Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2023 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin w okresie 30.08.2023 r. do 19.09.2023 r. przeprowadził kontrolę w Zespole Szkół Ogólnokształcących Nr 4w Szczecinie przy ul. Romera 2, 71-246 Szczecin (zw. dalej ZSO 4) w zakresie stanu bezpieczeństwa i higieny pracy.

Ocena kontrolowanych zagadnień, wnioski i zalecenia pokontrolne zawarte zostały w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 06.11.2023 r.

I. Ocena ogólna kontrolowanej działalności     

W badanym zakresie stwierdzono uchybienia i nieprawidłowości dotyczące:

• dopuszczenia pracownika do pracy bez wstępnych szkoleń dziedzinie bhp;
• prowadzenia szkoleń w dziedzinie bhp poza godzinami pracy pracowników;
• wyposażenia pracowników w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze;
• nieaktualizowanie stawek ekwiwalentu za pranie odzieży roboczej wypłacanego pracownikom;
• nieprowadzenia dokumentacji z badań i pomiarów czynników szkodliwych w środowisku pracy;
• nieprzeprowadzenia pomiarów czynników szkodliwych w środowisku pracy na stanowiskach w kuchni;
• niewywiązywania się starszego specjalisty ds. bhp z obowiązków wynikających z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 1997 r. Nr 109 poz. 704 ze zm.), zw. dalej rozporządzeniem w sprawie służby bhp;
• braku w aktach osobowych oświadczeń pracowników o zapoznaniu się z ryzykiem zawodowym.

Nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie:

• sposobu prowadzenia książki obiektu budowlanego;
• oceny ryzyka zawodowego;
• pracy przy monitorach ekranowych;
• ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy;
• przechowywania niebezpiecznych bądź szkodliwych czynników chemicznych;
• realizacji obowiązków wynikających z decyzji zewnętrznych organów kontroli nad warunkami pracy;
• przeprowadzania kontroli obiektu budowlanego oraz sposobu wykonywania zaleceń wynikających z tych kontroli;
• kontroli urządzeń objętych dozorem technicznym.

II. Oceny cząstkowe

1. Obiekty budowlane, pomieszczenia i stanowiska pracy

W skład ZSO 4 wchodzą:

- budynek główny zlokalizowany przy ulicy Romera 2  - wielobryłowy, składający się z budynku dydaktycznego czterokondygnacyjnego (nadziemne) – częściowo podpiwniczony z dachem płaskim pokrytym papą. Budynek jest wyposażony we wszystkie podstawowe instalacje: wodno – kanalizacyjną, centralnego ogrzewania z sieci miejskiej, instalację elektryczną, instalację odgromową, instalację wentylacji grawitacyjnej. Powierzchnia zabudowy wynosi 1.096,68 m²;

- sala gimnastyczna połączona łącznikiem z budynkiem szkoły z dachem płaskim pokrytym papą. Powierzchnia zabudowy wynosi 1.355,13 m²;

- budynek Szkoły Podstawowej Nr 2 zlokalizowany przy ulicy Romera 8– dwukondygnacyjnyz płaskimdachem. Budynek jest wyposażony w instalacje: wodno – kanalizacyjną, centralnego ogrzewaniaz sieci miejskiej, instalację elektryczną, wentylację mechaniczną, instalację odgromową. Powierzchnia zabudowy wynosi 1282m²;

- budynek Internatu zlokalizowany przy ulicy Romera 6– pięć kondygnacji nadziemnych i jedna podziemna, płaski dachem pokryty papą. Budynek jest wyposażony w instalacje: wodno – kanalizacyjną, centralnego ogrzewaniaz sieci miejskiej, instalację elektryczną, instalację odgromową. Powierzchnia zabudowy wynosi 1873,81m². Budynki przy Romera 6 i 8 zostały połączone łącznikiem.

Właścicielem ww. budynków jest Gmina Miasto Szczecin, a zarządcąZSO 4 na podstawie decyzji nr WMiRSPN-V.6844.46.2015.MN. z dnia 15 grudnia 2015 r.

Dla budynków ZSO 4 prowadzono 4 książki obiektu budowlanego w postaci papierowej. Za prowadzenie ww. książki od dnia 01.01.2006 r. odpowiedzialny był pracownikzatrudniony na stanowisku kierownika gospodarczego.

Za terminowe przeprowadzanie kontroli obiektu budowlanego oraz nadzorowanie wykonania zaleceń wynikających z kontroli odpowiedzialny był kierownik gospodarczy.

Nie stwierdzono uchybień i nieprawidłowości.     

Kontrole obiektu budowlanego, zarządzanego przez ZSO 4, przeprowadzone na podstawie art. 62 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2023 r. poz. 682 ze zm.) nie wykazały zagrożeń dotyczących użytkowania obiektów, zalecono natomiast wykonanie niezbędnych prac remontowych, w tym napraw elewacji internatu – pęknięcia, odparzenia, odspojenia, ubytki tynku.

Dyrektor ZSO 4 na bieżąco informował właściciela obiektu o stanie technicznym obiektów i terenuzewnętrznego oraz zwracał się z prośbą o wyasygnowanie środków finansowych na wykonanie zaleceń wynikających z kontroli obiektu budowlanego.

Osoby przeprowadzające przeglądy, posiadały stosowne uprawnienia do przeprowadzania kontroli w danym zakresie. W wyniku przeprowadzanych kontroli budynków stwierdzono, iż obiekty nadają się do dalszego użytkowania i nie zagrażają życiu i zdrowiu osób w nich przebywających, pomimo konieczności wykonania szeregu robót remontowych i konserwacyjnych.

WKiAW wskazuje ponadto, iż należy zwrócić uwagę na nowelizację prawa budowlanego, która z dniem 1 stycznia 2023 r. wprowadziła możliwość prowadzenia książki obiektu budowlanego w postaci elektronicznej w systemie „Cyfrowa Książka Obiektu Budowlanego” – c-KOB.  Jak wynika z przepisu art. 6 ust 2 ustawy z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz.1557)  książkę obiektu budowlanego w formie pisemnej można założyć jedynie do dnia 31 grudnia 2023 r. Ponadto wedługart. 6 ust. 3 ww. ustawy zarządca obiektu budowlanego, który założył książkę obiektu budowlanego w postaci papierowej w terminie do dnia 31 grudnia 2026 r. zakłada dla tego obiektu książkę obiektu budowlanego w systemie c-KOB. W ocenie kontroli rozważyć należy zatem założenie nowej książki obiektu budowlanego w systemie c-KOB.

2. Techniczne urządzenia podlegające dozorowi technicznemu

W toku kontroli ustalono, że w ZSO 4 eksploatowany jest:

- dźwig osobowy o numerze ewidencyjnym N3124005274 (nr fabryczny NAM 270 E), dla którego ustalono formę dozoru pełnego. Dla ww. urządzenia prowadzona była Księga rewizyjna urządzenia technicznego. Decyzją Prezesa Urzędu Dozoru Technicznego z dnia 04.10.2022 r. zezwolono na eksploatację ww. urządzenia do dnia 31.10.2023 r.

- urządzenie techniczne (naczynie zbiorcze przeponowe) – stały zbiornik ciśnieniowy o numerze ewidencyjnym N232402136 (nr fabryczny W/E60/5455) (węzeł cieplny w internacie), dla którego ustalono formę dozoru pełnego. Dla ww. urządzenia prowadzona była Księga rewizyjna urządzenia technicznego. Decyzją Prezesa Urzędu Dozoru Technicznego z dnia 13.09.2022 r. zezwolono na eksploatację ww. urządzenia do dnia 31.10.2026 r.

- urządzenie techniczne (naczynie zbiorcze przeponowe) – stały zbiornik ciśnieniowy o numerze ewidencyjnym N2324025137 (nr fabryczny W/E60/4605), dla którego ustalono formę dozoru pełnego. Dla ww. urządzenia prowadzona była Księga rewizyjna urządzenia technicznego. Decyzją Prezesa Urzędu Dozoru Technicznego z dnia 13.09.2022 r. zezwolono na eksploatację ww. urządzenia do dnia 31.10.2026 r.

Nie stwierdzono uchybień i nieprawidłowości.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz. U. z 2023 r. poz.1622), na podstawie pozytywnych wyników badań i wykonanych czynności Prezes Urzędu Dozoru Technicznego wydał decyzje zezwalające na eksploatację urządzeń.

3. Zewnętrzne kontrole nad warunkami pracy

    Kontrole w obszarze nadzoru nad warunkami pracy (od dnia 01.01.2020 r. do dnia kontroli WKiAW) przeprowadzili:

- Państwowy PowiatowyInspektor Sanitarny - „Kontrola w zakresieoceny stanu sanitarnego zakładu oraz przestrzegana nakazów i zaleceń w związku z wystąpieniem stanu epidemii SARS-CoV 2 na terenie Polski przeprowadzona w dniu 08.03.2021 r.”;

- PowiatowaStacja Sanitarno – Epidemiologiczna– „Kontrola kompleksowaprzestrzegania przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne dotyczące higieny pomieszczeńi wymagań w stosunku  do sprzętu używanego w placówce, przepisów ustawy z dnia 09.11.1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu wyrobów tytoniowych”;

Nie stwierdzono uchybień i nieprawidłowości.

Dyrektor ZSO 4 na bieżąco informowała organ nadrzędny o wynikach kontroli, wykonywała obowiązki wynikające z powyższych kontroli.

4. Czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe w procesie pracy

4.1 Maszyny, sprzęt do tymczasowej pracy na wysokości

Na wyposażeniu ZSO 4 znajdowały się maszyny wykorzystywane podczas prac w kuchni, warsztacie konserwatora oraz maszyny służące do utrzymywania czystości i terenów zielonych.

Nie stwierdzono uchybień i nieprawidłowości.

Pracodawca na bieżąco kontrolował stan techniczny maszyn. Okresowego przeglądu maszyn dokonywała osoba legitymująca się uprawnieniami elektrycznymi. Pracownicy mieli bieżący dostęp do instrukcji bhp dotyczących obsługi poszczególnych maszyn.

Do prac uciążliwych, wykonywanych przez pracowników ZSO 4, należały prace związane z obsługą monitorów ekranowych. Szczegółowe zasady refundacji kosztów zakupu okularów do pracy przy monitorze ekranowym regulowało załączniki do Zarządzenia nr 10/2020 Dyrektora Zespołu Szkół Ogólnokształcących Nr 4 w Szczecinie z dnia 01.02.2020 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe oraz na bieżąco aktualizowane załączniki.

 4.2 Czynniki chemiczne

Prace z wykorzystaniem niebezpiecznych, bądź stwarzających zagrożenie czynników chemicznych wykonywały osoby zatrudnione na następujących stanowiskach pracy: sprzątaczka, kucharz, pomoc kuchenna, robotnik do prac lekkich, konserwator. Niebezpieczne, bądź stwarzające zagrożenie czynniki chemiczne stosowane były przez pracowników do utrzymania czystości i dezynfekcji pomieszczeń oraz do przeprowadzania drobnych prac konserwacyjnych i remontowych.

Nie stwierdzono uchybień i nieprawidłowości.

Kontrola wykazała, że czynniki chemiczne znajdowały się w oryginalnych opakowaniach, prawidłowo oznakowane i przechowywane bez dostępu osób nieuprawnionych. Pracownicy wykorzystujący podczas pracy czynniki chemiczne mieli bieżący dostęp do informacji zawartych w kartach charakterystyki.

Podczaswykonywania prac z użyciem ww. czynników pracownicy byli wyposażeni w rękawice ochronne.

 4.3 Badania i pomiary czynników szkodliwych w środowisku pracy

Ostatniego pomiaru czynników szkodliwych na stanowiskach pracy w kuchni (kucharz, pomoc kuchenna) dokonano wdniu 22.05.2015 r. i dotyczyłyone pomiarów mikroklimatu umiarkowanego. Badaniai pomiary przeprowadzane były przez laboratoriumposiadające stosowną akredytację do wykonywania tego typu badań i pomiarów.Z powyższych czynności sporządzono w dniu 03.06.2015 r. sprawozdanie. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że badane stanowiska spełniają wymagania warunków „komfortu cieplnego”.

W 2021 roku przeprowadzono remont kuchni, w tym wymiany całego wyposażenia kuchni.

W wyniku kontroli stwierdzono, że w okresie od pomiaru przeprowadzonego w dniu 22.05.2015 do czasu zakończenia kontroli nie przeprowadzono pomiarów środowiska pracy, tj. mikroklimatu na stanowiskach pracy w kuchni, która w 2021 r. przeszła kompleksowy remont i całkowitą wymianę wyposażenia. Powyższe było niezgodne z zapisami § 12 oraz § 14rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia  2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. z 2023 poz. 419), zwanego dalej rozporządzeniem w sprawie pomiarów, wg którego w przypadku występowania mikroklimatu zimnego albo gorącego badania i pomiary wskaźników mikroklimatu, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 228 § 3ustawy z dnia26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U.2023 poz. 1465), zw. dalej K.p. wykonuje się raz w roku, ajeżeli podczas dwóch ostatnich badań wartości wskaźników mikroklimatu nie przekraczały wartości dopuszczalnych dla 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy, pracodawca może wykonywać je raz na dwa lata.Ponadto badania i pomiary chemicznych i fizycznych czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, o których mowa w § 4-13, wykonuje się każdorazowo, jeżeli nastąpiły zmiany w wyposażeniu technicznym, w procesie technologicznym lub w warunkach wykonywania pracy, które mogły mieć wpływ na zmianę poziomu emisji, poziomu narażenia albo wystąpiły okoliczności, które uzasadniają ich ponowne wykonanie.

Kontrola wykazałarównież, że nie była prowadzona dokumentacja dotycząca wyników ww. badań i pomiarów, a wg § 18 ust. 1 i 2, rozporządzenia w sprawie pomiarówpracodawca prowadzi na bieżąco rejestr czynników szkodliwych dla zdrowia występujących na stanowisku pracy,którego wzór jest określony w załączniku  nr 1 do rozporządzenia. Pracodawca wpisuje na bieżąco wyniki badań i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia do karty badań i pomiarów.

Przyczyną nieprawidłowości był brak wiedzy kierownika gospodarczego o takim obowiązku oraz brak współpracy starszego specjalisty ds. bhp, z dyrektorem ZSO 4 dotyczący doradztwa w zakresie stosowania przepisów i zasad bhp, podczas gdy wg § 2 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia w sprawie służby bhp, do zakresu działania służby bhp należy doradztwo w zakresie stosowania przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

5.Środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze

Obowiązujące zasady i normy przydziału pracownikom środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego zostały ustalone w Zarządzeniu Nr 29/2017 Dyrektora ZSO 4 z dnia  31.07.2017 r. w sprawie zasad i norm przydzielania pracownikom środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego, zwanego dalej zarządzeniem w sprawie norm przydziału odzieży.

Załącznik nr 1 do powyższego zarządzenia stanowiła „Tabela norm przydziału odzieży i obuwia roboczego dla nauczycieli i pracowników”(zw. dalej tabelą norm). Według zapisów tabeli norm w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze wyposażano pracowników zatrudnionych na następujących stanowiskach: nauczyciel wychowania fizycznego, nauczyciel pracowni szkolnej, kierownik gospodarczy, kierownik stołówki, portier, konserwator, robotnik do prac lekkich/ciężkich, sprzątaczka/sprzątacz, kucharz, pomoc kuchenna, księgowa.

Załącznik nr 2 do ww. zarządzenia stanowiła „Tabela kalkulacyjna do obliczania stawek ekwiwalentów za pranie odzieży roboczej we własnym zakresie”, zwany dalej załącznikiem w sprawie ekwiwalentu za pranie.

Kontrola wykazała uchybienia w zakresie zasad przydziału środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego, ustalonych w tabeli norm przydziału środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego. Zapis ww. tabeli norm dla środków ochrony indywidualnej (rękawice brezentowe, rękawice robocze, okulary, szelki do prac wysokościowych, hełm przeciwuderzeniowy, ochronniki słuchu, fartuch biały, fartuch gumowy, fartuch przedni zapaska, buty gumowce) oraz odzieży i obuwia roboczego (półbuty robocze, ubranie drelichowe, czapka drelichowa, bluza polarowa, czepek kucharski, kamizelka ciepłochronna) o treści „do zużycia” był bezzasadny ponieważ mogą one być stosowane tylko do momentu utraty właściwości ochronnych, co ma wykluczyć zastosowanie niesprawnych środków ochrony przez pracowników. Wykazano jednocześnie, że ten sam zapis „do zużycia” zastosowano przy ustalaniu okresów użytkowania dla środków ochrony indywidualnej na stanowiskach: kucharza, pomocy kuchennej, sprzątaczki/sprzątacza, starszego portiera, kierownika gospodarczego, kierownika stołówki konserwatora oraz robotnika do prac lekkich/ciężkich, podczas gdy według art. 237⁸  § 1 i art. 237⁹ § 2 K.p., to pracodawca ustala rodzaje, środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, których stosowanie na określonych stanowiskach wynika z obowiązku nałożonego na pracodawcę, określonego w art. 237⁶ § 1 i art. 237⁷ § 1, oraz przewidywane okresy ich użytkowania, i to pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby stosowane środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze posiadały właściwości ochronne i użytkowe. Zapis „do zużycia” nie spełnia wymagań wskazanego przepisu.

Stwierdzono również, że pracownicy zatrudnieni na stanowiskach:  kucharza i pomocy kuchennej oraz sprzątaczki/sprzątacza, nie otrzymali w ustalonych terminach należnej odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej, część odzieży kucharki oraz pomocy kuchennych (tj. spodnie) była odzieżą prywatną pracownic. Powyższe naruszyło przepis art. 237⁶ § 1 oraz art. 237⁷ § 1 K.p.,wg którego  pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz informować go o sposobach posługiwania się tymi środkami.Pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, spełniające wymagania określone w Polskich Normach: jeżeli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu; ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy.

Ustalono ponadto, że wypłata ekwiwalentu za pranie była dokonywana wg obowiązującego od 2017 r. załącznika w sprawie ekwiwalentu za pranie, który nie był na bieżąco aktualizowany. Stwierdzono, że powyższe stawki ekwiwalentu określone w ww. załączniku, na podstawie których dokonywano wypłaty, nie uwzględniały wysokiej inflacji, czego bezpośrednim skutkiem  był ciągły wzrost cen: środków czystości, wody i ścieków oraz energii elektrycznej, stanowiących integralną część kosztów prania odzieży roboczej ponoszonych przez pracowników.  W związku z tym nie było możliwości, aby wypłacony ekwiwalent rekompensował pracownikom koszty prania w całości. Powyższe było niezgodne z zapisami art. 237⁹ § 2 i 3 K.p.,wg którego pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby stosowane środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze posiadały właściwości ochronne i użytkowe, oraz zapewnić odpowiednio ich pranie, konserwację, naprawę, odpylanie i odkażanie, a jeżeli pracodawca nie może zapewnić prania odzieży roboczej, czynności te mogą być wykonywane przez pracownika, pod warunkiem wypłacania przez pracodawcę ekwiwalentu pieniężnego w wysokości kosztów poniesionych przez pracownika.

Odpowiedzialną za nadzorowanie wyposażania pracowników w środki ochrony indywidualnej, odzież roboczą oraz prowadzenie kart ewidencji wyposażenia była osoba zatrudniona na stanowisku kierownika gospodarczego, która uznała, że nie było potrzeby zakupu nowych przedmiotów ponieważ dotychczasowe były w dobrym stanie. Powyższy stan wynikał również zbraku doradztwa w tym zakresie ze strony służby bhp.

Pozostali pracownicyzostali wyposażeni w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze wymagane do stosowania na danym stanowisku pracy,spełniające Polskie Normy (PN), przewidziane w tabeli norm, zgodnie z  art.  237⁷ §  1 K.p., według któregopracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, spełniające wymagania określone w Polskich Normach jeżeli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniulub ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy.

Za pranie odzieży roboczej pracodawca wypłacał uprawnionym pracownikom ekwiwalent pieniężny.Ekwiwalent był naliczany i wypłacany pracownikom w cyklu kwartalnym. Kontrola wykazała, że uprawnieni pracownicy otrzymali ekwiwalent w ustalonej przez pracodawcę wysokości, w wymaganym terminie.

 6. Prace szczególnie uciążliwe bądź szkodliwe

Wykaz prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet, stanowił załącznik do obowiązującego w jednostce Regulaminu pracy. Do wymienionych prac zaliczono m.in.: prace na stanowiskach z monitorami ekranowymi, prace związane z wysiłkiem fizycznym i transportem ciężarów, prace w pozycji wymuszonej, prace w mikroklimacie zimnym, gorącym, zmiennym, prace w mikroklimacie zimnym, gorącym, zmiennym, prace w narażeniu na hałas lub drgania,  prace grożące ciężkimi urazami fizycznymi lub psychicznymi, prace na wysokości,prace w narażeniu na działanie szkodliwych substancji chemicznych.

Pracownice ZSO 4zostały zapoznane z ww. wykazem.

Nie stwierdzono uchybień i nieprawidłowości.

 7. Wypadki przy pracy

W okresie od 01.01.2020 r., w ZSO 4 zarejestrowano 3 wypadki przy pracy, nie zarejestrowano również chorób zawodowych, bądź podejrzeń o tego typu choroby.

Ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy zajmował się zespół powypadkowy, w skład którego wchodził starszy specjalista ds. bhp oraz przedstawiciel pracowników.

Nie stwierdzono uchybień i nieprawidłowości.

Powołany przez pracodawcę zespół powypadkowy niezwłocznie przystępował do ustalania okoliczności i przyczyn wypadku. Stwierdzono jednocześnie, że wypracowane przez zespół powypadkowy wnioski i środki profilaktyczne były adekwatne do zaistniałych zdarzeń.

Rejestry wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych były prowadzone na bieżąco.

 8. Ocena ryzyka zawodowego

Ocena ryzyka zawodowego w ZSO 4 została przeprowadzona we wrześniu 2014 r., a ostatniej aktualizacji dokonano we wrześniu 2023  r.

W jednostce ocenie ryzyka zawodowego poddano stanowiska: kucharz i  pomoc kuchenna, nauczyciel bibliotekarz, nauczyciel przedmiotów humanistycznych i matematyczno - przyrodniczych, sprzątaczka, nauczycielwychowaniaprzedszkolnego,pedagog, pedagog specjalny, psycholog i inni specjaliści, nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej i wychowawca świetlicy,  nauczyciel informatyki, wychowawca internatu, nauczyciel wychowania fizycznego, konserwator/robotnik do prac lekkich, pracownik administracyjno – biurowy.

Ocenę przeprowadził zespół ds. oceny ryzyka zawodowego, powołany przez dyrektora, w skład którego wchodził m.in. starszy specjalista ds. bhp, wykonujący zadania służby bhp w ZSO 4.    

Nie stwierdzono uchybień i nieprawidłowości.

W związku z pandemią koronawirusa SARS-CoV-2 wewrześniu2020r. dokonano aktualizacji oceny ryzyka zawodowego dla wszystkich stanowisk pracy. Ocenę ryzyka zawodowego przeprowadził zespół ds. oceny ryzyka zawodowego, w skład którego wchodził starszy specjalistads. BHP.

Kontrola wykazała, że pracodawca ocenił i udokumentował ryzyko zawodowe związane z wykonywaną pracą na poszczególnych stanowiskach, zastosował niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko oraz poinformował wszystkich pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.

 9.Badania profilaktyczne

Badania z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami wykonywane były na podstawie umów zawieranych pomiędzy ZSO 4, a jednostką służby zdrowia uprawnioną do wykonywania tego typu badań. Kontroli poddano wstępne badania lekarskie osób zatrudnionych po dniu 01.01.2017 r. oraz badania okresowe 39 pracowników, tj. 39,4 % stanu osobowego jednostki w dniu kontroli.

     Nie stwierdzono uchybień i nieprawidłowości.

     Wszyscy pracownicy zostali dopuszczeni do pracy na podstawie wydanych przez lekarza przeprowadzającego badanie profilaktyczne orzeczeń lekarskich stwierdzających brak przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku. Kierując na badania pracownika pracodawca informował lekarza o warunkach pracy na danym stanowisku, uwzględniając występujące na stanowisku czynniki niebezpieczne, szkodliwe bądź uciążliwe.

 10.Służba bhp

Stan zatrudnienia w dniu rozpoczęcia kontroli wynosił 99osób.Zadania służby bhp w ZSO 4 wykonywane były przez starszego specjalistęds. bhp, zatrudnionegow Ośrodku BHP Zachodniopomorskiego Centrum Edukacji Morskiej i Politechnicznej w Szczecinie.

Nieprawidłowości i uchybienia stwierdzone podczas kontroli spowodowane były niewłaściwym wykonywaniem zadań przez ww., szczególnie w zakresie prowadzenia doradztwa dotyczącego stosowania przepisów i zasad bhp (szczegóły omówiono w części wystąpienia dot. badań i pomiarów czynników szkodliwych w środowisku pracy), do czego wymienionego zobowiązywał przepis § 2 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia w sprawie służby bhp, wg którego do zakresu działania służby bhp należy doradztwo w zakresie stosowania przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Starszy specjalistads. bhpprowadził wewnętrzne kontrole stanu bhp, przedstawiał dyrektorowiZSO 4 coroczne analizy stanu bhp, brał udział w ocenie ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy.

 11. Szkolenia w dziedzinie bhp

Kontrolą objęto 39 pracowników (39,4% stanu osobowego jednostki w dniu kontroli).Szkolenia wstępne: instruktaż ogólny przeprowadzali specjaliści z Ośrodka BHP ZCEMiP, instruktaż stanowiskowy, przeprowadzały osoby kierujące pracownikami oraz pracodawca. Szkolenia okresowe pracowników przeprowadzane były przez podmioty zewnętrzne uprawnione do przeprowadzania tego typu szkoleń.

W trakcie kontroli ustalono, że 2 osoby zatrudnione na stanowiskach robotniczych, w pełnym wymiarze czasu pracy (8 godzin), odbyły wstępne szkolenie w dziedzinie bhp, tj. ogólnei stanowiskowe w jednym dniu roboczym, przekraczając dobowy wymiar czasu pracy pracownika, ponieważ wg Załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy(Dz. U. z 2004 r. nr 180.poz.1860ze zm.), zwane dalej rozporządzeniem w sprawie szkolenia, wstępny instruktaż ogólny na stanowiskach robotniczych powinien trwać minimum 3 godziny lekcyjne, instruktaż stanowiskowy 8 godzin lekcyjnych. Wobec powyższego nie było możliwości przeprowadzenie szkolenia wstępnego w trakcie jednego dnia pracy tych pracowników. Według art.  237³§  3 K.p., szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny odbywają się w czasie pracy i na koszt pracodawcy.

Na 39 osób poddanych kontroli w stosunku do 1 osoby zatrudnionej na stanowisku nauczyciela, stwierdzono nieprawidłowość polegającą na tym, że nie odbył wstępnego szkolenia w dziedzinie bhp w zakresie instruktażu ogólnegoprzed dopuszczeniem do pracy. Powyższe stało w sprzeczności z przepisem art. 237³ § 2 K.p.,wg którego pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy.

Ustalono ponadto, że osoba pracująca w ZSO 4od dnia 26.09.2019r. na stanowiskupomocy kuchennej, a od dnia 01.09.2021r. zatrudniona na stanowisku sprzątaczkinie odbyła szkolenia stanowiskowego na tym stanowisku. Powyższe stało w sprzeczności z przepisem art. 237³ § 2 K.p., wg którego pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy. Było to niezgodne również z § 8, § 9 ust.2rozporządzenia w sprawie szkolenia, wg którychszkolenie wstępne jest przeprowadzane w formie instruktażu (...) i obejmuje m.in. szkolenie wstępne na stanowisku pracy, zwane dalej "instruktażem stanowiskowym". Instruktaż stanowiskowy powinien zapewnić uczestnikom szkolenia zapoznanie się z czynnikami środowiska pracy występującymi na ich stanowiskach pracy i ryzykiem zawodowym związanym z wykonywaną pracą, sposobami ochrony przed zagrożeniami, jakie mogą powodować te czynniki, oraz metodami bezpiecznego wykonywania pracy na tych stanowiskach.

W stosunkudo pozostałych osób objętych kontrolą nie stwierdzono nieprawidłowości bądź uchybień. Pracownicy posiadali aktualne szkolenia wstępne i okresowe w dziedzinie bhp.

Dyrektor ZSO 4 i inny pracownicy przeprowadzający szkolenia stanowiskowe posiadali aktualne szkolenie okresowe w dziedzinie bhp dla pracodawców i osób kierujących pracownikami. 

 12. Prowadzenie akt osobowych

Kontrolą objęto sposób prowadzenia akt osobowych, w tym przechowywania zaświadczeń ze szkoleń w dziedzinie bhp oraz orzeczeń z badań profilaktycznych 39 pracowników.

W kontrolowanym zakresie wykazano nieprawidłowości polegające na tym, że w 22 przypadkach na 39 poddanych badaniu, akta osobowe nie zawierały potwierdzenia poinformowania pracownika o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, podczas gdy wg § 3 pkt 2 lit. f tiret trzecie rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 grudnia 2018 r. w sprawie dokumentacji pracowniczej (Dz. U. z 2018 r. poz. 2369 ze zm.), akta osobowe pracownika składają się z 5 części i obejmują w części „B” m.in. potwierdzenie poinformowania pracownika o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami, do czego zobowiązuje pracodawcę art. 226 pkt 2 K.p.

Wszystkie dokumenty znajdujące się w aktach osobowych pracowników były ponumerowane i wprowadzone do wykazu akt.

 III. Uwagi i zalecenia

Przedstawiając powyższe oceny i uwagi, stosownie do § 35 ust. 4 Załącznika Nr 2 do Zarządzenia w sprawie kontroli Prezydent Miasta Szczecin zalecił Dyrektorowi:

1. Przeprowadzanie szkoleń wstępnych z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy nowo zatrudnionych pracowników przed dopuszczeniem do wykonywania pracy.
2. Przeprowadzanie ww. szkoleń w godzinach pracy pracowników.
3. Niezwłoczne przeprowadzanie szkoleń stanowiskowych z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy dla pracowników zmieniających stanowiska, na których zakresy obowiązków nie są tożsame.
4. Wydanie pracownikom odzieży i obuwia roboczego zgodnie z obowiązującą tabelą norm.
5. Dostosowanie przepisów wewnętrznych dotyczących zasad przydziału środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego do specyfiki wykonywanych zadań na danym stanowisku pracy oraz obowiązujących w tym zakresie przepisóworaz włączenie służby bhp, w formie doradztwa, do tworzenia wewnętrznych przepisów w powyższym zakresie.
6. Aktualizacja„Tabelikalkulacyjnejdo obliczania stawek ekwiwalentów za pranie odzieży roboczej we własnym zakresie” uwzględniająca rzeczywiste koszty prania ponoszone przez pracowników.
7. Założenie i prowadzenie na bieżąco rejestruczynników szkodliwych dla zdrowia występujących na stanowiskachpracy.
8. Prowadzeniepomiarów czynników szkodliwych w środowisku pracy na stanowiskach pracy w kuchniw terminach określonych w obowiązujących w tym zakresie przepisach.
9. Prowadzenie akt osobowych zgodnie z obowiązującymi przepisami w zakresie dołączania do akt osobowych oświadczeń pracowników o zapoznaniu się z ryzykiem zawodowym na zajmowanym stanowisku pracy.
10. Zobowiązanie starszego specjalisty ds. bhp do wykonywania zadań należących do tej służby, wynikających z rozporządzenia w sprawie służby bhpi bieżące egzekwowanie wykonywania zadań.