Archiwum aktualności Biura Dialogu Obywatelskiego

Wydawcy mogą składać wnioski o granty na tłumaczenia literackie z Programu Kultura (2007-2013) tylko do 3 lutego 2012. Można otrzymać dofinansowanie w wysokości od 2 tys. do 60 tys. euro. Następny i ostatni w tej edycji Programu nabór dopiero za rok.

Polskie wydawnictwa od lat borykają się z wieloma problemami, takimi jak: spadek czytelnictwa, kryzys ekonomiczny i rosnące koszty. Wydawanie interesujących i wartościowych tytułów oraz jednoczesne dbanie o byt ekonomiczny instytucji wydaje się bardzo trudnym przedsięwzięciem. Na szczęście literatura jest ważnym obszarem zainteresowań Unii Europejskiej, a dzięki Programowi Kultura można uzyskać granty na tłumaczenia, co znacznie obniża koszty wydania wysokiej jakości literatury pięknej. Dotacje umożliwiają zaprezentowanie polskiemu czytelnikowi unikatowej literatury z różnych państw europejskich, a także przyczyniają się do popularyzacji czytelnictwa w Polsce. - Bez tego wsparcia wydanie niektórych pozycji mogłoby w najlepszym wypadku opóźnić się, a inne tytuły nie zostałyby w ogóle opublikowane. Co niezwykle istotne, Program zachęca do tłumaczenia dzieł napisanych w językach mniej popularnych, jak choćby islandzki. Jest to literatura bardzo wartościowa, ale wiedza o niej rzadko przekracza granice danego obszaru językowego – uważa Sebastian Florjanowicz, ekspert Wydawnictwa W.A.B. Program Kultura wpływa także na promocję polskiej literatury w Europie, jest to ważny element współpracy międzynarodowej i szansa na wzajemne poznanie się i prezentację dokonań.

Beneficjentami Programu są publiczne lub prywatne instytucje, które prowadzą głównie działalność wydawniczą. Na dofinansowanie mogą liczyć tłumaczenia dzieł literackich z dziedziny beletrystki rozumianej jako fikcja literacka, niezależnie od gatunku, np. powieść, opowiadanie, nowela, poezja, komiks, bajka, sztuka teatralna. W ramach Programu można przetłumaczyć od 1 do 10 pozycji, ale tylko z języka oryginału i jako pierwsze tłumaczenie na dany język. Tłumaczenie musi dotyczyć języka urzędowego jednego z 37 krajów uczestniczących, a także greki i łaciny. – Należy pamiętać także, że tłumaczone dzieła muszą być napisane przez autorów urodzonych lub mieszkających w jednym z krajów uczestniczących w Programie i muszą być już wydane w języku oryginału. Co ważne, język, na który dokonywane jest tłumaczenie, musi być językiem ojczystym tłumacza, z wyjątkiem sytuacji, gdy dzieło tłumaczone jest na rzadziej używany język, a wydawca nie może znaleźć odpowiedniego tłumacza – podkreśla Joanna Bębenkowska z Punktu Kontaktowego ds. Kultury, który zajmuje się promocją Programu Kultura w Polsce. W momencie składania wniosku wydawcy nie muszą posiadać podpisanych umów na prawa do wybranych tytułów, co znacznie pozwala zmniejszyć ryzyko ekonomiczne i jest szczególnie istotne dla małych podmiotów, które bardzo często uzależniają wydanie książki od kwestii pozyskania wsparcia z Programu. - W porównaniu do pierwszych lat funkcjonowania Programu Kultura zauważalna jest znacząca różnica w kwestii uproszczenia procedur aplikacyjnych i wsparcia na wszystkich etapach trwania projektu – uważa Sebastian Florjanowicz z Wydawnictwa W.A.B.

Polskie wydawnictwa aktywnie korzystają z możliwości pozyskania dotacji. W latach 2007-2011 aż dziesięć z nich otrzymało granty tłumaczeniowe, były to: Fundacja Korporacja Ha!art (2 razy), Oficyna Wydawnicza Atut, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Wydawnictwo Literackie, Wydawnictwo Adpublik, Instytut Wydawniczy Maximum, Wydawnictwo Pogranicze (2 razy), Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Wydawnictwo W.A.B. oraz Społeczne Stowarzyszenie Prasoznawcze STOPKA. Wydano ponad 50 pozycji, tłumaczonych z serbskiego, czeskiego, bułgarskiego, angielskiego, francuskiego, niemieckiego i hiszpańskiego. Chętnie tłumaczono również polskich autorów na inne języki, głównie na język słoweński, bułgarski, litewski i węgierski. Wśród najczęściej tłumaczonych dzieł pojawiają się prace Andrzeja Stasiuka, Olgi Tokarczuk i Michała Witkowskiego. Tłumaczy się także książki Sylwii Chutnik i Krzysztofa Vargi. Z pozycji starszych mamy „Pamiętnik znaleziony w wannie” S. Lema i „Bez dogmatu” H. Sienkiewicza.

Program Kultura wspiera działania instytucji publicznych i organizacji pozarządowych w zakresie współpracy międzynarodowej oraz budowania europejskiej przestrzeni działań kulturalnych i artystycznych. Pozwala uzyskać dofinansowanie na organizację międzynarodowych wydarzeń kulturalnych, tłumaczenia literackie, festiwale, działalność operacyjną oraz badania europejskiej polityki kulturalnej. Budżet Programu wynosi 400 mln euro. W zależności od projektu można otrzymać dofinansowanie w wysokości od 2 tys. do 500 tys. euro. Za wdrożenie Programu na poziomie wspólnotowym odpowiedzialna jest Komisja Europejska oraz działająca pod jej nadzorem Agencja Wykonawcza ds. Edukacji, Kultury i Sektora Audiowizualnego. Za promocję Programu na poziomie państw członkowskich odpowiadają Punkty Kontaktowe ds. Kultury. W Polsce Punkt działa w ramach Instytutu Adama Mickiewicza. Dokumenty aplikacyjne oraz przewodniki pomagające wypełnić wniosek można pobrać ze strony Punktu Kontaktowego ds. Kultury: www.program-kultura.eu oraz Agencji Wykonawczej ds. Edukacji, Kultury i Sektora Audiowizualnego: http://eacea.ec.europa.eu/culture/.