Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2023 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin w okresie 12.12.2023 r. do 17.01.2024 r. przeprowadził kontrolę w Zespole Szkół Budowlanych w Szczecinie przy ul. Unisławy 32/33,71-402 Szczecin (zw. dalej ZSB) w zakresie stanu bezpieczeństwa i higieny pracy.

Ocena kontrolowanych zagadnień, wnioski i zalecenia pokontrolne zawarte zostały w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 06.02.2024 r.

I. Ocena ogólna kontrolowanej działalności    

W badanym zakresie stwierdzono uchybienia i nieprawidłowości dotyczące:

• dopuszczenia pracownika do pracy bez wstępnych szkoleń w dziedzinie bhp;
• nieprzeprowadzenia pomiarów czynników szkodliwych w środowisku pracy na stanowiskach w kuchni;
• stanu sanitarno - higienicznego pomieszczeń pracy konserwatora oraz stanu technicznego schodów zewnętrznych w ciągu komunikacyjnym pomiędzy budynkiem szkoły a budynkiem Pracowni Ćwiczeń Praktycznych;
• niewywiązywania się starszego specjalisty ds. bhp z obowiązków wynikających z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 1997 r. Nr 109 poz. 704 ze zm.), zw. dalej rozporządzeniem w sprawie służby bhp;
• wyposażenia pracowników w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze.

Nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie:

• sposobu prowadzenia książki obiektu budowlanego;
• pracy przy monitorach ekranowych;
• badań z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami;
• ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy;
• przechowywania niebezpiecznych bądź szkodliwych czynników chemicznych;
• realizacji obowiązków wynikających z decyzji zewnętrznych organów kontroli nad warunkami pracy;
• przeprowadzania kontroli obiektu budowlanego oraz sposobu wykonywania zaleceń wynikających z tych kontroli;
• kontroli urządzeń objętych dozorem technicznym;
• oceny ryzyka zawodowego.

II. Oceny cząstkowe

1. Obiekty budowlane, pomieszczenia i stanowiska pracy

W skład ZSB wchodzą:

- budynek szkoły zlokalizowany przy ulicy Unisławy 32/33  - wielobryłowy, składający się z budynku „dużego internatu”, obiektu sportowego, budynku szkolnego – nowego, łącznika (nowy obiekt) oraz budynku starej szkoły, których łączna powierzchnia zabudowy wynosi 3.687,80 m²;

- budynek Pracowni Ćwiczeń Praktycznych o powierzchni zabudowy 759 m² (2 kondygnacje nadziemne i 1 kondygnacja podziemna).

Na terenie ZSB znajdują się również: budynek tzw. „małego internatu”, kompleks garaży od ul. Unisławy, kompleks garaży od ul. Niegolewskiego, budynki tzw. betoniarni i magazynów, które zostały wyłączone z użytkowania ze względu na zły stan techniczny oraz budynek trafostacji, którego właścicielem jest obecnie ENEA Operator sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu, na podstawie aktu notarialnego z dn. 06.08.2014 r. (pismo WGN-III.6853.17.2013AC, UNP: 49485WGN-XXX/13).

Właścicielem pozostałych ww. budynków jest Gmina Miasto Szczecin, a zarządcąZSB na podstawie decyzji Sądu Rejonowego w Szczecinie nr GNG-I-J/7226/24/97 z dnia 26 października 1997 r.

Dla budynków ZSB prowadzono 12 książek obiektu budowlanego w postaci papierowej. Za prowadzenie ww. książki odpowiedzialny był pracownikzatrudniony na stanowisku kierownika gospodarczego.

Za terminowe przeprowadzanie kontroli obiektu budowlanego oraz nadzorowanie wykonania zaleceń wynikających z kontroli odpowiedzialny był kierownik gospodarczy.

Kontrola pomieszczeń warsztatowych konserwatora mieszczących się w budynku „starej szkoły” wykazała nieprawidłowości dotyczące stanu higienicznego pomieszczeń. Stwierdzono, że w złym stanie higienicznym były ściany pomieszczeń (brudne z ubytkami). W ww. pomieszczeniach oraz piwnicznych ciągach komunikacyjnych przechowywano wyeksploatowane sprzęty szkolne (ławki, krzesła, elementy starych mebli) ułożone jeden na drugim w sposób kaskadowy, co groziło wypadkiem. Ponadto betonowe schody znajdujące się na zewnątrz budynków w ciągu komunikacyjnym pomiędzy budynkami szkoły a budynkiem Pracowni Ćwiczeń Praktycznych były w złym stanie technicznym z licznymi ubytkami w strukturze stopni. Powyższe mogło skutkować potencjalnym zdarzeniem wypadkowym. Stwierdzone uchybienia i nieprawidłowości były niezgodne z art. 214 § 2ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465 ), zw. dalej K.p., wg którego pracodawca jest obowiązany utrzymywać obiekty budowlane i znajdujące się w nich pomieszczenia pracy, a także tereny i urządzenia z nimi związane w stanie zapewniającym bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Było to również sprzeczne z postanowieniem § 14 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r., Nr 169, poz. 1650 ze zm.), zw. dalej rozporządzeniem w sprawie ogólnych przepisów bhp, wg którego pracodawca jest obowiązany utrzymywać pomieszczenia pracy w czystości i porządku oraz zapewnić ich okresowe remonty i konserwacje w celu zachowania wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy. 

Kontrole obiektu budowlanego, zarządzanego przez ZSB, przeprowadzone na podstawie art. 62 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2023 r. poz. 682 ze zm.) nie wykazały zagrożeń dotyczących użytkowania obiektów, zalecono natomiast wykonanie niezbędnych prac remontowych, i napraw: remont pokrycia dachowego wiaty śmietnikowej, remont dachu budynku nowej szkoły, łącznika oraz kompleksu sportowego wraz z wykonaniem obróbek blacharskich, remont elewacji kompleksu sportowego wraz z termomodernizacją, remont parkingu, wykonać prawidłowe mocowanie instalacji odgromowej we wszystkich budynkach, remont schodów zewnętrznych od strony boiska.

Dyrektor ZSB na bieżąco informował właściciela obiektu o stanie technicznym obiektów i terenuzewnętrznego oraz zwracał się z prośbą o wyasygnowanie środków finansowych na wykonanie zaleceń wynikających z kontroli obiektu budowlanego.

Osoby przeprowadzające przeglądy, posiadały stosowne uprawnienia do przeprowadzania kontroli w danym zakresie. W wyniku przeprowadzanych kontroli budynków stwierdzono, iż obiekty nadają się do dalszego użytkowania i nie zagrażają życiu i zdrowiu osób w nich przebywających, pomimo konieczności wykonania szeregu robót remontowych i konserwacyjnych.

WKiAW wskazuje ponadto, iż należy zwrócić uwagę na nowelizację prawa budowlanego, która z dniem 1 stycznia 2023 r. wprowadziła możliwość prowadzenia książki obiektu budowlanego w postaci elektronicznej w systemie „Cyfrowa Książka Obiektu Budowlanego” – c-KOB.  Jak wynika z przepisu art. 6 ust 2 ustawy z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz.1557) książkęobiektu budowlanego w formie pisemnej można założyć jedynie do dnia 31 grudnia 2023 r. Ponadto według art. 6 ust. 3 ww. ustawy zarządca obiektu budowlanego, który założył książkę obiektu budowlanego w postaci papierowej w terminie do dnia 31 grudnia 2026 r. zakłada dla tego obiektu książkę obiektu budowlanego w systemie c-KOB. W ocenie kontroli rozważyć należy zatem założenie nowej książki obiektu budowlanego w systemie c-KOB.

2. Techniczne urządzenia podlegające dozorowi technicznemu

W toku kontroli ustalono, że w ZSB eksploatowany jest dźwig towarowy o numerze ewidencyjnym N3124001340 (nr fabryczny 46105) eksploatowany w ZSB w budynku internatu przy ul. Niegolewskiego 2 dla którego ustalono formę dozoru pełnego. Dla ww. urządzenia prowadzona była Księga rewizyjna urządzenia technicznego. Decyzją Prezesa Urzędu Dozoru Technicznego z dnia 31.05.2026 r. zezwolono na eksploatację ww. urządzenia do dnia 31.05.2026 r.

 Nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień w powyższym zakresie.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz. U. z 2023 r. poz.1622), na podstawie pozytywnych wyników badań i wykonanych czynności Prezes Urzędu Dozoru Technicznego wydał decyzje zezwalające na eksploatację urządzeń.

3. Zewnętrzne kontrole nad warunkami pracy

Kontrole w obszarze nadzoru nad warunkami pracy (od dnia 01.01.2022 r. do dnia kontroli WKiAW) przeprowadzili:

- Powiatowa Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna – Kontrola w zakresie przestrzegania przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne dotyczące higieny pomieszczeń i wymagań w stosunku do sprzętu używanego w internacie, przepisów ustawy z dnia 09 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych;

- Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny - Kontrola w zakresie bezpieczeństwa żywności oraz przestrzegania ustawy z dnia 09.11.1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu wyrobów tytoniowych;

-  Powiatowa Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna - Stan sanitarno-higieniczny i techniczny armatury urządzeń sanitarnych oraz klimatyzatorów będących na wyposażeniu internatu ZSB. Czynności kontrolne przeprowadzono w ramach zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego ludzi związanego z funkcjonowaniu instalacji wentylacyjno – klimatyzacyjnej oraz bezpieczeństwie zdrowotnym wody, w związku ze zwiększoną zapadalnością na chorobę wywołaną bakterią Legionella sp;

- Powiatowa Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna - Kontrola w zakresie przestrzegania przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne dotyczące higieny pomieszczeń  i wymagań w stosunku  do sprzętu używanego w placówce kontrola sprawdzająca częściowe usunięcie nieprawidłowości ujętych w protokole kontroli z 30 listopada 2022 r., oraz przestrzegania przepisów ustawy z dnia 09.11.1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu wyrobów tytoniowych;

Nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień w powyższym zakresie.

Dyrektor ZSB na bieżąco informowała organ nadrzędny o wynikach kontroli, wykonywała obowiązki wynikające z powyższych kontroli. W przypadku niemożności wykonania obowiązków w wyznaczonych terminach zwracała się do organów kontroli o prolongatę terminów.

4. Czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe w procesie pracy

4.1 Maszyny, sprzęt do tymczasowej pracy na wysokości

Na wyposażeniu ZSB znajdowały się maszyny wykorzystywane podczas prac w kuchni, warsztacie konserwatora oraz maszyny służące do utrzymywania czystości i terenów zielonych.

Nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień w powyższym zakresie.

Pracodawca na bieżąco kontrolował stan techniczny maszyn. Okresowego przeglądu maszyn dokonywała osoba legitymująca się uprawnieniami elektrycznymi. Pracownicy mieli bieżący dostęp do instrukcji bhp dotyczących obsługi poszczególnych maszyn.

Do prac uciążliwych, wykonywanych przez pracowników ZSB, należały prace związane z obsługą monitorów ekranowych. Szczegółowe zasady refundacji kosztów zakupu okularów do pracy przy monitorze ekranowym regulowało Zarządzenie Nr 15/2014/2015 dyrektora ZSB w Szczecinie z dnia 24 czerwca 2015 r. w sprawie zasad zapewnienia okularów korygujących wzrok pracownikom zatrudnionym na stanowiskach pracy wyposażonych w monitory ekranowe. W okresie od 01.01.2021 r. do dnia kontroli refundację kosztów zakupu okularów korekcyjnych do pracy przy monitorze ekranowym otrzymało 4. pracowników. Powyższe wypełniało przepis § 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. z 1998 r. Nr 148 poz. 973 ze zm.), według którego pracodawca jest zobowiązany zapewnić pracownikom okulary korygujące wzrok, zgodne z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, o której mowa w ust. 1, wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego.

4.2 Czynniki chemiczne

Prace z wykorzystaniem niebezpiecznych, bądź stwarzających zagrożenie czynników chemicznych wykonywały osoby zatrudnione na następujących stanowiskach pracy: sprzątaczka, kucharz, pomoc kuchenna, konserwator, dozorca, intendent. Niebezpieczne, bądź stwarzające zagrożenie czynniki chemiczne stosowane były przez pracowników do utrzymania czystości i dezynfekcji pomieszczeń oraz do przeprowadzania drobnych prac konserwacyjnych i remontowych.

Nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień w powyższym zakresie.

 Kontrola wykazała, że czynniki chemiczne znajdowały się w oryginalnych opakowaniach, prawidłowo oznakowane i przechowywane bez dostępu osób nieuprawnionych. Pracownicy wykorzystujący podczas pracy czynniki chemiczne mieli bieżący dostęp do informacji zawartych w kartach charakterystyki.

Podczaswykonywania prac z użyciem ww. czynników pracownicy byli wyposażeni w rękawice ochronne.

4.3 Badania i pomiary czynników szkodliwych w środowisku pracy

Dokumentacja przedstawiona do kontroli nie zawierała pomiaru czynników szkodliwych na stanowiskach pracy w kuchni (kucharz, pomoc kuchenna, intendent). Dyrektor ZSB sprawujący swoją funkcję od 01.09.2018 r. w drodze wyjaśnień stwierdził, że nie posiada wiedzy na temat ww. pomiarów.

W wyniku kontroli stwierdzono, że w ZSB nie przeprowadzono pomiarów środowiska pracy na stanowiskach pracy w kuchni. Powyższe było niezgodne z zapisami § 3, § 4 oraz § 12 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia  2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. z 2023 poz. 419), zwanego dalej rozporządzeniem w sprawie pomiarów, wg którego pracodawca zapewnia wykonanie badań i pomiarów czynnika szkodliwegodlazdrowia w środowisku pracy, nie później niż w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia działalności. W przypadku występowania szkodliwego dla zdrowia czynnika chemicznego, z wyjątkiem czynnika o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, badania i pomiary wykonuje się: co najmniej raz na dwa lata - jeżeli podczas ostatniego badania i pomiaru stwierdzono stężenie czynnika szkodliwego dla zdrowiapowyżej 0,1 do 0,5 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS), określonego wprzepisach wydanych na podstawie art. 228 § 3K.p., zwanego dalej "NDS"; co najmniej raz w roku - jeżeli podczas ostatniego badania i pomiaru stwierdzono stężenie czynnika szkodliwego dla zdrowiapowyżej 0,5 wartości NDS. Wprzypadku występowania mikroklimatu zimnego albo gorącego badania i pomiary wskaźników mikroklimatu, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 228 § 3K.p. wykonuje się raz w roku, ajeżeli podczas dwóch ostatnich badań wartości wskaźników mikroklimatu nie przekraczały wartości dopuszczalnych dla 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy, pracodawca może wykonywać je raz na dwa lata.Ponadto badania i pomiary chemicznych i fizycznych czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, o których mowa w § 4-13, wykonuje się każdorazowo, jeżeli nastąpiły zmiany w wyposażeniu technicznym, w procesie technologicznym lub w warunkach wykonywania pracy, które mogły mieć wpływ na zmianę poziomu emisji, poziomu narażenia albo wystąpiły okoliczności, które uzasadniają ich ponowne wykonanie.

Było to również niezgodne z zapisami art. 56 obowiązującego w ZSB Regulaminu pracy, według którego pracodawca przeprowadza na swój koszt, badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w zakładzie pracy, a wyniki tych badań i pomiarów udostępnia pracownikom poprzez umieszczenie ich na tablicy ogłoszeń.

Stwierdzono, że w ZSB nie prowadzonorejestru czynników szkodliwych. Powyższe było niezgodne z zapisami§ 18 ust. 1 i 2, rozporządzenia w sprawie pomiarów, według którychpracodawca prowadzi na bieżąco rejestr czynników szkodliwych dla zdrowia występujących na stanowisku pracy,którego wzór jest określony w załączniku  nr 1 do rozporządzeniai wpisuje na bieżąco wyniki badań i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia do karty badań i pomiarów.

Przyczyną nieprawidłowości był brak wiedzy ówczesnego kierownika gospodarczego o takim obowiązku oraz brak współpracy inspektora ds. bhp (zatrudnionego na stanowisku pomocy administracyjnej ds. bhp), z dyrektorem ZSB dotyczący doradztwa w zakresie stosowania przepisów i zasad bhp, podczas gdy wg § 2 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia w sprawie służby bhp, do zakresu działania służby bhp należy doradztwo w zakresie stosowania przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

5.Środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze

Szczegółowe zasady i normy przydziału pracownikom środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego zostały ustalone w załączniku nr 1 do Regulaminie pracy pn. „Zasady i normy przydzielania pracownikom i nauczycielom środków ochrony indywidualnej i obuwia roboczego w ZSB” (wprowadzonym w dniu 16.05.2017 r.).

Załącznik nr 1 do powyższych zasad stanowiła „Tabela norm przydziału środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego” (zw. dalej tabelą norm). Według zapisów tabeli norm w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze wyposażano pracowników zatrudnionych na następujących stanowiskach: nauczyciel zawodu prowadzący zajęcia w pracowni ćwiczeń praktycznych, nauczyciel bibliotekarz, nauczyciel wychowania fizycznego, nauczyciel prowadzących zajęcia w pracowni szkolnej/laboratorium chemii, pracownicy administracyjno – biurowi korzystający ze składnicy akt, kierownik administracyjno – gospodarczy,  portier/dozorca sprzątający wokół obiektu, intendent/magazynier, konserwator, szatniarz, sprzątaczka, kucharz, pomoc kuchenna.

Załącznik nr 2 do ww. zasad stanowiła tabela kalkulacyjna do obliczenia stawek ekwiwalentów za pranie odzieży roboczej we własnym zakresie, pn. „Tabela kalkulacyjna do obliczania stawek za pranie odzieży roboczej we własnym zakresie” bieżąco aktualizowane, ostatnia aktualizacja z dnia 28.04.2022 r. (Zarządzenie w sprawie aktualizacji ww. załącznika nr ZSB.021.10.2022 z dn. 28.04.2022 r.).

Kontrola wykazała, że 6. pracowników zatrudnionych na stanowiskach: nauczyciel zawodu, pomoc kuchenna, sprzątaczka, konserwator nie otrzymało w ustalonych terminach należnej odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej, co naruszyło art. 237⁶ § 1 oraz art. 237⁷ § 1 K.p., wg którego pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz informować go o sposobach posługiwania się tymi środkami.Pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, spełniające wymagania określone w Polskich Normach: jeżeli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu; ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy.

Stwierdzono ponadto uchybienia w zakresie zasad przydziału środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego, ustalonych w tabeli norm przydziału środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego. Zapis ww. załącznika dla środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, tj. kamizelka ciepłochronna, okulary ochronne, rękawice robocze, maska przeciwpyłowa ochronna, rękawice ochronne, fartuch bawełniany, półbuty robocze, buty gumowe antypoślizgowe, ochronniki słuchu,  rękawice gumowe, fartuch przedni,o treści „do zużycia” był bezzasadny ponieważ mogą one być stosowane tylko do momentu utraty właściwości ochronnych, co ma wykluczyć zastosowanie niesprawnych środków ochrony przez pracowników. Wykazano jednocześnie, że ten sam zapis „do zużycia” zastosowano przy ustalaniu okresów użytkowania dla środków ochrony indywidualnej na stanowiskach: kucharki, sprzątaczki oraz pracownika do prac lekkich, podczas gdy według art. 237⁸  § 1 i art. 237⁹ § 2 K.p., to pracodawca ustala rodzaje, środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, których stosowanie na określonych stanowiskach wynika z obowiązku nałożonego na pracodawcę, określonego w art. 237⁶ § 1 i art. 237⁷ § 1 K.p., oraz przewidywane okresy ich użytkowania, i to pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby stosowane środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze posiadały właściwości ochronne i użytkowe. Zapis „do zużycia” nie spełnia wymagań wskazanego przepisu.

Przyczyną uchybień była błędna interpretacja przepisów ze strony oraz nadmiar obowiązków i zła organizacja pracy kierownika gospodarczego, odpowiedzialnego za prawidłowe wyposażanie pracowników w środki ochrony indywidualnej,odzież i obuwie robocze.

Powyższy stan wynikał również zbraku doradztwa w tym zakresie ze strony służby bhp.

Pozostali pracownicyzostali wyposażeni w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze wymagane do stosowania na danym stanowisku pracy,spełniające Polskie Normy (PN), przewidziane w tabeli norm, zgodnie z  art.  237⁷ §  1 K.p., według któregopracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, spełniające wymagania określone w Polskich Normach jeżeli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniulub ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy.

Za pranie odzieży roboczej pracodawca wypłacał uprawnionym pracownikom ekwiwalent pieniężny.Ekwiwalent był naliczany i wypłacany pracownikom w cyklu kwartalnym. Kontrola wykazała, że uprawnieni pracownicy otrzymali ekwiwalent w ustalonej przez pracodawcę wysokości, w wymaganym terminie.

6. Prace szczególnie uciążliwe bądź szkodliwe

Wykaz prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet, stanowił załącznik do obowiązującego w jednostce Regulaminu pracy. Do wymienionych prac zaliczono m.in.: prace na stanowiskach z monitorami ekranowymi, prace związane z wysiłkiem fizycznym i transportem ciężarów, prace w pozycji wymuszonej, prace w mikroklimacie zimnym, gorącym, zmiennym, prace w mikroklimacie zimnym, gorącym, zmiennym, prace w narażeniu na hałas lub drgania,  prace grożące ciężkimi urazami fizycznymi lub psychicznymi, prace na wysokości,prace w narażeniu na działanie szkodliwych substancji chemicznych.

Pracownice ZSBzostały zapoznane z ww. wykazem.

Nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień w powyższym zakresie.

7. Wypadki przy pracy

W okresie od 01.01.2021 r., w ZSB zarejestrowano 4. wypadki przy pracy, nie zarejestrowano natomiast chorób zawodowych, bądź podejrzeń o tego typu choroby.

Ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy zajmował się powołany przez dyrektora ZSB zespół powypadkowy, w skład którego wchodził pomoc administracyjna ds. bhp oraz Społeczny Inspektor Pracy.

Nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień w powyższym zakresie.

Powołany przez pracodawcę zespół powypadkowy niezwłocznie przystępował do ustalania okoliczności i przyczyn wypadku. Stwierdzono jednocześnie, że wypracowane przez zespół powypadkowy wnioski i środki profilaktyczne były adekwatne do zaistniałych zdarzeń.

Rejestry wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych były prowadzone na bieżąco.

8. Ocena ryzyka zawodowego

Ocena ryzyka zawodowego w ZSB została przeprowadzona we wrześniu 2019 r.

W jednostce ocenie ryzyka zawodowego poddano stanowiska: dyrektor szkoły, wicedyrektor szkoły, sekretarz szkoły, starszy referent ds. sekretariatu, specjalista ds. kadr, główny księgowy, specjalista ds. księgowych, kierownik administracyjno – gospodarczy, nauczyciel przedmiotów ogólnokształcących, nauczyciel przedmiotów zawodowych, nauczyciel chemii, nauczyciel fizyki, nauczyciel praktycznej nauki zawodu, nauczyciela informatyki, nauczyciel wychowania fizycznego, wychowawca w internacie, bibliotekarz, pedagog, nauczyciel psycholog, główny specjalista, administrator sieci, specjalista – konserwator sprzętu i urządzeń geodezyjnych, pomoc administracyjno – biurowa, pomoc administracyjna – laboratoryjna, konserwator, intendent, kucharz, pomoc kuchenna, starsza sprzątaczka, sprzątaczka dozorca.

Ocenę przeprowadził zespół ds. oceny ryzyka zawodowego, powołany przez dyrektora, w skład którego wchodził m.in. osoba zatrudniona na stanowisku pomocy administracyjnej ds. bhp, wykonującazadania służby bhp w ZSB.

Nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień w powyższym zakresie.

W związku z pandemią koronawirusa SARS-CoV-2 wewrześniu 2020r. dokonano aktualizacji oceny ryzyka zawodowego dla wszystkich stanowisk pracy. Ocenę ryzyka zawodowego przeprowadził zespół ds. oceny ryzyka zawodowego, w skład którego wchodził osoba zatrudniona na stanowisku pomocy administracyjnej ds. bhp.

Kontrola wykazała, że pracodawca ocenił i udokumentował ryzyko zawodowe związane z wykonywaną pracą na poszczególnych stanowiskach, zastosował niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko oraz poinformował wszystkich pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.

9.Badania profilaktyczne

Badania z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami wykonywane były na podstawie umów zawieranych pomiędzy ZSB, a jednostką służby zdrowia uprawnioną do wykonywania tego typu badań. Kontroli poddano wstępne badania lekarskie osób zatrudnionych po dniu 01.01.2018 r. oraz badania okresowe 37 pracowników, tj. 38,14 % stanu osobowego jednostki w dniu kontroli.

Nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień w powyższym zakresie.

Wszyscy pracownicy zostali dopuszczeni do pracy na podstawie wydanych przez lekarza przeprowadzającego badanie profilaktyczne orzeczeń lekarskich stwierdzających brak przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku. Kierując na badania pracownika pracodawca informował lekarza o warunkach pracy na danym stanowisku, uwzględniając występujące na stanowisku czynniki niebezpieczne, szkodliwe bądź uciążliwe.

10.Służba bhp

Stan zatrudnienia w dniu rozpoczęcia kontroli wynosił 97 osób.Służbę bhp stanowiła jednoosobowa komórka organizacyjna podlegająca bezpośrednio pracodawcy. Osoba zatrudniona na stanowisku pomocy administracyjnej ds. bhp posiadała udokumentowane kwalifikacje do wykonywania zadań na stanowisku inspektora bhp.

W toku kontroli ustalono, że z pracownikiem została zawarta umowa o pracę w wymiarze czasu pracy 0,1 etatu,na stanowisku pomocy administracyjnej ds. bhp, co pozostawało w sprzeczności z przepisem § 4 ust. 1 rozporządzenia w sprawie służby bhp, wg którego pracowników służby bhp zatrudnia się na stanowiskach: inspektorów, starszych inspektorów, specjalistów starszych specjalistów oraz głównych specjalistów do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy.

Stwierdzono również, że nieprawidłowości i uchybienia opisane w wystąpieniu spowodowane były niewłaściwym wykonywaniem zadań przez ww. pracownika, szczególnie w zakresie prowadzenia doradztwa dotyczącego stosowania przepisów i zasad bhp (szczegóły omówiono w części wystąpienia dot.: badań i pomiarów czynników szkodliwych w środowisku pracy, środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego), do czego wymienionego zobowiązywał przepis § 2 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia w sprawie służby bhp, wg którego do zakresu działania służby bhp należy doradztwo w zakresie stosowania przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Kontrolujący pragnie wskazać również, że z uwagi na to, że na przestrzeni ostatnich lat, liczba pracowników zatrudnionych w ZSB ulegała częstym zmianom (od 94 do 104), a obecnie zmniejszyła się do poziomu poniżej 100 osób, należało by rozważyć powierzenie zadań służby bhp specjaliście zatrudnionemu w Ośrodku Bezpieczeństwa i Higieny Pracy przy Zachodniopomorskim Centrum Edukacji Morskiej i Politechnicznej.

Osoba sprawująca w jednostce służbę bhp prowadziławewnętrzne kontrole stanu bhp, przedstawiaładyrektorowiZSB coroczne analizy stanu bhp.

11. Szkolenia w dziedzinie bhp

Kontrolą objęto 37 pracowników (38,14% stanu osobowego jednostki w dniu kontroli).Szkolenia wstępne: instruktaż ogólny przeprowadzała osoba zatrudniona na stanowisku pomocy administracyjnej ds. bhp (posiadająca uprawnienia inspektora ds. bhp), instruktaż stanowiskowy, przeprowadzały osoby kierujące pracownikami oraz pracodawca. Szkolenia okresowe pracowników przeprowadzane były przez podmioty zewnętrzne uprawnione do przeprowadzania tego typu szkoleń.

W trakcie kontroli stwierdzono, że 1 z pracowników zatrudniony na stanowisku nauczyciela, nie odbył szkolenia wstępnego, tj. ogólnego  i stanowiskowego przed dopuszczeniem do pracy, a ponadto, osoba pracująca na stanowiskach wychowawcy internatu/ nauczyciela wychowania fizycznego nie odbyła szkolenia stanowiskowego na stanowisku nauczyciela wychowania fizycznego. Powyższe stało w sprzeczności z przepisem art. 237³ § 2 K.p., wg którego pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie. Było to niezgodne również z § 8 i § 9 z rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2004 r. nr 180. poz. 1860 ze zm.), wg którychszkolenie wstępne jest przeprowadzane w formie instruktażu i obejmuje szkolenie wstępne ogólne, zwane dalej "instruktażem ogólnym" oraz szkolenie wstępne na stanowisku pracy, zwane dalej "instruktażem stanowiskowym". Instruktaż ogólny powinien zapewnić uczestnikom szkolenia zapoznanie się z podstawowymi przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy (…), a  instruktaż stanowiskowy powinien zapewnić uczestnikom szkolenia zapoznanie się z czynnikami środowiska pracy występującymi na ich stanowiskach pracy i ryzykiem zawodowym związanym z wykonywaną pracą, sposobami ochrony przed zagrożeniami, jakie mogą powodować te czynniki, oraz metodami bezpiecznego wykonywania pracy na tych stanowiskach.

W stosunkudo pozostałych osób objętych kontrolą nie stwierdzono nieprawidłowości bądź uchybień. Pracownicy posiadali aktualne szkolenia wstępne i okresowe w dziedzinie bhp.

Dyrektor ZSB i inni pracownicy przeprowadzający szkolenia stanowiskowe posiadali aktualne szkolenie okresowe w dziedzinie bhp dla pracodawców i osób kierujących pracownikami. 

12. Prowadzenie akt osobowych

Kontrolą objęto sposób prowadzenia akt osobowych, w tym przechowywania zaświadczeń ze szkoleń w dziedzinie bhp oraz orzeczeń z badań profilaktycznych 37 pracowników.

W kontrolowanym zakresie wykazano uchybienie polegające na tym, że w 1. przypadku (dot. nauczyciela wychowania fizycznego) na 37. poddanych badaniu, akta osobowe nie zawierały potwierdzenia poinformowania pracownika o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, podczas gdy wg § 3 pkt 2 lit. f tiret trzecie rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie dokumentacji pracowniczej (Dz. U. z 2018 r. poz. 2369 ze zm.), akta osobowe pracownika składają się z 5 części i obejmują w części „B” m.in. potwierdzenie poinformowania pracownika o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami, do czego zobowiązuje pracodawcę art. 226 pkt 2 K.p.

Wszystkie dokumenty znajdujące się w aktach osobowych pracowników były ponumerowane i wprowadzone do wykazu akt. Dokumentacja dotycząca ewidencji czasu pracy była prowadzona odrębnie.

III. Uwagi i zalecenia

Przedstawiając powyższe oceny i uwagi, stosownie do § 35 ust. 4 Załącznika Nr 2 do Zarządzenia w sprawie kontroli zalecam Pani:

1. Niezwłoczne przeprowadzenie szkolenia wstępnego (ogólnego i stanowiskowego) z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy pracownikowi wskazanemu w wystąpieniu, zatrudnionemu na stanowisku nauczyciela.
2. Niezwłoczne przeprowadzanie szkoleń stanowiskowych z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy dla pracowników zmieniających stanowiska, na których zakresy obowiązków nie są tożsame.
3. Wydanie pracownikom odzieży i obuwia roboczego, środków ochrony indywidualnej  zgodnie z obowiązującą tabelą norm.
4. Uporządkowanie i doprowadzenie pomieszczeńpracy konserwatora do właściwego stanuhigieniczno – sanitarnego.
5. Doprowadzenie schodów betonowych zewnętrznych mieszczących się w przejściu między budynkiem szkoły a budynkiem Pracowni Ćwiczeń Praktycznych do właściwego stanu technicznego.
6. Przeprowadzeniepomiarów czynników szkodliwych w środowisku pracy na stanowiskach pracy w kuchnioraz prowadzenie dokumentacji określonej w obowiązujących w tym zakresie przepisach.
7. Dostosowanie przepisów wewnętrznych dotyczących zasad przydziału środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego do obowiązujących w tym zakresie przepisów, tj. określenie terminów użytkowania środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego.
8. Zobowiązanie osoby, której powierzono zadania służby bhp do wykonywania zadań należących do tej służby, wynikających z rozporządzenia w sprawie służby bhpi bieżące egzekwowanie wykonywania zadań.
9. Dokonać zmiany stanowiska osobie pełniącej w ZSB zadania służby bhp z pomocy administracyjnej ds. bhp na stanowisko wskazane w § 4 ust. 1 rozporządzenia w sprawie służby bhp.
10. Dołączeniedo akt osobowych oświadczeniapracownikao zapoznaniu się z ryzykiem zawodowym na stanowisku nauczyciela wychowania fizycznegona zajmowanym stanowisku pracy.