Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2011 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin,  w dniach:
od 26 maja2011 r. do 21 czerwca 2011 r. przeprowadził kontrolę  w Szkole Podstawowej  nr 12, im. K.I. Gałczyńskiego, ul. F.Szarego 12, 70-743 Szczecin zwanej w dalszej treści SP12w zakresie: przestrzegania wybranych zagadnień          z prawa pracy, w tym: działu X ustawy z dnia 26 czerwca   1974 r.  Kodeks pracy    (j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.), zwanej dalej k. p.; realizacji zadań służby bhp wynikających  z rozporządzenia Rady Ministrów  z dnia 2 września 1997 r.         w sprawie służby bhp (Dz. U. Nr 109, poz. 704 ze zm.); realizacji zadań pokontrolnych nad warunkami pracy.

Ocena kontrolowanego zagadnienia, wnioski i zalecenia pokontrolne zawarte zostały w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 4 lipca 2011 r.

Na dzień kontroli w SP12 zatrudnionych było 49 osób, w tym kobiet 39.

Zadania służby bhp wykonywał inspektor ds. bhp, na podstawie umowy cywilno prawnej. Wymieniony spełniał wymagania kwalifikacyjne niezbędne do wykonywania zadań służby bhp na stanowisku specjalisty ds. bhp, określone  w § 4  ust. 2 pkt 3 rozporządzenia w sprawie służby bhp.

Nie wniesiono uwag do realizacji zadań nałożonych na służbę bhp zapisem        § 2 ust. 1 ww. rozporządzenia. Osoba wykonująca zadania tej służby: przeprowadzała kontrole stanu bhp, informowała na bieżąco pracodawcę  o stwierdzonych zagrożeniach, przedstawiała pracodawcy coroczne analizy stanu bhp, uczestniczyła w ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków oraz kompletowała dokumentację powypadkową, brała udział w ocenie ryzyka zawodowego, prowadziła szkolenia w dziedzinie bhp, opracowywała projekty zarządzeń, regulaminów instrukcji z zakresu bhp, itp.

W zakresie kontroli obiektów budowlanych, wynikających z zapisów ustawy  z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (j.t. Dz. U. z 2010 r., Nr 243, poz. 1623 ze zm.), zwanej dalej ustawą p.b., stwierdzono następujące nieprawidłowości: 

• osoba przeprowadzająca kontrole instalacji gazowych (w listopadzie     2010 r. i czerwcu 2011 r.) nie posiadała kwalifikacji określonych zapisem art. 62 ust. 6  ustawy p.b., wg którego kontrole stanu technicznego instalacji elektrycznych, piorunochronnych, gazowych i urządzeń chłodniczych (…) mogą przeprowadzać osoby posiadające kwalifikacje wymagane przy wykonywaniu dozoru nad eksploatacją urządzeń, instalacji oraz sieci energetycznych i gazowych,
• kontrola instalacji gazowej została przeprowadzona w czerwcu 2011 r. ,    co było niezgodne z zapisem art. 62 ust. 1 pkt 3   ustawy p.b., wg którego obiekty budowlane powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę kontroli: okresowej, w zakresie instalacji gazowych, co najmniej dwa razy w roku,  w terminach do   31 maja oraz do 30 listopada, w przypadku budynków o powierzchni zabudowy przekraczającej 2.000 m²  (powierzchnia zabudowy SP12 wynosiła ponad     4. 000 m²).

Powyższe spowodowane były nieznajomością przepisów ze strony kierownika administracyjno-gospodarczego, odpowiedzialnego za prowadzenie książki obiektu budowlanego i zlecanie kontroli obiektu.

W zakresie wyposażania pracowników w środki ochrony indywidualnej, odzież   i obuwie robocze stwierdzono, iż: 2 pracowników, wykonujących prace na wysokości (powyżej 3 m), nie wyposażono w środki chroniące przed upadkiem z wysokości (hełmy, szelki,  linki bezpieczeństwa); 8 pracownikom nie dostarczono w terminie odzieży i obuwia roboczego, co było niezgodne z zapisem  art. 237⁹§ 1 k.p.,  wg którego pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, przewidzianych do stosowania na danym stanowisku pracy.

Za prowadzenie ewidencji wyposażenia pracowników w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze odpowiedzialnym był kierownik administracyjno-gospodarczy.

Według zapisów standardów kontroli zarządczejz grupy A – „Środowisko wewnętrzne - kompetencje zawodowe” oraz grupy C– „Mechanizmy kontroli - nadzór” Załącznika do Komunikatu Nr 23 Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2009 r. (Dz. Urz. MF Nr 15, poz. 84), zwanego dalej Komunikatem MF, należy zadbać, aby osoby zarządzające i pracownicy posiadali wiedzę, umiejętności  i doświadczenie pozwalające skutecznie i efektywnie wypełniać powierzone zadania; należy prowadzić nadzór nad wykonaniem zadań w celu ich oszczędnej, efektywnej  i skutecznej realizacji.

Stwierdzono jednocześnie, że w jednostce nie opracowano wykazu prac szczególnie niebezpiecznych (prace na dachach), co było niezgodne z zapisami § 80 ust. 2 rozporządzenia  Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r.   w sprawie ogólnych przepisów bhp  (j.t. Dz. U. z 2003 r. Nr 169 poz. 1650 ze zm),    wg którego pracodawca jest obowiązany do ustalenia  i aktualizowania wykazu prac szczególnie niebezpiecznych występujących w zakładzie pracy; nie opracowano wykazu prac wykonywanych przez dwie osoby do czego obligował pracodawcę zapis art. 225 k.p., wg którego pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby prace, przy których istnieje możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego, były wykonywane przez co najmniej dwie osoby, w celu zapewnienia asekuracji. Wykaz prac ustala pracodawca po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami (…).

W czasie kontroli na terenie SP12 wykonywane były, przez firmę zewnętrzną,  prace inwestycyjne  pn. „Moje Boisko – ORLIK 2012 ” . Pracodawca zawarł z wykonawcą umowę w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa uczniów, na czas trwania inwestycji, nie wywiązał się natomiast z obowiązku wynikającego z zapisu art. 208 § 1 i 2 k.p., wg którego w razie gdy jednocześnie w tym samym miejscu wykonują pracę pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców, pracodawcy   ci mają obowiązek: wyznaczyć koordynatora sprawującego nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników zatrudnionych w tym samym miejscu; ustalić zasady współdziałania uwzględniające sposoby postępowania w przypadku wystąpienia zagrożeń dla zdrowia lub życia pracowników; informować siebie nawzajem oraz pracowników lub ich przedstawicieli o działaniach w zakresie zapobiegania zagrożeniom zawodowym występującym podczas wykonywanych przez nich prac. Wyznaczenie koordynatora nie zwalnia poszczególnych pracodawców z obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy zatrudnionym przez nich pracownikom.

Stwierdzono natomiast, że insp ds. bhp, prowadził cykliczne kontrole w obrębie inwestycji i przedkładał pracodawcy wnioski i zalecenia pokontrolne,  a pracodawca natychmiast reagował i wprowadzał działania korygujące.

  W toku kontroli dokumentacji związanej ze stosowaniem w placówce niebezpiecznych czynników chemicznych stwierdzono następujące uchybienia:

• nie prowadzono spisu używanych niebezpiecznych substancji bądź niebezpiecznych preparatów chemicznych,
• nie było karty charakterystyki oleju napędowego,
• dokument zapoznania pracowników z kartami charakterystyk niebezpiecznych preparatów chemicznych nie wskazywał, z którymi kartami ich zapoznano.

Powyższe było niezgodne z zapisem art. 221 § 2 k.p., wg którego  niedopuszczalne jest stosowanie niebezpiecznych substancji i niebezpiecznych preparatów chemicznych bez posiadania aktualnego spisu tych substancji  i preparatów oraz kart charakterystyki (…).

Działając w oparciu o zapisy § 5 ust. 1 oraz § 8 ust. 2  rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bhp na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. Nr 148, poz. 973) w jednostce przeprowadzono ocenę warunków pracy na ww. stanowiskach. W wyniku oceny nie stwierdzono nieprawidłowości. W okresie objętym kontrolą pracownicy nie występowali do pracodawcy o zwrot kosztów zakupu okularów do pracy przy monitorze ekranowym.

W zakresie prowadzenia dochodzenia powypadkowego, w którym poszkodowaną została pracownica zatrudniona na stanowisku pedagoga stwierdzono, że dochodzenie zostało wszczęte przez pracodawcę po kilku miesiącach od zdarzenia.

Z  dokumentu zgłoszenia wypadku przez poszkodowaną i jej wyjaśnień wynikało, że poinformowała pracodawcę o zdarzeniu dzień po jego zajściu, natomiast pracodawca w swoich wyjaśnieniach tego faktu nie potwierdził,  a dochodzenie powypadkowe wszczął w momencie pisemnego zgłoszenia wypadku przez poszkodowaną. 

Według zapisu standardów kontroli zarządczejz grupy D – „Informacja  i komunikacja” oraz grupyE – „Monitorowanie i ocena- Monitorowanie systemu kontroli zarządczej” Załącznika do Komunikatu MF, system komunikacji powinien umożliwiać przepływ potrzebnych informacji wewnątrz jednostki, zarówno w kierunku pionowym jak  i poziomym. Efektywny system komunikacji  powinien zapewnić nie tylko przepływ informacji, ale także ich właściwe zrozumienie przez odbiorców. System kontroli zarządczej powinien podlegać bieżącemu monitorowaniu i ocenie. Należy monitorować skuteczność poszczególnych elementów systemu kontroli zarządczej, co umożliwi bieżące rozwiązywanie zidentyfikowanych problemów.

Stwierdzono ponadto, że pracodawca zatwierdził protokół, natomiast nie oznaczył daty jego zatwierdzenia w związku z czym nie można było ustalić czy spełniono wymóg § 12 ust. 1  ww. rozporządzenia, wg którego protokół powypadkowy zatwierdza pracodawca nie później niż w ciągu 5 dni od dnia jego sporządzenia.

  W jednostce, zgodnie z zapisem art. 226 k.p., przeprowadzono ocenę ryzyka zawodowego oraz zastosowano środki profilaktyczne; poinformowano  pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.

W wyniku kontroli nie stwierdzono naruszenia obowiązku wynikającego z zapisu art. 229 § 4 k. p., wg którego pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. Stwierdzono natomiast, że  w skierowaniach na badania profilaktyczne nie uwzględniano wykonywania przez pracowników prac na wysokości.

Nie stwierdzono nieprawidłowości związanych z realizacją obowiązku wynikającego z zapisu art. 209¹§ 1 pkt 2 k.p.  oraz § 44 ust. 3 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bhp. Pracodawca wyznaczył pracowników do udzielania pierwszej pomocy oraz wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów  i ewakuacji pracowników oraz  zapewniła odpowiednią ilość i wyposażenie apteczek.

W toku kontroli nie stwierdzono uchybień dotyczących realizacji obowiązków wynikających z wystąpień, nakazów, decyzji państwowych organów kontroli nad warunkami pracy w SP12. Nałożone obowiązki były wykonywane w wyznaczonych terminach. 

Prezydent Miasta Szczecin zalecił Dyrektorowi SP12:

1. Przeprowadzanie kontroli obiektu budowlanego w obowiązujących terminach, przez osoby posiadające udokumentowane uprawnienia w tym zakresie.
   1. Wyposażanie pracowników w niezbędne środki ochrony indywidualnej, odzież   i obuwie robocze.
   2. Ustalenie wykazu prac szczególnie niebezpiecznych oraz wykazu prac wykonywanych  przez   co najmniej dwie osoby.
   3. W momencie wykonywania na terenie jednostki prac przez pracowników zatrudnionych przez różnych pracodawców stosowanie przepisów w zakresie współpracy dotyczącej bhp.
   4. W zakresie stosowania czynników chemicznych:
      • prowadzenie spisu używanych niebezpiecznych substancji bądź niebezpiecznych preparatów chemicznych,
      • zapewnienie karty charakterystyki oleju napędowego,
      • zapoznanie pracowników ze stosownymi kartami charakterystyk.
   5. Prowadzenie dochodzeń powypadkowych zgodnie z obowiązującymi przepisami.
   6. Skierowanie na badania profilaktyczne pracowników wykonujących prace na wysokości.