Interpelacje i zapytania radnych - IX kadencja 2024-2029

Dyrektywa Unii Europejskiej 2018/51 zobligowała samorządy do wprowadzenia systemu selektywnej zbiórki odpadów tekstylnych od 1 stycznia 2025 roku. Również GMS wprowadziła ten nakaz, ale obowiązek przerzuciła w mojej ocenie na mieszkańców, którzy mają tylko jedną możliwość: aby segregować frakcję tekstylną muszą korzystać z systemu szczecińskich ekoportów. Dla zmotoryzowanych osób nie jest to problem, ale dla osób nie korzystających z samochodu pozostają dwie możliwości: pojemniki na odzież organizacji charytatywnych (ewentualnie firm handlujących odzieżą używaną) lub łamanie przepisów i wkładanie tekstyliów do pojemników na odpady zmieszane. Z pewnością nikt nie będzie transportował wielkiego worka ze starą odzieżą autobusem czy tramwajem poświęcając na to 30-60 minut swojego wolnego czasu.
Dlatego wspomniane pojemniki organizacji charytatywnych są realnym narzędziem wsparcia dla samorządu w zakresie systemu selektywnej zbiórki odpadów tekstylnych. Jednak pytanie czy jako GMS nie wymuszamy na prywatnych podmiotach wsparcia nas jako samorządu w zadaniu, które leży w naszych obowiązkach. Otrzymuję już informacje od zarządców nieruchomości, iż PCK informuje o chęci wypowiedzenia umów dzierżawy terenu pod pojemniki na odzież używaną. Okazuje się iż po 1 stycznia 2025 jakość zbieranej odzieży znacząco spadła poprzez fakt, że mieszkańcy wrzucają tam kompletnie zniszczone tekstylia, a nie tylko odzież nadającą się do ponownego użycia. Okazuje się, że ten trend powoduje, że płacenie opłat dzierżawnych spółdzielniom mieszkaniowym jest dla PCK nieopłacalne. W mojej ocenie za chwilę takiego ruchu możemy spodziewać się ze strony innych operatorów pojemników na odzież używaną.
W czasach fast fashion odzież, którą kupujemy jest niskiej jakości, ponieważ producenci dążą do tego abyśmy swoją garderobę wymieniali regularnie w krótkich odstępach czasu. Odpady tekstylne to jedna z najszybciej rosnących frakcji na co zwraca uwagę Komisja Europejska, a dane Europejskiej Agencji Środowiska mówią o 7 mln ton odpadów tekstylnych rocznie, co przekłada się na 15-16 kg na mieszkańca. Są to ogromnie ilości odpadów oraz wielkie wyzwanie dla Europy i świata aby zwiększyć poziom recyklingu tekstyliów, co przełoży się na zmniejszenie zużycia wody oraz emisji CO2 przy produkcji odzieży. Jak będzie rosnąć ilość wspomnianych odpadów pokazują dane dotyczące globalnej produkcji włókien tekstylnych:
2000 r. – 58 mln ton
2020 r. – 109 mln ton
20230 – prognozuje się wzrost do 145 mln ton

Stąd tak ważne jest abyśmy jako samorząd realnie przyczynili się do segregacji tekstyliów poprzez ułatwienie mieszkańcom ich selektywnej zbiórki. Bazowanie jedynie na ekoportach (PSZOK) jest w mojej ocenie odkładaniem problemu w czasie oraz zachęcaniem mieszkańców do umieszczania tekstyliów w pojemnikach na odpady zmieszane.
Dobrą praktykę pokazuje gmina Kętrzyn, która udostępniła pojemniki 240 litrowe dla zabudowy wielorodzinnej i worki 120 litrowe dla zabudowy jednorodzinnej w ramach frakcji tekstylnej. Odbiór odpadów odbywa się raz w miesiącu.
Stąd proszę o odpowiedź na następujące pytania:
1. Czy GMS rozważała wprowadzenie innego systemu odbioru niż tylko opartego na PSZOKach? Jeśli tak, to jakie są koszty alternatywnego systemu i jaki jest jego zakres? Jeśli nie, to proszę o podanie przybliżonych kosztów wprowadzenia dodatkowego pojemnika dla zabudowy wielorodzinnej (pojemność adekwatna do pojemności pojemników na tworzywa sztuczne) oraz odbioru worków 120 litrów z terenu zabudowy jednorodzinnej przy założeniu odbierania odpadów tekstylnych raz w miesiącu.
2. Czy w ramach systemu PSZOK GMS może wprowadzić na każdym osiedlu administracyjnym Szczecina po kilka miejsc (na terenach należących do GMS), gdzie będzie możliwa selektywna zbiórka odpadów tekstylnych poprzez pojemniki jakie teraz są wykorzystywane do zbiórek odzieży przez organizacje charytatywne? Zawartość pojemników mogłaby być odbierana do ekoportów 1-2 razy w miesiącu.
3. Ile od 1 stycznia 2025 roku nieprawidłowości w zakresie selektywnej zbiórki odpadów tekstylnych zgłosiły firmy zajmujące się wywozem odpadów zmieszanych na terenie Szczecina?
4. Jakie kary są przewidziane dla spółdzielni mieszkaniowych, wspólnot mieszkniowych czy mieszkańców domów jednorodzinnych za niesegregowanie odpadów tekstylnych?
5. Czy są dostępne dane za okres 01.01.2025-30.06.2025 dotyczące ilości odpadów tekstylnych, które trafiły do szczecińskich ekoportów?

Interpelujący Radni:

• Andrzej Radziwinowicz (Koalicja Obywatelska)