Odpowiedzi na interpelacje/zapytania

W odpowiedzi na pytania zawarte w Pani interpelacji, przesłanej przez Przewodniczącego Rady Miasta pismem znak: BRM.I.0003.191-208.2015.MK w sprawie realizacji przez spółkę Baltic Contemporary oferty na zarządzanie Trafostacją Sztuki w Szczecinie, przedstawiam poniżej informacje odnoszące się do poszczególnych pytań:

Ad. 1. Sprawozdania z wykonania planu finansowego Trafostacji Sztuki za rok 2013 i za rok 2014, w części dotyczącej działalności merytorycznej wskazują, że w porównaniu do oferty złożonej przez Baltic Contemporary zachowana została podstawowa struktura programowa instytucji, kładąca główny nacisk na prezentację sztuki współczesnej – polskiej i zagranicznej – oraz realizację rozbudowanych działań edukacyjnych, których katalog został rozszerzony w roku ubiegłym o ofertę dla osób niesłyszących i niedosłyszących. Uzupełnieniem aktywności wystawienniczej i edukacyjnej były koncerty, spektakle, występy performerskie, spotkania, debaty, pokazy mody, a także rozmaite eventy związane z użyczaniem przestrzeni Trafostacji zewnętrznym podmiotom. Oferta Trafostacji, zwłaszcza w zakresie upowszechniania i promocji sztuki współczesnej, miała zróżnicowany charakter i skierowana była do różnych odbiorców – od najmłodszych po osoby dorosłe – sprzyjając rozwojowi ich kompetencji poznawczych, rozbudzaniu uzdolnień i zainteresowań artystycznych. Zgodnie ze swoją ofertą Zarządca systematycznie rozbudowywał sieć partnerstw (lokalnych, krajowych i międzynarodowych), ze szczególnym uwzględnieniem Akademii Sztuki w Szczecinie i szczecińskich szkół o profilu artystycznym; stałym polem eksploracji i współpracy pozostawał wskazany w ofercie ośrodek berliński. Podejmowane przez Zarządcę działania promocyjno-informacyjne, towarzyszące poszczególnym wydarzeniom, przede wszystkim projektom wystawienniczym realizowanym samodzielnie przez instytucję, wypełniały założenia oferty.

Według danych zawartych w sprawozdaniach Trafostacji Sztuki udział dotacji podmiotowej w przychodach ogółem instytucji jest wyższy, niż założono w ofercie spółki Baltic Contemporary. W tym względzie Zarządca nie realizuje w pełni przewidzianego w koncepcji zarządzania Trafostacją Sztuki modelu finansowania placówki. Miasto jako organizator instytucji i strona umowy zawartej ze spółką wielokrotnie zwracało na to uwagę Zarządcy, wzywając go do wypełnienia założeń oferty również w aspekcie finansowym. Z tego m.in. powodu została na niego nałożona kara umowna za rok 2013 w wysokości przewidzianej umową o zarządzanie Trafostacją Sztuki. Decyzja odnosząca się do roku 2014 zostanie podjęta po ostatecznym zakończeniu analizy sprawozdania za rok miniony oraz po dokonaniu oceny rocznej pracy Zarządcy.

Ad.2. Stopień realizacji oferty w zakresie pozyskiwania środków zewnętrznych (m.in. z darowizn, sponsoringu) nie pokrywa się z założeniami oferty, i to zarówno w odniesieniu do roku 2013, jak i 2014. Według Zarządcy powodem takiej sytuacji były dwa zasadniczo negatywne czynniki; pierwszym z nich był konflikt z częścią środowiska skupionego wokół kilku pracowników akademickich działających w Stowarzyszeniu Zachęty Sztuki Współczesnej, które złożyło konkurencyjną ofertę w postępowaniu na wybór zarządcy Trafostacji Sztuki i którego oferta została odrzucona z przyczyn formalnych. Ubocznym skutkiem konfliktu – według opinii Zarządcy – było zniechęcenie i zdystansowanie się do współpracy z Trafostacją wielu osób i instytucji w kraju, funkcjonujących w sferze sztuki współczesnej. Przełamywanie bariery nieufności wymagało sporego nakładu pracy, a czarny PR okazał się na tyle skuteczny, że w wyraźny sposób ograniczał możliwości działania instytucji. Konflikt środowiskowy, w którym Trafostacja Sztuki u zarania swego istnienia znalazła się jako jedna ze stron, niezależnie od swojej woli i chęci współpracy, oddziaływał także na środowiska zewnętrzne, w tym także na ewentualnych sponsorów, którzy mogli być zainteresowani wspieraniem sztuki współczesnej w Szczecinie, jednak powstrzymywały ich zawiłości niezawinionego konfliktu. Drugim obiektywnym czynnikiem utrudniającym pozyskiwanie przez Zarządcę zewnętrznych środków (innych niż publiczne) był globalny kryzys gospodarczy, który drastycznie zredukował liczbę możliwych partnerów finansowych nowo powołanej instytucji.

Intencją Zarządcy jest, aby na ocenę ogólnej struktury przychodów instytucji miały wpływ również środki pozyskiwane przez niego w ramach koprodukcji. W swojej ofercie zdefiniował on pojęcie koproducenta jako podmiotu współpracującego z Trafostacją Sztuki, który przejmuje część kosztów realizowanych wspólnie przedsięwzięć, w szczególności w zakresie produkcji wystaw. Przejęcie kosztów oznacza poniesie ich bezpośrednio przez współorganizatora, bez udziału i pośrednictwa instytucji. Według wyliczeń Zarządcy w roku 2014 roku udział koprodukcji wynosił 54% łącznego budżetu zrealizowanych projektów, a bezpośredni sponsoring dotyczył takich projektów, jak np.: Thresholds, Inspiracje Xtreme, Performance Dinner, Wiktor Jędrzejec – Sąsiedzi, Plotka Open Call. Zarządca zapowiedział, że w najbliższym czasie przedstawi propozycje rozliczeń projektów realizowanych w systemie partnerstwa, koprodukcji i/lub bezpośredniej partycypacji w kosztach określonych projektów, z pominięciem wpłat na dobro instytucji; celem tej propozycji ma być uwzględnianie przez Miasto środków koprodukcyjnych jako części przychodów pozyskiwanych przez Zarządcę, co miałoby znaleźć odzwierciedlenie w ocenie pracy Zarządcy.

Ad. 3. Według zestawienia zawartego w sprawozdaniu z realizacji planu finansowego Trafostacji Sztuki w roku 2014 zorganizowano w niej ogółem 290 imprez/wydarzeń, instytucję odwiedziło 22 218 osób, w tym 353 osób niepełnosprawnych. Do najciekawszych przedsięwzięć wystawienniczych zrealizowanych w roku ubiegłym można zaliczyć następujące wystawy: Natalii Szostak - Esprit de corps (14 listopada 2014 - 30 stycznia 2015, Przyjęcie (31 października - 31 grudnia 2014), Przestrzeń publiczna, przestrzeń wspólnej obecności (17 października - 23 listopada 2014), Po-Widoki (7 września - 12 października 2014), Drony/Agenezja (25 lipca - 21 sierpnia 2014), Staremiastobahnhof (1 lipca - 30 września 2014), Who are You?/kim jesteś? (czerwiec 27 - sierpień 2014), Roller Poster (17 czerwca - 18 lipca 2014), Szczecin Zine Fest 2014 (9 maja - 28 czerwca 2014), Dyplomaci (9 maja - 28 czerwca 2014), Festiwal Kids Love Design (25 kwietnia - 18 maja 2014), Plotka (11 kwietnia - 1 czerwca 2014), Plakat w ofensywie (27 lutego - 14 marca 2014), Apnea (14 lutego - 23 marca 2014), Plug in: Project Room (17 stycznia - 21 marca 2014). Kontynuowany był program wymiany artystów Artis in Residence, we współpracy z galerią Momentum Worldwide z Berlina. W ramach wymiany Trafostacja gościła niemieckiego rzeźbiarza Andreasa Blanka oraz holenderskiego malarza Jarika Jongmana, natomiast Momentum Berlin prezentowała prace Natalii Szostak i Aurelii Nowak. Na uwagę zasługuje zrealizowany w roku ubiegłym projekt Migiem na Majka, czyli integracyjne warsztaty muzyczne skierowane do osób niesłyszących i niedosłyszących, prowadzone od kierunkiem szczecińskiego kompozytora Piotra Klimka (projekt uzyskał dofinansowanie z MKiDN). Opis zrealizowanych przedsięwzięć wraz z ich dokumentacją faktograficzną znajduje się na stronie internetowej Trafostacji Sztuki. Jeśli chodzi o plan działalności na rok 2015, to zakłada on zorganizowanie ogółem ok. 400 imprez/wydarzeń przy udziale ok. 32 000 odwiedzających, w tym 290 osób niepełnosprawnych, co praktycznie oznacza wypełnienie oferty pod kątem zakładanych wskaźników liczbowych. Nacisk programowy położony został na prezentację dokonań indywidualnych artystów, nadal też Berlin – jako jedno z europejskich centrów sztuki współczesnej – pozostał wyraźnie wyodrębnionym i zdefiniowanym polem kooperacji. Do najważniejszych wystaw indywidualnych, zapowiadanych przez Zarządcę w roku 2015 można zaliczyć prezentację prac Nicoli Samori, Alicji Kwade (będzie to pierwsza wystawa indywidualna artystki w naszym kraju) oraz Gilada Ratmana (pierwsza monograficzna wystawa tego artysty w Polsce). Zarządca przewiduje kontynuację współpracy z lokalnym środowiskiem artystycznym, w tym z Akademią Sztuki. Artystyczną i edukacyjną aktywność instytucji uzupełnią występy performerskie, spotkania, debaty, wykłady i pokazy organizowane samodzielnie przez Trafostację Sztuki bądź też we współpracy z innymi partnerami; część planowanych wydarzeń (jak np. koncerty, spektakle) wiąże się z użyczaniem przestrzeni Trafostacji zewnętrznym podmiotom. Nowym przedsięwzięciem programowym – w porównaniu do dotychczasowych działań – ma być projekt wystawienniczy pt. „Media Lab”, poświęcony zagadnieniom multimedialnym. Wzmocnieniu ulegnie działalność księgarni, która jako wyodrębniona komórka organizacyjna instytucji realizować ma w kooperacji z Narodowym Centrum Kultury oraz Instytutem Książki projekty dotyczące promocji literatury i czytelnictwa. Zamiarem Zarządcy jest także kontynuacja przedsięwzięć adresowanych do osób niepełnosprawnych, ze szczególnym uwzględnieniem osób niesłyszących, a punktem wyjścia dla tego rodzaju działań mają być doświadczenia pozyskane przez instytucję przy okazji projektu „Migiem na Majka” (warsztaty muzyczne dla dzieci i młodzieży z dysfunkcją słuchu).

Szczególnym wydarzeniem, inaugurującym działalność wystawienniczą w Trafostacji Sztuki w roku bieżącym okazała się wystawa Nicoli Samori. Trafostacja jako pierwsza instytucja w Polsce zaprezentowała obszerną, monograficzną wystawę tego włoskiego twórcy. Dzieła prezentowane na wystawie „Religo” można porównać do soczewki skupiającej wzrok widza na obserwacji wpływu symbolizmu religijnego na współczesną estetykę kultury Zachodu. Po raz pierwszy też jedna wystawa łączy trzy serie prac artysty. Specjalnie na zamówienie Trafostacji Sztuki Samori stworzył instalację dostosowaną do przestrzeni holu głównego oraz obraz olejny przedstawiający Marię Magdalenę, zatytułowany „Marie”, który wyeksponowany został w sąsiadującym z instytucją kościele pod wezwaniem świętego Jana Ewangelisty. Współpraca z kościołem ma na celu zainicjowanie dialogu na temat postępującego dzisiaj podziału między kulturą a religią. Wystawa odbiła się głośnym echem, obszerne relacje ze styczniowego wernisażu znalazły się zarówno w prasie lokalnej, jak i w branżowych periodykach poświęconych sztuce współczesnej („Szum”, „Obieg”).

Szczegółowy wykaz imprez/wydarzeń zrealizowanych w roku 2014 oraz zaplanowanych w roku 2015 – wraz z informacją o liczbie osób odwiedzających instytucję – zawarty został w załączniku nr 1 do niniejszej odpowiedzi.

Ad. 4. Kwestia zatrudniania pracowników Trafostacji Sztuki, określanie zakresów ich obowiązków oraz ustalanie wysokości wynagrodzenia pozostaje wyłączną kompetencją Zarządcy.