PROTOKÓŁ NR 0012.9.3.2024
Z POSIEDZENIA 
KOMISJI DS. GOSPODARKI MORSKIEJ, ROZWOJU I PROMOCJI
Z DNIA 11 CZERWCA 2024 ROKU

Początek posiedzenia - 13:00
Zakończenie posiedzenia - 15:30

Posiedzenie Komisji otworzył i przewodniczył obradom p. Stanisław Kaup - Przewodniczący Komisji.

W posiedzeniu uczestniczyli członkowie Komisji oraz osoby zaproszone wg załączonych list obecności załącznik nr 1 i 2.

Po stwierdzeniu prawomocności posiedzenia (quorum i prawidłowość zwołania posiedzenia)
Przewodniczący poinformował o obowiązującej klauzuli informacyjnej o przetwarzaniu danych osobowych i zaproponował następujący porządek dzienny posiedzenia:

1.	Rozpatrzenie wniosków w sprawie zmian do porządku obrad.
2.	Przyjęcie protokołu z ostatniego posiedzenia Komisji.
3.	Omówienie przygotowania miejskich służb i jednostek na wypadek wystąpienia katastrofy ekologicznej na Odrze.
4.	Możliwość ochrony Odry przed katastrofą ekologiczną.
5.	Sprawy różne i wolne wnioski.

Ad. pkt. 1.
Rozpatrzenie wniosków w sprawie zmian do porządku obrad.

Nie wniesiono.

Ad. pkt. 2.
Przyjęcie protokołu z ostatniego posiedzenia Komisji.

Ww. punkt porządku obrad zrealizowano w pkt. "Sprawy różne i wolne wnioski".

Ad. pkt. 3.
Omówienie przygotowania miejskich służb i jednostek na wypadek wystąpienia katastrofy ekologicznej na Odrze.

S. Kaup – przypomniał katastrofę na Odrze w 2022 roku. Powiedział, że posiedzenie odbywa się na wniosek mieszkańców i ma na celu zapobieżenie powtórce tej sytuacji oraz omówienie działań prewencyjnych.

B. Brożyński – Wicewojewoda Zachodniopomorski – przekazał informacje nt. monitorowania sytuacji na Odrze w ramach 3 zespołów: Wojewódzkiego Zespołu Zarządzania Kryzysowego, wojewodów: woj. zachodniopomorskiego, lubuskiego, opolskiego i dolnośląskiego oraz Zespołu Zarządzania Kryzysowego przy Ministrze Klimatu i Środowiska. Podkreślił, że wszystkie te działania mają charakter prewencyjny.

S. Kaup – zapytał o przyczyny katastrofy i o badania przeprowadzone przez ZUT.

prof. J. Wróbel – Rektor Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego – powiedział, że do dziś nie wyjaśniono ostatecznie tego, co było przyczyną katastrofy. Dwa lata temu w ZUT powołano zespół specjalistów: ichtiologów, ekologów, hydrologów, chemików. Poproszeni o pomoc przez Urząd Marszałkowski i Urząd Wojewódzki eksperci pracowali na podstawie dostarczonych wyników oraz badań własnych. Dane są bardzo różne. Jednak niewątpliwie największy uszczerbek nastąpił w strefie bentosu. Oczywiście złote algi są głównym źródłem katastrofy. Jednak wysoka temperatura, wysokie parowanie wód oraz nielegalne zrzucanie nieczystości do Odry spowodowały zmianę warunków typowych i sprzyjały zakwitowi złotych alg. ZUT wystąpił do ministerstwa o dodatkowe środki finansowe (badania są bardzo kosztowne) Projekty zostały złożone, jednak odzewu nie ma. Sytuacja może się powtórzyć, prognozy przewidują upalne lato.

prof. K. Formicki – Dziekan Wydziału Nauk o Żywności i Rybactwa ZUT - przekazał informacje nt. badań, jakie przeprowadzono. W miesiącach listopad/ grudzień 2022 r. badania wykonywano codziennie w 15 punktach pomiarowych, poniżej dużych zakładów przemysłowych. Chodziło o ustalenie, które z zakładów najbardziej zasalają Odrę. W miesiącach sierpień/ wrzesień 2022 przeprowadzono badania mikrobiologiczne w dolnym odcinku Odry. W latach 2022/2023 badano aktualną infrastrukturę gatunkową w Jez. Dąbie i Zalewie Szczecińskim. Analizowano wówczas masę i kondycję ryb, ocenę parazytologiczną i wieku populacji, wykonywano badania skrzeli ryb oraz stanu zdrowotności, ocenę narządów wewnętrznych itp. W latach 2023/2024 w miejscowości Krajnik Dolny robiono analizy związków biogennych, materii organicznej, soli rozpuszczonych w wodzie i zawartości chlorofilu. Część wyników tych badań jest możliwa do przekazania zainteresowanym, część jest informacją poufną.

M. Durka – Dyrektor RZGW w Szczecinie – powiedział, że Wody Polskie monitorują sytuację związaną z wystąpieniem złotej algi od Gliwic po Szczecin. Na ten moment znaczące zagrożenia nie występują. Na naszym obszarze wczoraj zostało zgłoszonych, jako śniętych, 50 ryb. Po wizji lokalnej okazało się, że jest ich mniej, co wskazuje raczej na zdarzenie lokalne. Na ten moment znaczących zagrożeń nie odnotowano. Działania prewencyjne są stale prowadzone przez zespoły interdyscyplinarne. Jeśli jednak dojdzie do niekorzystnych warunków, zagrożenie może się zdarzyć. Podkreślił, że wody w Odrze nie namnożymy. Musimy postarać się, aby była ona lepszej jakości: uszczelnić zlewnię i doprowadzić do jej retencjonowania w górnym odcinku. Jeśli do tego nie doprowadzimy, katastrofy na rzece Odrze będą się powtarzać. To wymaga działań systemowych w całym dorzeczu.

M. Pieczykolan – Dyrektor Wydziału Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności UM – powiedział, że Miasto Szczecin nie jest organem właściwym do realizacji zadań na Odrze. Co nie znaczy, że nie przygotowujemy się do zdarzenia w ramach zarządzania kryzysowego. W 2022 r. to m.in. OSP stawiały zapory ograniczające napływ śniętych ryb. Na miarę dzisiejszego zagrożenia jesteśmy przygotowani do realizacji tych zadań na zasadzie wsparcia. W dniach 2-5 sierpnia jest planowana impreza The Tall Ships Races. Liczymy się z tym, że taka sytuacja może nastąpić podczas imprezy i staramy się do tego przygotować.

J. Swatowski – p.o. Z-cy Komendanta Miejskiego Państwowej Straży Pożarnej w Szczecinie – powiedział, że PSP jest w ciągłej gotowości operacyjnej. Mają pompy dużej wydajności i zapory olejowe wykorzystywane do wyławiania śniętych ryb. Jeśli będzie konieczność użycia innego sprzętu – są w stanie go wykorzystać.

K. Kłobus – Zastępca Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska - zapewniła, że zarówno inspektorzy WIOŚ, jaki i pracownicy centralnego laboratorium badawczego GIOŚ oraz pracownicy Regionalnego Wydziału OŚ są na bieżąco w terenie, przy zgłoszeniach interwencyjnych i w przypadku rekomendacji. Uspokoiła obecnych na sali: jest stała wymiana informacji pomiędzy służbami i instytucjami. Mamy wiedzę, staramy się uprzedzać pewne zdarzenia, wychodzimy naprzeciw. Jeżeli coś się dzieje, podejmujemy działania. Na tą chwilę sytuacja wydaje się być opanowana.

Ad. pkt. 4.
Możliwość ochrony Odry przed katastrofą ekologiczną.

S. Kaup – przypomniał o chaosie informacyjnym, jaki powstał w 2022 roku. Czy pod tym względem także zostały wyciągnięte wnioski?

B. Brożyński – Wicewojewoda Zachodniopomorski – powtórzył swoje słowa z początku posiedzenia o 3 zespołach, ich zadaniach. Podkreślił, że jeżeli dojdzie do skażenia, to my będziemy walczyć ze skutkami tego, co się wydarzyło w woj. śląskim i opolskim. Wnioski zostały wyciągnięte. Dwa lata temu pojawiła się informacja, że przyczyną śnięcia ryb była rtęć wprowadzona do wody. Okazało się to nieprawdą, jednak spowodowało, że mieszkańcy nie wyławiali śniętych ryb i nie wprowadzali ich do obrotu. Dziś musimy zastanowić się nad tym, w jaki sposób informować mieszkańców o tym, że wyławianie tych ryb jest niebezpieczne. Przypomniał, ze wówczas bardzo dużą prace wykonali wędkarze, którzy odławiali te śnięte ryby.

P. Słowik – przypomniał, że sytuacja na Odrze cały czas nie jest dobra. Na końcówce maja na Kanale Gliwickim był 2. stopień zagrożenia. Szczęśliwie wystąpiły wówczas opady deszczu i stopień zagrożenia na dziś jest niższy. Jednak fala wezbraniowa już ruszyła. Radny zapytał o pozwolenia wodnoprawne na terenie woj. zachodniopomorskiego i lubuskiego. Jest tu b. wiele punktów, w których są dokonywane zrzuty. Pytanie, czy zgodnie z prawem? Czy jest to rewidowane? Przypomniał też o Straży Rybackiej, która w 2022 roku wyławiała śnięte ryby. Poprosił o informację na temat tego, co dziś dzieje się w Straży. Poprosił też o dane dot. monitoringu: system ruszył, ale są z nim problemy. Część urządzeń przestała działać. Co z pozostałymi czujnikami?

M. Durka – ad. ewidencja i weryfikacja pozwoleń wodno-prawnych powiedział, że takie działania były podjęte. Żadne z kontrolowanych zrzutów nie były niezgodne z pozwoleniami. Problem polega na tym, że nie ma możliwości dynamicznego ich zmieniania i dostosowania do aktualnej sytuacji na rzece. Inwentaryzacja trwa, kontrole są prowadzone jednak wprowadzenie wszystkiego do systemu jeszcze trochę potrwa. Ad. czujniki – zostały przekazane do IRŚ, niewiele z nich zostało zainstalowanych. Trwają rozmowy by przejął je i zainstalował IMiGW.

R. Jurkowski – Komendant Społecznej Straży Rybackiej w Szczecinie – przypomniał, że w 2022 roku organizowali punkty odbioru ryb, codziennie badali wody i przekazywali wyniki do Centrum Zarządzania Kryzysowego. Zaangażowano wędkarzy i 9 komend powiatowych do sprzątania ryb. Ta sytuacja pokazała, że brakuje slipów. Brakowało ich do szybkiego slipowania. Od tego czasu SSR odnowiła 3 stare, nieużywane slipy, w nadziei, że nie będą potrzebne. W te chwili także woda jest przez nich regularnie badana.

M. Kiriaka – Koordynator Społecznej Straży Rybackiej – poinformował, że Straż monitoruje parametry wody i przekazuje do okręgu. Za każdym razem w tych samych miejscach. Badają ilość rozpuszczonego tlenu w wodzie i temperaturę wody. Przypomniał też, że w 2022 roku nastąpiła tzw. cofka powierzchowna, skutkiem czego poziom tlenu w Odrze przez 3 dni wynosił praktycznie zero.

P. Słowik – zapytał, jaki jest dziś stan ryb, dwa lata pod katastrofie? Zapytał też o badania przeprowadzone przez ZUT: dlaczego część z nich jest poufna? I na czyje zlecenie tak jest?  „Czy możecie państwo powiedzieć, które z badanych przez was podmiotów zasalają najbardziej?”

R. Jurkowski – powiedział, że tuż po katastrofie, podczas zawodów, wyniki były dobre. Ryb było sporo.

prof. K. Formicki – powiedział, że poufne są tyko jedne badania robione dla Wód Polskich. Dotyczyły 15 zrzutów poniżej zakładów przemysłowych. Badania nie są tajne, ale umowa była tak sformułowana, że ZUT nie może ich udostępnić. Są do wzglądu jedynie dla Wód Polskich. Z tego też powodu nie może odpowiedzieć na pytanie o najbardziej zanieczyszczające podmioty. Pozostałe wszystkie wyniki są jawne.

P. Słowik – skierował swoje pytanie do dyr. Durki.

M. Durka – poinformował, że nie zna tego raportu. Sprawdzi, czy ta poufność jest nadal zachowana. Jeśli nie jest – bardzo chętnie te dane udostępni.

M. Duklanowski - ad. dane poufne powiedział, że zamawiał je być może Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej. Radny jako ówczesny dyrektor RZGW takich danych nie otrzymał. Przypomniał, że pozwolenia na zrzuty do grudnia 2017 roku były wydawane przez starostów. Z analizy, która została wykonana w 2022 roku wynikało, że 55% pozwoleń wodno-prawnych, dotyczących całego odcinka Odry, wydanych zostało przez marszałków województw znajdujących się w ciągu biegu rzeki Odry. W jego opinii poza sporem jest fakt, że brakuje całościowej analizy ładunków biogennych, niesionych wewnątrz zlewni. Z jednej strony nie pozwalają na to przepisy, z drugiej – trwałość pozwoleń wodno-prawnych. W 2022 roku mieliśmy zbieg kilku rzeczy: ogromną ilość upalnych dni, wynikającą z tego dużą produkcję roślinną, a potem nagłe zamknięcie, ochłodzenie i brak słońca powodujące obumieranie tej biomasy. Sytuacja może się oczywiście powtórzyć, jednak dziś tej wody jest zdecydowanie więcej. Radny podziękował osobom biorącym udział w usuwaniu skutków katastrofy na Odrze: społeczności lokalnej, pani burmistrz Raweckiej, wójtowi P. Wróblowi i M. Sewerynowi, Polskiemu Związkowi Wędkarskiemu, Spółdzielni Rybackiej Regalica, rybakom ze Stepnicy, członkom OSP i WOT. Przy okazji nawiązał do informacji o rtęci w Odrze. Zaapelował, by poszukać osoby odpowiedzialnej za jej kolportaż. Dzięki tej akcji dezinformacyjnej w dniu 12 sierpnia 2022 na Odrze do pracy nie stawił się nikt.

P. Kęsik – zapytał o czujniki: z dzisiejszej dyskusji wynika, że my nic nie wiemy. Ile jest tych czujników, czy funkcjonują, jak funkcjonują? Radny chciałby aby Komisja miała monitoring tych czujników i danych przez nie zbieranych.

M. Durka – przypomniał, że zakup czujników został przekazany do Instytutu Rybactwa Śródlądowego. „My wiemy jedynie, że tylko część z nich została zainstalowana, a całą sprawę ma przejąć IMiGW”.

S. Kaup – podsumowując posiedzenie powiedział o tematach, które szczególnie mocno wybrzmiały podczas posiedzenia: 1/slipy w mieście – to temat do dalszych prac komisji, 2/kwestia udostępnienia poufnych wyników badań – zapewnił, że będzie ona monitorowana, 3/kwestia czujników i wiedzy o monitoringu rzeki.

Ad. pkt. 5.
Sprawy różne i wolne wnioski.

Protokół z ostatniego posiedzenia Komisji przyjęto w głosowaniu: za - jednogłośnie.

Na tym posiedzenie zakończono.

Protokołowała		Przewodniczący Komisji
Katarzyna Kamińska Główny Specjalista BRM		Stanisław Kaup