Protokół z posiedzeń komisji Rady Miasta

PROTOKÓŁ NR 0012.9.18.2023
Z POSIEDZENIA 
KOMISJI REWIZYJNEJ
Z DNIA 14 MARCA 2023 ROKU

Początek posiedzenia - 10:00
Zakończenie posiedzenia - 12:00

Posiedzenie Komisji otworzył i przewodniczył obradom p. Jan Posłuszny - Przewodniczący Komisji.

W posiedzeniu uczestniczyli członkowie Komisji oraz osoby zaproszone wg załączonych list obecności załącznik nr 1 i 2.

Po stwierdzeniu prawomocności posiedzenia (quorum i prawidłowość zwołania posiedzenia)
Przewodniczący poinformował o obowiązującej klauzuli informacyjnej o przetwarzaniu danych osobowych i zaproponował następujący porządek dzienny posiedzenia:

Ad. pkt. 1.
Rozpatrzenie wniosków w sprawie zmian do porządku obrad.

Nie zgłoszono.

Ad. pkt. 2.
Przyjęcie protokołu z ostatniego posiedzenia Komisji.

Protokół z dnia 28 listopada 2022 r. został przyjęty w wyniku głosowania: za-4; przeciw-0; wstrzym.-0.

Ad. pkt. 3.
Informacja nt. funkcjonowania Biura Miejskiego Rzecznika Konsumentów.

Jan Posłuszny Przewodniczący Komisji poprosił o przedstawienie informacji nt. funkcjonowania Biura Miejskiego Rzecznika Konsumenta. Dodał, że był zwyczaj, iż Rzecznik Praw Konsumenta składał sprawozdanie przed Radą Miasta. Aktualnie nie ma takiego obowiązku, w związku z czym zaproponował wprowadzenie takiego sprawozdania jako obowiązkowego, cyklicznego punktu Komisji Rewizyjnej.

Łukasz Peryt Zastępca Miejskiego Rzecznika Konsumentów powiedział, iż Rzecznik został powołany zgodnie z ustawą o ochronie konkurencji i konsumentów i wykonuje zadania samorządu terytorialnego w zakresie ochrony praw konsumentów. Sama instytucja została powołana w 2000 r. Od samego początku funkcję Miejskiego Rzecznika Konsumentów pełni Pani Longina Kaczmarek. Funkcjonowanie Biura miało ścisły związek ze świadomością obywateli w sprawie swoich praw. Od 2000 r. świadomość konsumencka wciąż rośnie, co za tym idzie, zgłaszanych jest więcej spraw. Na przestrzeni 20 lat BMRK musiało wyjść naprzeciw oczekiwaniom i potrzebom konsumenckim i się rozrosło. Dodatkowo powiedział, że od 2019 r. przybyło nowe zadanie w zakresie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego – nieodpłatnych porad prawnych. Od maja 2019 r. jest to zadanie Biura Miejskiego Rzecznika Konsumentów, wcześniej zadanie to było w strukturach Biura Dialogu Obywatelskiego. Konstytucja RP w art. 76 powierza wprost ochronę praw konsumentów jako zadanie państwa. Jest to odpowiedzialne zadanie, gdzie ustawodawca uznał, że obywateli należy chronić, zwłaszcza, że po drugiej stronie niejednokrotnie stoi korporacja. Pożytecznym uprawnieniem Rzecznika Konsumentów jest obwarowanie stosownym przepisem prawa, obligującym przedsiębiorcę do udzielenia odpowiedzi. Brak odpowiedzi na wystąpienie może skutkować karą grzywny. Z roku na rok liczba spraw wzrasta. Do 2009 r. BMRK składało sprawozdania Radzie Miasta, od początku 2009 r. zmienił się przepis prawa, który nakazał składać sprawozdanie Prezydentowi Miasta. A związane to było z formą zatrudnienia, gdyż Rzecznika Praw Konsumenta zatrudnia Prezydent na podstawie umowy o pracę, a poprzedniej wersji ustawy Rzecznik powoływany był przez Radę Miasta i stąd był obowiązek sprawozdawczości przed tym organem. W ubiegłym roku udzielono porad (ustnych, telefonicznych, mailowych, pisemnych) ponad 16 tys. mieszkańcom Szczecina. W ostatnim czasie da się zauważyć wzrost korespondencji teleinformatycznej. Jest to szybszy sposób na doprecyzowanie problemu z jakim konsument się spotkał w zderzeniu z przedsiębiorcą oraz przeprowadzenia analizy prawnej sprawy i udzielenia konsumentowi porady. Szczegóły zawarte są w sprawozdaniu, które stanowi załącznik nr 3 do protokołu oraz w informacji o działalności Biura Miejskiego Rzecznika Konsumenta, która stanowi załącznik nr 4 do protokołu.

Jan Posłuszny dopytał o strukturę biura i liczbę pracowników, jak na przestrzeni lat rozwijało się BMRK.

Łukasz Peryt odpowiedział, że od początku funkcjonowania biura razem z Rzecznikiem pracowała jedna osoba, następnie zatrudniono jeszcze dwóch pracowników. Grono stopniowo rozszerzało się, co związane było z ilością realizowanych spraw. Od 2019 r. w biurze funkcjonuje nieodpłatne poradnictwo prawne. Obecnie w strukturach biura jest pięciu pracowników w sekcji konsumenckiej i dwóch pracowników w sekcji nieodpłatnego poradnictwa prawnego i obywatelskiego.

Radny Mirosław Żylik zapytał czy są sytuacje, że biuro ma prawo wezwać podmiot, na który została złożona skarga i face to face rozstrzygnąć sporną kwestię czy takiej możliwości nie ma. Dodatkowo zapytał czy są sytuacje, że zgłaszają się do biura osoby, które nie są mieszkańcami Szczecina. I czy taka osoba może skorzystać z usług biura.

Łukasz Peryt w odpowiedzi na pierwsze pytanie powiedział, że mogą i taka inicjatywa wyszła od samych przedsiębiorców, bo wielu z nich, widząc rozmiar spraw, sami udostępniają kanały komunikacyjne – telefoniczne. Jest to pracownik merytoryczny, odpowiednik spraw konsumenckich ze strony przedsiębiorcy. Dodał, że prawo nie ogranicza ścisłej formy kontaktu, obliguje przedsiębiorcę na wystąpienie, które jest w formie pisemnej. W odpowiedzi na drugie zagadnienie, dot. możliwości skorzystania z usług biura osoby nie będącej mieszkańcem Szczecina, odpowiedział, że jeśli jest taka możliwość, bo też nie zawsze ona jest pracownicy biura udzielą ustnej pomocy, wskazówki, niemniej nie ma możliwości wystąpienia w sprawie konsumenta nie będącego mieszkańcem Szczecina z interwencją do przedsiębiorcy. Wówczas taka osoba musi udać się do rzecznika z powiatu lub miasta na prawach powiatu, w którym mieszka. Biuro nie ma legitymacji prawnej, aby występować w imieniu osób nie będących mieszkańcami Szczecin.

Mariusz Bagiński Wiceprzewodniczący Komisji zapytał o procentowy udział spraw jakimi zajmuje się Rzecznik.

Łukasz Peryt odpowiedział, że najwięcej porad udzielonych było wszelkimi kanałami komunikacyjnymi z zakresu spraw telekomunikacyjnych. Wiele spraw związanych jest ze sprawami dotyczącymi zakupu butów, a także towarów agd czy elektronicznych. Dodał, że w minionym roku sprawy związane ze sprzedażą butów i odzieży zostały wyprzedzone przez sprawy związane meblami, artykułami wyposażenia wnętrz i domu. To co da się zauważyć, to jest wzrost transakcji zawieranych przez internet, i często bywa tak, że konsument myśli, że kupuje od polskiego przedsiębiorcy, a okazuje się, że często jest to zakup za pośrednictwem platformy od przedsiębiorcy, który często nie posiada siedziby w Polsce ale także w Unii Europejskiej. Najczęściej jest to sprzedawca z Chin. Na tym tle dochodzi do wielu nieprzyjemnych sytuacji, gdzie konsument po pierwsze bardzo długo oczekuje na dostawę towaru, a po drugie jak już towar dojdzie, to okazuje się, że to nie jest to co zamawiał, odesłanie tego towaru to jest kolejny koszt, do Chin koszt wysyłki bywa, że przewyższa wartość takiego towaru. Zdarza się, że wydaje nam się, że kupujemy zestaw towarów, a okazuje się, że sprzedali nam to 3 różni sprzedawcy z Chin. I chcąc w tej sytuacji odstąpić od umowy powinniśmy teoretycznie odsyłać towar do trzech sprzedawców chińskich osobno. Od 4-5 lat obserwujemy wzrost takich problemów. W kwestii porad prawnych dodał, że wprowadzono limitację wizyt do 1 godziny w ciągu dnia, poprzez umówienie się do radcy prawnego lub adwokata. Powiedział również, że zdarzają się trudne sprawy konsumenckie, które wymagają wnikliwej analizy prawnej i poświęcenia tym sprawom więcej czasu.

Jan Posłuszny dopytał o doradztwo prawne, czy działalność biura kończy się tylko na doradztwie prawnym czy biuro uczestniczy, np. w procesach sądowych, czy biuro wspiera konsumenta, czy jest stroną w takim przypadku.

Łukasz Peryt odpowiedział, że należy podzielić sprawy na sferę spraw konsumenckich, gdzie ustawodawca wyposażył Rzecznika w możliwość wytaczania za zgodą konsumenta spraw sądowych i na sferę nieodpłatnego poradnictwa prawnego, który w zamyśle ustawodawcy, miał być pierwszym kontaktem potrzebującej osoby z prawnikiem, radcą prawnym bądź adwokatem, ale nie w zakresie prowadzenia spraw. Czyli pójść po poradę, uzyskać poradę, wskazówkę co należałoby zrobić, uzyskać proste pismo procesowe, jednak nie chodzi tu o sporządzanie pozwów czy prowadzenie spraw sądowych. To jest już działalność komercyjna radców prawnych czy adwokatów i taki był zamysł ustawodawcy, aby była to doraźna pomoc prawna, a nie całościowo – kompleksowa obsługa, do końca istnienia sporu. Jeżeli chodzi o tę sferę spraw konsumenckich to większość spraw, gdzie biuro ma styczność z sądem, polega na tym, że pracownicy biura przygotowują konsumentom pozwy, pisma procesowe, sprzeciwy od nakazów zapłaty, zażalenia na nadanie klauzuli wykonalności z nakazem zapłaty, który nie został doręczony konsumentowi a toczy się postępowanie egzekucyjne. Jeżeli chodzi o sprawy w których Rzecznik by uczestniczył należy wywarzyć, gdyż każdy konsument, który przyjdzie do biura ze swoją sprawą i którego sprawa zostanie nierozstrzygnięta czy nie zostanie załatwiona na stopie polubownej chociażby za naszym pośrednictwem, dla każdego konsumenta jego sprawa jest najważniejsza i koniecznie Rzecznik powinien z tą sprawą pójść do sądu. W takiej sytuacji Rzecznik nie wychodziłby z sądu, gdyż tylko Rzecznik ma uprawnienia do reprezentacji konsumenta. W większości spraw biuro służy merytoryczną pomocą w przygotowaniu, w opracowaniu pisma procesowego. Jeżeli dana sprawa dalej się toczy i konsument wniósł pozew i dostał nakaz zapłaty i nie wie co ma dalej z tym zrobić, wraca do biura i uzyskuje dodatkową pomoc prawną. W sytuacji osób, gdy widać, iż dana osoba nie poradzi sobie sama przed sądem a sprawa jest skomplikowana albo trąca o czynnik, który naruszałby zbiorowy interes konsumentów, to faktycznie Pani Rzecznik ma uprawnienie albo inicjowania takiego postępowania sądowego albo do wstępowania za zgodą konsumenta do już toczącego się postępowania.

Jan Posłuszny czyli uczestniczy w procesach zbiorowych?

Łukasz Peryt odpowiedział, że jedna sfera działalności sądowej biura sprowadza się do obsługi prawnej i toczących się spraw, ale prowadzonych przez konsumentów. Sprawy prowadzone są latami, a były zainicjowane w 2014 r.

Jan Posłuszny wie, że biuro zajmuje się sprawami bieżącymi, ważna jest też sfera informacyjna. Pani Rzecznik często bierze udział w programach radiowych i telewizyjnych, gdzie uczula na problemy nie tylko lokalne ale i ogólnopolskie. Przez tę informację uczula konsumentów na pewne działanie rynku i firm na nich działających. Zapytał czy biuro przedkłada rolę informacyjną jako kierunek swojego działania czy pracownicy biura również zajmują się tymi tematami czy wynika to z bieżącej działalności.

Łukasz Peryt w odpowiedzi powiedział, że to jest jedno z zadań Rzecznika Konsumenta. Jest to szeroko pojęta edukacja konsumencka. To jest ważny aspekt działalności Rzecznika Praw Konsumentów, aby konsumentów przestrzegać przed różnego rodzaju pułapkami, które czyhają na rynku usług czy towarów konsumenckich. Im więcej osób zostanie uświadomionych tym lepiej. Zauważono duży wzrost zawieranych umów ze strony osób najmłodszych, co wynika z powszechności zawierania umów on-line. Osoby młode, co wynika zapewne z braku doświadczenia, często padają ofiarami nieuczciwych przedsiębiorców. Pracownicy biura edukują młodych konsumentów, uczestnicząc w szkoleniach uczniów szkół podstawowych, wcześniej gimnazjalnych i liceów. Od czasu pandemii i wprowadzenia zdalnego nauczania, zostało to wyhamowane. Uważa, że warto byłoby dzieci i młodzież przeszkolić, odświeżyć im tę wiedzę. Sądzi, że dobrze byłoby wprowadzić na jakimś etapie nauki przedmiot „prawo konsumenckie” albo ogólnie pojęte prawo ze szczególnym nastawieniem na sferę życia codziennego. Ta sfera życia codziennego to zawieranie każdego dnia umów o charakterze konsumenckim. Dodał, że Rzecznik spotyka się z osobami starszymi, uczestniczymy również w „Spotkaniach pod Platanami” z organizacjami pozarządowymi, wówczas jest bezpośredni kontakt z osobami, które chciałyby się dowiedzieć czegoś więcej nt. swoich uprawnień konsumenckich. Pani Rzecznik udziela często wywiadów radiowych, telewizyjnych, prasowych, jest zapraszana do audycji Czas Redakcji Radia Szczecin. W ramach nieodpłatnego poradnictwa prawnego, organizacje, które udzielają porad są też zobligowane do wydawania poradników informacyjnych.

Jan Posłuszny zaproponował, aby takie spotkania z seniorami organizować w Radach Osiedli. Uważa, że te spotkania powinny być jak najczęstsze.

Łukasz Peryt odpowiedział, że przed pandemią przedstawiciel Miejskiego Rzecznika Konsumentów pełnił dyżur w Centrum Konsumenckim i tam odbywały się spotkania twarzą w twarz z osobami, które chciałyby tematykę konsumencką zgłębić, w różnym aspekcie. Dodał, że w ramach współpracy, Biuro współpracuje z różnymi instytucjami w tym z Policją, zwłaszcza jeśli zachodzi podejrzenie, że jakiś przedsiębiorca z góry podjętym zamiarem oszukuje konsumentów. Wówczas Rzecznik może składać zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa czy poinformować konsumentów, że mogą taką sprawę zgłosić na Policję.

Radna Maria Myśliwiec powiedziała, że w grudniu jako Rada Osiedla Arkońskie – Niemierzyn zorganizowano spotkanie dla seniorów, w ramach akcji policyjnej „Bezpieczny Senior”. Na spotkanie zaproszono wiele instytucji. Przedstawiciele rady byli zdziwieni, bo okazało się, że jest bardzo małe zainteresowanie mieszkańców. Z osiedla, które liczy ok. 11 tys. mieszkańców, przyszły dwie osoby. Przeprowadzając akcję informacyjną na osiedlu, zwłaszcza panie komunikowały, że one nie czują się seniorkami. Mówi to dlatego, aby organizować kolejne spotkania i żeby ich zapraszać wszystkich mieszkańców, nie tylko seniorów. Na kolejne spotkanie ma zamiar zaprosić również przedstawicieli Miejskiego Rzecznika Konsumentów.

Mirosław Żylik w szkołach ponadpodstawowych zawsze był prowadzony przedmiot związany z szeroko pojętą przedsiębiorczością i nazywał się „Podstawy przedsiębiorczości”. W aktualnej podstawie programowej nie ma takich elementów jak prawa konsumenckie, od tego roku szkolnego przedmiot nazywa się „Biznes i przedsiębiorczość”. Jest to przedmiot, na którym powinny pojawić się sprawy związane z prawami konsumentów. Uważa, że Rzecznik Konsumentów powinien wystąpić do szkół z pisemną informacją, o możliwościach wzięcia udziału w zajęciach w ramach tego przedmiotu i przeprowadzić zajęcia edukacyjne dla młodych konsumentów. Nauczyciele z chęcią przyjmą Państwa pomoc.

Łukasz Peryt odpowiedział, że przekaże Pani Rzecznik tę sugestię.

Ad. pkt. 4.
Sprawy różne i wolne wnioski.

Nie zgłoszono.

Na tym posiedzenie zakończono.