Szczeciński Obszar Metropolitalny

Szczeciński Obszar Metropolitalny (SOM) jest miejskim obszarem funkcjonalnym o powierzchni 2 795 km², na którym zamieszkuje 687 tys. mieszkańców (2013). Jest układem osadniczym ciągłym przestrzennie, złożonym z odrębnych administracyjnie jednostek i obejmuje zwarty obszar miejski oraz powiązaną z nim funkcjonalną strefę zurbanizowaną wraz z ośrodkami bliskiego sąsiedztwa. Jego potencjał ludnościowy (40% ogółu mieszkańców województwa), przestrzenny (11,35% powierzchni województwa) i gospodarczy (45,8% ogółu podmiotów gospodarczych) określa rangę SOM w skali regionu zachodniopomorskiego, wskazuje także na skalę powiązań funkcjonalnych (społecznych, gospodarczych, przestrzennych, komunikacyjnych) w ramach obszaru. Gminy miejskie, wiejskie i wiejsko-miejskie SOM zajmują łącznie 12,2% obszaru województwa i stanowią 39,9% populacji regionu (2013).

SOM składa się z ośrodka centralnego – miasta wojewódzkiego Szczecina i powiązanego z nim funkcjonalnie najbliższego otoczenia. W planie zagospodarowania przestrzennego województwa zachodniopomorskiego[1] za najsilniej powiązany ze Szczecinem uznano obszar gmin: Dobra (Szczecińska), Goleniów, Gryfino, Kobylanka, Kołbaskowo, Nowe Warpno, Stepnica, Police, Stare Czarnowo, Stargard Szczeciński, a także miasto Stargard Szczeciński i miasto Świnoujście.

Aglomeracja szczecińska w tak zdefiniowanym układzie terytorialnym stanowi od lat współpracujący organizm, a formalna współpraca realizowana jest przez jednostki samorządu terytorialnego w ramach zawiązanego w 2005 r. samorządowego stowarzyszenia.

Szczecin jest jednym z dziesięciu ośrodków metropolitalnych w Polsce wskazanych przez Koncepcję Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030. Pod wpływem oddziaływania Szczecina znajduje się jednak znacznie szerszy obszar o nieco słabszych, choć wciąż silnych powiązaniach funkcjonalnych (przyrodniczych i infrastrukturalnych) budujący wspólny potencjał społeczno-gospodarczy. Obszar ten określany, jako subregion metropolitalny[2] obejmuje dalszych 13 gmin (Międzyzdroje, Wolin, Dziwnów, Kamień Pomorski, Przybiernów, Nowogard, Osina, Warnice, Pyrzyce, Bielice, Kozielice, Banie i Widuchowa).

Obszarem tradycyjnie ciążącym do Szczecina, jako centrum funkcjonalnego, są również tereny gmin po stronie Niemiec (część obszaru Meklemburgii Pomorza Przedniego), na które rozciąga się wpływ Szczecina głównie, jako ośrodka gospodarczego i kulturalnego, a dla których nie powstał ośrodek konkurencyjny. Obszar ten obejmujący gminy po stronie polskiej i niemieckiej stanowi strukturę przestrzenną określaną mianem transgranicznego regionu metropolitalnego Szczecina[3].

Szczeciński Obszar Metropolitalny jest ośrodkiem metropolitalnym o unikalnym w skali kraju nadgranicznym położeniu. Z uwagi na brak dużych ośrodków miejskich mogących pełnić funkcję metropolitalne we wschodnich regionach przygranicznych Niemiec istnieją realne szanse na ukształtowanie regionalnej strefy oddziaływania miasta rdzeniowego wychodzącej poza granice kraju poprzez rozszerzenie wpływu obszaru metropolitalnego Szczecina na przygraniczne gminy niemieckie (tj. Prenzlau, Schwedt, Pasewalk). Jednakże podkreślić należy, że obszary znajdujące się po niemieckiej stronie granicy są terenami o wyraźnej tendencji depopulacyjnej i niskiej kondycji gospodarczej. Istotne ograniczenie stanowi brak silnych powiązań funkcjonalnych i administracyjnych Szczecina i jego otoczenia z obszarem oddziaływaniana terenie Niemiec. W minionych latach z różnorodnym nasileniem występuje zjawisko odbudowy powiązań w sferze podstawowej obsługi i korzystania z wybranych usług (zwłaszcza w zakresie handlu i gastronomii).

Położenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego determinuje znaczenie tego ośrodka funkcjonalnego w rozwoju Euroregionu Pomerania i współpracy transgranicznej oraz transnarodowej w Regionie Morza Bałtyckiego.

Liczba ludności ogółem w JST SOM.

Liczba ludności w JST SOM	1995	2000	2005	2009	2011	2012
Goleniów	31176	31757	33029	34090	34 364	35381
Stepnica	4495	4634	4687	4746	4 737	4858
Gryfino	31283	31061	31296	31469	31 442	32177
Stare Czarnowo	3858	3864	3885	3781	3 812	3864
Dobra (Szczecińska)	5905	8620	11892	15581	16 601	18357
Kołbaskowo	5265	7155	8595	10061	10 349	11251
Nowe Warpno	1826	1616	1559	1641	1 651	1692
Police	41477	41198	41416	41804	41 779	42033
Stargard Szczeciński	73254	71374	70639	69870	69 633	69724
Kobylanka	2892	3117	3626	4191	4 349	4761

Przyrost naturalny w JST SOM.

Przyrost naturalny w JST SOM	1995	2000	2005	2009	2012
Goleniów	132	84	64	115	82
Stepnica	10	15	8	-4	-5
Gryfino	143	91	91	105	61
Stare Czarnowo	24	0	2	4	-1
Dobra (Szczecińska)	9	44	76	56	99
Kołbaskowo	42	50	64	85	96
Nowe Warpno	3	-9	-5	0	-5
Police	215	103	120	136	79
Stargard Szczeciński	286	160	70	138	-36
Kobylanka	18	13	-9	11	26
Stargard Szczeciński	58	51	26	28	16
M. Szczecin	-344	-662	-525	-489	-685
M. Świnoujście	46	-39	-61	-23	-109

[1]Do wyznaczenia delimitacji SOM posłużono się 3 rodzajami wskaźników: w. funkcjonalne (oparte o powiązania rdzenia MOF z obszarami przylegającymi (liczba osób dojeżdżających do pracy, liczba „przemeldowań” z rdzenia ośrodka na obszary przylegające); w. społeczno-gospodarcze: mierzące społeczno-gospodarczy aspekt urbanizacji (udział pracujących w zawodach pozarolniczych, liczba podmiotów gospodarczych, udział podmiotów gospodarczych w usługach wyższego rzędu); w. morfologiczne: mierzące gęstość zaludnienia oraz liczbę nowych mieszkań oddawanych do użytku.

[2]Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Zachodniopomorskiego, 2010, str. 154-155.

[3]Określenie istniejących powiązań funkcjonalnych pozwoliło na wstępną delimitację transgranicznego regionu metropolitalnego Szczecina(TRMS), obejmującego łącznie 12 968 km² powierzchni (w tym 7 835 km² po stronie polskiej), cały obszar znajduje się w graniach Euroregionu Pomerania. Więcej w: Koncepcja rozwoju transgranicznego regionu metropolitalnego Szczecina – część polska, 2011.

Informacja o wytworzeniu danych dla strony - informacje wyświetlane są pod linkiem

Poprzednie wersje danych dla strony - informacje wyświetlane są pod linkiem

Statystyka dostępu

Szczeciński Obszar Metropolitalny

Szczeciński Obszar Metropolitalny