Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2011 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin,  w okresie od 27.01. 2011 r. do 24.02. 2011 r. przeprowadził kontrolę  w Przedszkolu Publicznym nr 20, ul. Wieniawskiego 17, 71-130 Szczecin, zwanym w dalszej treści PP20,  w zakresie: przestrzegania wybranych zagadnień z prawa pracy, w tym: działu X ustawy z dnia 26 czerwca  1974 r.  Kodeks pracy  (j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21,      poz. 94 ze zm.), zwanej dalej k. p.; realizacji zadań służby bhp wynikających z rozporządzenia Rady Ministrów  z dnia 2 września 1997 r.  w sprawie służby bhp (Dz. U. Nr 109, poz. 704 ze zm.); realizacji zadań pokontrolnych, tj. wystąpień, nakazów i decyzji wydanych przez organy kontroli zewnętrznej, w tym: Państwowej Inspekcji Pracy, Państwowej Inspekcji Sanitarnej,  a także pozostałych organów kontroli państwowej.

Ocena kontrolowanego zagadnienia, wnioski i zalecenia pokontrolne zawarte zostały w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 08.03.2011 r.

W PP20 zatrudnionych było 25 pracowników, w tym kobiet 22.

Zadania służby bhp wykonywał inspektor ds. bhp, na podstawie umowy zawartej pomiędzyPP20, a Zachodniopomorskim Centrum Edukacyjnym w Szczecinie.

Według zapisu art. 237¹¹  § 1 i 2 Kodeksu pracy  (j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) pracodawca zatrudniający (...) do 100 pracowników powierza wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy (...);  w przypadku braku kompetentnych pracowników - może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy.

W rozumieniu zapisu § 4  ust. 2 pkt 3 rozporządzenia w sprawie służby bhp, specjalistą do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy może być osoba posiadająca wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz co najmniej 1 rok stażu pracy w służbie bhp.

Z dokumentów przedłożonych do kontroli wynikało, że osoba wykonująca zadania służby bhp w PP20 nie posiadała kwalifikacji specjalisty do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy.

W toku kontroli realizacji zadań służby bhp stwierdzono, że osoba wykonująca zadania tej służby nie sporządzała i nie przedstawiała pracodawcy, co najmniej raz  w roku, okresowych analiz stanu bezpieczeństwa i higieny pracy zawierających propozycje przedsięwzięć technicznych i organizacyjnych mających na celu zapobieganie zagrożeniom życia i zdrowia pracowników oraz poprawę warunków pracy, do czego zobowiązywał ją zapis § 2  ust. 1 pkt 3 rozporządzenia  w sprawie służby bhp.

Zakresem kontroli objęto realizację zapisu art. 214 § 2 k. p. zobowiązującego pracodawcę do utrzymywania obiektów budowlanych i znajdujących się w nich pomieszczeń pracy, a także terenów i urządzeń z nimi związanych w stanie zapewniającym bezpieczne i higieniczne warunki pracy; art. 62 ust. 1 i  art. 64 ust. 1 ustawy  z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (j.t. Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 ze zm.), zwaną dalej ustawą p. b., nakładającego na właściciela bądź zarządcę obowiązek kontroli obiektów oraz prowadzenia książek obiektów budowlanych.

W toku kontroli powyższych zagadnień stwierdzono, że: nie została założona książka obiektu budowlanego; nie były prowadzone kontrole okresowe, co najmniej raz w roku, polegające na sprawdzeniu stanu technicznego: elementów budynku,budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu; kontrolę instalacji piorunochronnej przeprowadziła osoba nie posiadająca wymaganych kwalifikacji określonych zapisem art. 62 ust. 5 ustawy p.b., wg którego  kontrolę stanu technicznego (...) piorunochronnych (…) powinny przeprowadzać osoby posiadające kwalifikacje wymagane przy wykonywaniu dozoru nad eksploatacją urządzeń, instalacji oraz sieci energetycznych i gazowych.

Nadmienić należy jednocześnie, że w czasie trwania kontroli:

• założono książkę obiektu budowlanego i uzupełniono wszystkie niezbędne wpisy,
• przeprowadzono kontrolę (5-letnią) w zakresie stanu technicznego i przydatności do użytkowania obiektu budowlanego; estetyki obiektu budowlanego oraz jego otoczenia, która swoim zakresem obejmowała również kontrolę roczną.

Działając w oparciu o zapis art. 176 k.p., wg którego nie wolno zatrudniać kobiet przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowiaoraz zapisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r.w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz.U. Nr 114, poz. 545 ze zm) w PP20 ustalono wykaz prac wzbronionych kobietom, który stanowił integralną część zakładowego regulaminu pracy.

W toku kontroli ustalono, iż część maszyn będących na wyposażeniu jednostki została nabyta przed 2003 r. Do dnia kontroli nie dokonano pełnej, udokumentowanej ich oceny, pod kątem spełnienia wymogów określonych w rozdziale  3 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r.w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz.U. Nr 191, poz. 1596 ze zm.), do czego obligował zapis  § 34 ww. rozporządzenia, wg którego  maszyny nabyte przed dniem 1 stycznia 2003 r. powinny być,  w terminie do dnia 1 stycznia 2006 r., dostosowane do minimalnych wymagań dotyczących maszyn, określonych   w rozdziale 3.

Działając w oparciu o zapis art. 227 § 1 pkt 2 k.p. pracodawca przeprowadził dwukrotne badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia  w środowisku pracy.

Ponieważ wyniki dwóch kolejnych badań i pomiarów nie przekroczyły  0,1 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia nie prowadzono dalszych badań  i pomiarów , co było zgodne z zapisem  § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia    z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. Nr 73, poz. 645 ze zm.), badań i pomiarów nie przeprowadza się, jeżeli wyniki dwóch ostatnio przeprowadzonych badań i pomiarów nie przekroczyły 0,1 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia lub natężenia (…), a w procesie technologicznym lub w warunkach występowania danego czynnika nie dokonała się zmiana mogąca wpływać na wysokość stężenia lub natężenia czynnika szkodliwego dla zdrowia.

W toku kontroli obowiązków w zakresie przydzielania pracownikom środków ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze stwierdzono, że w PP20: ustalono zasady przydzielania, gospodarowania i ewidencjonowania środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego, w tym: rodzaje środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego oraz przewidywane okresy użytkowania odzieży i obuwia roboczego na poszczególnych stanowiskach. Stwierdzono natomiast, że nie ustalono stanowisk, na których dopuszczono używanie przez pracowników własnej odzieży i obuwia roboczego, pomimo, że pracownicy otrzymywali ekwiwalent pieniężny za ich używanie, co było niezgodne z zapisem art. 237⁷§ 2 k.p., wg którego  pracodawca może ustalić stanowiska, na których dopuszcza się używanie przez pracowników, za ich zgodą, własnej odzieży i obuwia roboczego, spełniających wymagania bezpieczeństwa  i higieny pracy.

W okresie objętym kontrolą w PP20 zarejestrowano 1 wypadek przy pracy, któremu w dniu 09.03.2009 r. uległa pracownica zatrudniona, w dniu zdarzenia, na stanowisku intendenta.

W toku kontroli dokumentacji powypadkowej stwierdzono następujące uchybienia:

• ponieważ w jednostce nie działała społeczna inspekcja pracyw skład zespołu powypadkowego wchodził przedstawiciel pracowników, którego wyznaczył pracodawca, co było niezgodne z zapisem  art. 237^13a  k. p.,   wg którego przedstawiciele pracowników (...) są wybierani przez zakładowe organizacje związkowe, a jeżeli u pracodawcy takie organizacje nie działają - przez pracowników, w trybie przyjętym w zakładzie pracy,
• w przyczynach wypadku nie wskazano przyczyn technicznych i organizacyjnych (np. czy samochód był sprawny technicznie, dlaczego kierowca postąpił w określony sposób itp.), oraz nie podjęto udokumentowanych czynności potwierdzających zastosowanie środków zapobiegających podobnym wypadkom, do czego obligował zapis art. 234 § 1 k.p., wg którego  w razie wypadku przy pracy pracodawca jest obowiązany (...) zapewnić ustalenie w przewidzianym trybie okoliczności  i przyczyn wypadku, zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom,
• osoba wykonująca zadania służby bhp nie skontrolowała realizację wniosków   i zaleceń powypadkowych, do czego obligował ją zapis § 2 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia w sprawie służby bhp,  wg którego do zakresu działania służby bhp należy: udział w ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz w opracowywaniu wniosków wynikających z badania przyczyn i okoliczności tych wypadków oraz zachorowań na choroby zawodowe,  a także kontrola realizacji tych wniosków.

Według zapisu § 39a ust. 3 rozporządzenia  Ministra Pracy i Polityki Socjalnej  z dnia 26 września 1997 r.w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy(Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz.1650 ze zm.) pracodawca prowadzi dokumentację oceny ryzyka zawodowego oraz zastosowanych niezbędnych środków profilaktycznych. Dokument potwierdzający dokonanie oceny ryzyka zawodowego powinien uwzględniać w szczególności: opis ocenianego stanowiska pracy, w tym wyszczególnienie: stosowanych maszyn, narzędzi i materiałów, wykonywanych zadań, występujących na stanowisku niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych czynników środowiska pracy, stosowanych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej, osób pracujących na tym stanowisku; wyniki przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego dla każdego z czynników środowiska pracy oraz niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko; datę przeprowadzonej oceny oraz osoby dokonujące oceny.

W toku analizy dokumentacji oceny ryzyka zawodowego  ustalono, iż:

• nie dokonano oceny ryzyka na stanowisku intendenta,
• nie wskazano osób pracujących na stanowisku: pracownika administracyjno     -biurowego, nauczyciela wychowania przedszkolnego, kucharza i pomocy

     kuchennej, konserwatora/pracownika do prac lekkich oraz palacza c.o.,

• na większości stanowisk jako zagrożenie wskazano czynniki biologiczne  i chemiczne bez określenia rodzajów tych czynników,
• na stanowisku palacza c.o. wykazano narażenie na czynniki biologiczne, do którego mogło dojść podczas wykonywania prac „przy naprawie i konserwacji urządzeń sanitarno-higienicznych szkoły (…)” pomimo, że pracownicy nie wykonywali tego typu prac, nie wykazano natomiast typowych zagrożeń występujących na stanowisku palacza, takich jak: zagrożenia poparzeniem, oddziaływania pyłów przemysłowych, szkodliwych związków chemicznych (CO, CO2, SO2), mikroklimatu gorącego,
• na stanowisku kucharza i pomocy kuchennej jako czynnik szkodliwy wskazano „oddziaływanie szkodliwych produktów spalania CO, CO2, gazu ziemnego” pomimo, że na wyposażeniu kuchni były wyłącznie urządzenia zasilane energią elektryczną, a  placówka nie była podłączona do sieci gazowej,
• na stanowisku nauczyciela wychowania przedszkolnego i pomocy nauczyciela nie wskazano zagrożeń związanych z przemieszczaniem się po terenie zewnętrznym obiektu.

Nie stwierdzono nieprawidłowości w realizacji obowiązku wynikającego z zapisu  art. 229 § 4 k.p., wg którego pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku.

W toku kontroli dokumentacji szkoleń w dziedzinie bhp ustalono, iż 2 pracownice nie zostały poddane szkoleniu wstępnemu „instruktaż ogólny”, co było niezgodne  z zapisem   art. 237³§ 2  k. p. ,  wg którego pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bhp przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzić okresowe szkolenia w tym zakresie.

W toku kontroli nie stwierdzono uchybień dotyczących realizacji obowiązków wynikających z wystąpień, nakazów, decyzji państwowych organów kontroli nad warunkami pracy w PP20.

W odniesieniu do pozostałych obowiązków objętych kontrolą stwierdzono, że realizowane były zgodnie z obowiązującymi przepisami i do ich realizacji nie wniesiono zastrzeżeń.

Prezydent Miasta Szczecin zalecił Dyrektorowi PP20:

1. Powierzenie wykonywania zadań służby bhp zgodnie z obowiązującymi przepisami.
2. Egzekwowanie od służby bhp obowiązków wynikających z rozporządzenia w sprawie służby bhp.
3. Prowadzenie na bieżąco książki kontroli obiektu budowlanego.
4. Przeprowadzanie wymaganych prawem kontroli obiektów budowlanych.
5. Dokonanie oceny i dostosowanie maszyn do minimalnych wymagań określonych w przepisach.
6. Ustalenie stanowisk, na których dopuszcza się używanie przez pracowników, za ich zgodą, własnej odzieży i obuwia roboczego, spełniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy.
7. Wzmocnienie nadzoru nad prowadzeniem postępowań powypadkowych oraz wyciąganie wniosków z zaistniałych zdarzeń.
8. Dostosowanie dokumentacji oceny ryzyka zawodowego do obowiązujących przepisów.
9. Szkolenie pracowników w zakresie bhp przed dopuszczeniem do pracy.