Szczeciński Obszar Metropolitalny

Szczeciński Obszar Metropolitalny (SOM) jest miejskim obszarem funkcjonalnym o powierzchni 2 795 km², na którym zamieszkuje 687 tys. mieszkańców (2013). Jest układem osadniczym ciągłym przestrzennie, złożonym z odrębnych administracyjnie jednostek i obejmuje zwarty obszar miejski oraz powiązaną z nim funkcjonalną strefę zurbanizowaną wraz z ośrodkami bliskiego sąsiedztwa. Jego potencjał ludnościowy (40% ogółu mieszkańców województwa), przestrzenny (11,35% powierzchni województwa) i gospodarczy (45,8% ogółu podmiotów gospodarczych) określa rangę SOM w skali regionu zachodniopomorskiego, wskazuje także na skalę powiązań funkcjonalnych (społecznych, gospodarczych, przestrzennych, komunikacyjnych) w ramach obszaru. Gminy miejskie, wiejskie i wiejsko-miejskie SOM zajmują łącznie 12,2% obszaru województwa i stanowią 39,9% populacji regionu (2013).

SOM składa się z ośrodka centralnego – miasta wojewódzkiego Szczecina i  powiązanego z nim funkcjonalnie najbliższego otoczenia. W planie zagospodarowania przestrzennego województwa zachodniopomorskiego[1] za najsilniej powiązany ze Szczecinem uznano obszar gmin: Dobra (Szczecińska), Goleniów, Gryfino, Kobylanka, Kołbaskowo, Nowe Warpno, Stepnica, Police, Stare Czarnowo, Stargard Szczeciński, a także miasto Stargard Szczeciński i miasto Świnoujście.

Aglomeracja szczecińska w tak zdefiniowanym układzie terytorialnym stanowi od lat współpracujący organizm, a formalna współpraca realizowana jest przez jednostki samorządu terytorialnego w ramach zawiązanego w 2005 r. samorządowego stowarzyszenia.

Szczecin jest jednym z dziesięciu ośrodków metropolitalnych w Polsce wskazanych przez Koncepcję Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030. Pod wpływem oddziaływania Szczecina znajduje się jednak znacznie szerszy obszar o nieco słabszych, choć wciąż silnych powiązaniach funkcjonalnych (przyrodniczych i infrastrukturalnych) budujący wspólny potencjał społeczno-gospodarczy. Obszar ten określany, jako subregion metropolitalny[2] obejmuje dalszych 13 gmin (Międzyzdroje, Wolin, Dziwnów, Kamień Pomorski, Przybiernów, Nowogard, Osina, Warnice, Pyrzyce, Bielice, Kozielice, Banie i Widuchowa).

Obszarem tradycyjnie ciążącym do Szczecina, jako centrum funkcjonalnego, są również tereny gmin po stronie Niemiec (część obszaru Meklemburgii Pomorza Przedniego), na które rozciąga się wpływ Szczecina głównie, jako ośrodka gospodarczego i kulturalnego, a dla których nie powstał ośrodek konkurencyjny. Obszar ten obejmujący gminy po stronie polskiej i niemieckiej stanowi strukturę przestrzenną określaną mianem transgranicznego regionu metropolitalnego Szczecina[3].

Szczeciński  Obszar  Metropolitalny  jest  ośrodkiem  metropolitalnym  o  unikalnym  w  skali kraju  nadgranicznym  położeniu.  Z  uwagi  na  brak  dużych  ośrodków  miejskich  mogących pełnić funkcję metropolitalne we wschodnich regionach przygranicznych Niemiec istnieją realne  szanse  na  ukształtowanie  regionalnej  strefy  oddziaływania  miasta  rdzeniowego wychodzącej poza granice kraju poprzez rozszerzenie wpływu  obszaru metropolitalnego  Szczecina  na  przygraniczne  gminy  niemieckie  (tj.  Prenzlau,  Schwedt,  Pasewalk). Jednakże podkreślić należy, że obszary znajdujące się po niemieckiej stronie granicy są terenami o wyraźnej tendencji depopulacyjnej i niskiej kondycji gospodarczej. Istotne  ograniczenie  stanowi  brak  silnych  powiązań funkcjonalnych  i  administracyjnych Szczecina i jego otoczenia z obszarem oddziaływaniana terenie Niemiec. W minionych latach  z  różnorodnym  nasileniem  występuje  zjawisko  odbudowy  powiązań w  sferze podstawowej  obsługi i  korzystania  z  wybranych  usług (zwłaszcza  w  zakresie  handlu i gastronomii).

Położenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego determinuje znaczenie tego ośrodka funkcjonalnego w rozwoju Euroregionu Pomerania i współpracy transgranicznej oraz transnarodowej w Regionie Morza Bałtyckiego.

Liczba ludności ogółem w JST SOM.

 Przyrost naturalny w JST SOM.