Pomniki i tablice w Szczecinie

Nazwa:

Maszt statku "Kapitan Konstanty Maciejewicz"

Rodzaj:

Akcent rzeźbiarski

Autor:

koncepcji - Władysław Filipowiak

Czas powstania:

1990

Materiał:

tablice z brązu

Wymiary:

120x75 cm

Lokalizacja:

Bulwar Gdyński

Literatura:

Maszt z „Maciejewicza” na swoim miejscu, „Głos Szczeciński”, 7 sierpnia 1990, nr 183, s. 1; .M. Ciepła, Statek, który stojąc płynie, „Morze i Ziemia”, 31 grudnia 1990, nr 53, s. 3; K.P., Maszt po „Maciejewiczu”, „Głos Szczeciński”, 3 stycznia 1996, nr 2, s. 9; ław, Maszt „Maciejewicza” w sercu miasta, „Kurier Szczeciński”, 25 czerwca 1991, nr 121, s. 7; M. Koszur, Kapitan Kapitanów – Konstanty Maciejewicz (1890 – 1972), W: Kronika Miasta Szczecina 1986 Szczecin 1987, s. 106-108; Kraśnicki A jr., Szczecin w szczególe, Szczecin 2008, s. 112- 114; Szczeciński: 13.03.1986, 7.08.1990; Kurier Szczeciński: 25.06.1991; Pomnik Maszt im. "Kapitana Kapitanów", w: Encyklopedia Szczecina, Suplement 2, red. T. Białecki, Szczecin 2007, s. 232, Władysław Filipowiak "Maszt- pomnik im.Kpt.ż.w.Konstantego Maciejewicza.In:Materiały Zachodniopomorskie, t.37, 1991,ss.313-318.

Pomiędzy dwiema nitkami Trasy Zamkowej, na wysokości placu Hołdu Pruskiego stał od co najmniej sierpnia 1990 roku 30 metrowy maszt ze statku „Kapitan Konstanty Maciejewicz”. Ma cztery bomy ładunkowe, osprzęt w postaci takielunku i olinowania. Waży 30 ton. O jego ustawienie w tym miejscu zabiegał przez około cztery lata profesor Władysław Filipowiak. Ostatecznie udało się uzyskać potrzebne zezwolenia na postawienie masztu. Pierwszego dnia obchodów Święta Morza w Szczecinie, nadano masztowi imię kapitana żeglugi wielkiej Konstantego Maciejewicza. Pamiątkową tablicę wmurowaną w postument odsłonił wnuk „Kapitana Kapitanów” pan Janusz Maciejewicz. Podczas tej uroczystości podziękował on zebranym w imieniu rodziny za wyróżnienie imieniem jego dziadka tego niezwykłego pomnika. Ów wspomniany wyżej maszt pochodził z parowca zbudowanego w niemieckiej stoczni Bremer Vulkan w 1929 roku dla francuskiej Compagnie Generale Transatlantique. Był statkiem drobnicowo-pasażerskim (10 tys. ton nośności, 150 metrów długości, 3 pokłady, 5 ładowni, 37 miejsc pasażerskich). Nosił nazwę „Wisconsin” i pływał na trasie z Europy do Ameryki Północnej. W 1951 roku zakupiły go PLO i zmieniły mu nazwę na „Fryderyk Chopin”. Trzy lata później przekazano go przedsiębiorstwu połowowemu „Dalmor” w Gdyni. Po przebudowaniu na statek-bazę, obsługiwał on jednostki rybackie na Morzu Północnym. Z czasem otrzymał nową nazwę – „Kaszuby”. W czerwcu 1973 roku zakończył morską służbę. We wrześniu stanął przy Wałach Chrobrego, już jako hulk szkolny Liceum Morskiego. Wtedy też otrzymał imię Konstantego Maciejewicza i powoli zaczął wrastać w pejzaż miasta. Niestety swój żywot zakończył w 1982 roku w szwedzkiej złomowni, sprzedany na żyletki. Z owego „staruszka” pozostało tylko 79 różnych elementów i urządzeń zgromadzonych w Muzeum Morskim w Szczecinie oraz biała nadbudówka stojąca przy Regalicy. Maszt kupiło Muzeum Narodowe za cenę demontażu, wówczas w 1981 roku wynoszącą 1 milion złotych. Pieniądze na tę operację przeznaczyło miastu Ministerstwo Kultury i Sztuki, uznając zabytkową wartość obiektu. Konstanty Maciejewicz był jeszcze za życia chodzącą legendą. Urodził się 11 listopada 1890 roku w Niemierowie Podolskim. Swoją marynarską karierę rozpoczął jeszcze przed pierwszą wojną światową. Kształcił się w Korpusie Kadetów w Połtawie, a potem w Morskim Korpusie w Sankt Petersburgu. Chrzest bojowy przeszedł w starciu nieopodal Gotlandii z niemieckimi okrętami „Roon” i „Augsburg”. Za udział w tej bitwie otrzymał wysokie odznaczenie – Order Świętego Stanisława z trzema mieczami. W czerwcu 1917 roku Maciejewicz pełnił służbę na okręcie podwodnym AG-15 w charakterze I oficera. Właśnie wtedy wydarzył się słynny i tragiczny wypadek. AG-15 zatonął. Dzięki przytomności i odwadze Polaka zdołało się uratować. W czasie wojny przez krótki czas osadzony był w obozie w Stutthofie. Później przebywał w Warszawie i pod Lublinem, gdzie pracował jako robotnik w tartaku i młynie. W 1947 roku trafił do Szczecina razem z przeniesionym z Gdyni Wydziałem Nawigacyjnym. W tym samym roku został dyrektorem świeżo utworzonej tutaj Państwowej Szkoły Morskiej w Szczecinie. Funkcję tę sprawował do 1953 roku, kiedy szkołę tę zlikwidowano. Zmarł w 1972 roku. Pochowano go w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie. Mówiło się, że był ostatnim, który zbliżając się do portowych nabrzeży, wołał do mechanika: „Wyłączyć motory, postawić żagle – wchodzimy do portu”. W 1991 r. na betonowym postumencie odsłonięto dwie tablice z brązu o wymiarach 120x75 cm. Na pierwszej widnieje napis: "Maszt postawiony w 1990 r. (wysokość masztu 30 m, waga 30 ton). -„Maszt ze statku//„Kapitan K. Maciejewicz”// Parowiec, zbudowany w 1929 r.// w Bremie, dł. 150 m, poj. 8280 BRT//otrzymał nazwę "VISCONSIN".//W 1951 r. zakupiony dla PLO -//pływał jako "Fryderyk Chopin”://Od 1954 r. statek baza rybacka//„DALMORU". Od 1957 r. nosił nazwę//„Kaszuby”: W styczniu 1958 r.//przekazany do PPD i UR „Gryf "//w Szczecinie. W 1973 r. prze-//kształcony w hulk szkolny//„Kapitan K . Maciejewicz”-// siedzibę szczecińskiego// Liceum Morskiego." Na drugiej:  „Kpt. ż. w.//Konstanty Maciejewicz// Połtawa 1890 - Szczecin 1972//Absolwent oficerskiej szkoły/ morskiej w Petersburgu (1911).// Od 1921 r. w Polsce, wychowawca// w Szkole Morskiej w Tczewie.// Dowódca barku szkolnego „Lwów”.// Komendant „Daru Pomorza”(1930-38).// Organizator pierwszego rejsu// polskiej bandery dookoła świata//(1934-35). Po II wojnie światowej// twórca polskiego szkolnictwa// morskiego, Państwowej Szkoły// Morskiej w Gdyni (1945). Dyrektor// i wykładowca Szczecińskiej Pań-//stwowej Szkoły Morskiej (1947-53).// Inspektor Polskiego Rejestru// Statków, konsultant i ławnik// Izby Morskiej. Jego imię nadano// Liceum Morskiemu w Szczecinie.”

W 2018r. maszt został przeniesiony na Łasztownię, naprzeciw biurowca Lastadia Office na Bulwar Gdyński.

Pokaż obiekt w serwisie Geoportalu m. Szczecin