Interpelacje i zapytania radnych - VII kadencja 2014-2018

Szanowny Panie Prezydencie

W dniu 31 grudnia 1928 roku rząd pruski wydał rozporządzenie dotyczące uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej. Dokument ten powszechnie znany jako „Ordynacja” wszedł w życie zarządzeniem wykonawczym pruskiego ministerstwa oświaty z 21 lutego 1929 roku. Zarządzenie wskazywało na sposoby realizacji grudniowego rozporządzenia oraz podkreślało, że władze samorządowe i państwowe były zobowiązane odstąpić gminne budynki szkolne na cele szkolnictwa polskiego, o ile nie były one wykorzystywane do szkolnictwa niemieckiego oraz postawić do dyspozycji inne środki, jeżeli byłyby potrzebne.

Wejście w życie „Ordynacji” zapoczątkowało trwające ponad dwa lata starania o uruchomienie polskiej szkoły w Szczecinie. Pierwsza lekcja odbyła się 13 sierpnia 1930 roku. Od 25 kwietnia 1931 roku zajęcia odbywały się w otwartym tego samego dnia Domu Polskim w Szczecinie, mającym swoją siedzibę na dzisiejszym Placu Lotników.

Program zajęć po wznowieniu działalności polskiej szkoły obejmował przede wszystkim naukę języka polskiego, odbywającą się w trzech grupach, w zależności od wieku oraz stopnia znajomości języka polskiego. Zajęcia odbywały się codziennie, bezpośrednio po zakończeniu zajęć w szkołach niemieckich. W początkach 1932 roku liczba uczniów w polskiej szkółce wzrosła od momentu powstania prawie dwukrotnie. O jej dużej popularności świadczył fakt, że na zajęcia przyjeżdżały też dzieci z okolicznych miejscowości.

W maju 1933 roku, a więc już po dojściu do władzy w Rzeszy NSDAP, do Szczecina przyjechał Maksymilian Golisz, który początkowo prowadził lekcje konspiracyjnie, zachowując przy tym wszelkie środki ostrożności. Nie uszło to jednak uwadze policji, która w marcu 1934 roku przeprowadziła w szkole rewizję, lecz nie znalazła jakichkolwiek dowodów tajnego nauczania. W kwietniu Golisz otrzymał prawo nauczania oraz zezwolenie na prowadzenie polskiej szkółki w Szczecinie. Jednak już we wrześniu musiał on opuścić Szczecin.

Z osobą Maksymiliana Golisza związane są też początki polskiego harcerstwa w Szczecinie. Pierwsza szczecińska drużyna, której nadano nazwę „Gryf” powstała 15 lutego 1934 roku. Początkowa drużyna gryfa liczyła 7 chłopców, aby już latem przekroczyć 20. Dzięki pomocy konsulatu szczecińscy harcerze zostali wyposażeni w mundury, rowery oraz kompletny sprzęt turystyczny, umożliwiający kilkudniowe wycieczki po mieście. Po wyjeździe Golisza prowadzenie drużyny przejął Aleksander Omieczyński, który przybył do Szczecina w listopadzie 1934 roku. Pod koniec 1935 roku założył on w Szczecinie drużynę zuchów, której nadał nazwę „Wiewiórek”. Była to mieszana drużyna dziewcząt i chłopców. Pierwsze poważne załamanie w działalności harcerskiej nastąpiło w 1936 roku, kiedy liczba członków uległa zmniejszeniu do 4. Następne lata przyniosły coraz większe ograniczenie w działalności harcerskiej. Pomimo tego drużyna harcerska w Szczecinie istniała do czerwca 1939 roku.

Koniec działalności szczecińskiej Polonii nastąpił we wrześniu 1939 roku. Aleksander Omieczyński został zamordowany przez Gestapo w 1941 roku, a Maksymilian Golisz stracony 1 kwietnia 1943 roku.

Niestety w miejscu, w którym mieściła się siedziba Domu Polskiego w Szczecinie, brak jest tablicy pamiątkowej ufundowanej przez miasto Szczecin. Znajduje się tam jedynie tablica ufundowana przez Radę Osiedla Centrum.

Mając na uwadze powyższe fakty, wnoszę o umieszczenie w miejscu w którym znajdował się Dom Polski w Szczecinie tablicy pamiątkowo – informacyjnej ufundowanej przez miasto Szczecin na której widniałby opis działalności Domu Polskiego ze szczególnym uwzględnieniem działalności Maksymiliana Golisza i Aleksandra Omieczyńskiego.

Interpelujący Radni:

Odpowiedzi na interpelacje/zapytania: