyfikacji |
---|---|---|
Joanna Weiss | 2014/07/17 09:11:17 | modyfikacja wartości |
Joanna Weiss | 2014/07/17 09:10:01 | modyfikacja wartości |
Joanna Weiss | 2014/07/08 11:35:34 | modyfikacja wartości |
Joanna Weiss | 2014/07/08 08:23:32 | modyfikacja wartości |
Ewa Pawlak | 2010/06/11 14:25:32 | modyfikacja wartości |
Ewa Pawlak | 2010/06/11 14:24:01 | modyfikacja wartości |
Ewa Pawlak | 2010/06/11 10:43:45 | modyfikacja wartości |
Ewa Pawlak | 2010/05/26 09:40:45 | modyfikacja wartości |
Ewa Pawlak | 2010/05/25 13:41:00 | modyfikacja wartości |
Ewa Pawlak | 2010/05/17 15:58:07 | modyfikacja wartości |
Małgorzata Bukowiecka | 2008/04/21 12:11:13 | modyfikacja wartości |
Małgorzata Bukowiecka | 2007/10/23 10:28:29 | modyfikacja wartości |
Małgorzata Bukowiecka | 2007/10/23 10:27:33 | modyfikacja wartości |
Małgorzata Bukowiecka | 2007/10/23 10:25:14 | modyfikacja wartości |
Małgorzata Bukowiecka | 2007/10/23 10:23:57 | modyfikacja wartości |
Małgorzata Bukowiecka | 2007/10/23 10:15:21 | modyfikacja wartości |
Małgorzata Bukowiecka | 2007/10/23 10:12:52 | modyfikacja wartości |
Małgorzata Bukowiecka | 2007/09/04 13:54:31 | modyfikacja wartości |
Małgorzata Bukowiecka | 2007/02/23 11:05:06 | modyfikacja wartości |
Małgorzata Bukowiecka | 2007/02/23 11:00:38 | modyfikacja wartości |
Małgorzata Bukowiecka | 2007/02/23 09:58:19 | modyfikacja wartości |
Małgorzata Bukowiecka | 2007/02/23 09:57:02 | modyfikacja wartości |
Małgorzata Bukowiecka | 2006/12/04 14:33:52 | nowa pozycja |