Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2016 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin w lipcu 2016 roku przeprowadził kontrolę w Powiatowym Urzędzie Pracy w Szczecinie, ul. Mickiewicza 39, 70-383 Szczecin (zw. dalej PUP), w zakresie stanu bezpieczeństwa i higieny pracy. Ocena kontrolowanego zagadnienia, wnioski i zalecenia pokontrolne zawarte zostały w wystąpieniu pokontrolnym z dnia  06.09.2016 r.

W badanym zakresie stwierdzono uchybienia i nieprawidłowości dotyczące:

• prowadzenia książki obiektu budowlanego,
• wstępnych szkoleń w dziedzinie bhp,
• oceny ryzyka zawodowego,
• wyposażania pracowników w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze,
• wykazu prac szczególnie uciążliwych, bądź szkodliwych dla zdrowia kobiet,
• realizacji zadań przez służbę bhp.

Nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie:

• stanowisk wyposażonych w monitory ekranowe,
• poddawania pracowników badaniom z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami,
• badań i pomiarów  czynników szkodliwych w środowisku pracy,
• urządzeń objętych dozorem technicznym.

II. Oceny cząstkowe

1. Obiekty budowlane

Właścicielem budynku, mieszczącym się w Szczecinie przy ul. Mickiewicza 39, była Gmina Miasto Szczecin a zarządcą PUP. Powierzchnia zabudowy wynosiła 1 646,40 m².Zarządzanie nieruchomością, w tym zlecanie przeprowadzania kontroli obiektu budowlanego oraz prowadzenie książki obiektu budowlanego (zw. dalej Książką), odbywało się na podstawie umowy cywilno – prawnej, zawartej pomiędzy Gminą Miasto Szczecin – PUP, a osobą posiadającą licencję zarządcy nieruchomości.

Kontrola wykazała nieprawidłowości dotyczące sposobu prowadzenia Książki. Z powodu błędnej interpretacji przepisu § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie książki obiektu budowlanego do Książki, poza protokołami kontroli oraz badań określonych w art. 62 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane(zw. dalej u.p.b.) oraz przeprowadzonych remontów i przebudowy obiektu wyznaczona przez zarządcę osoba wpisywała:  „przeglądy dźwigów”; „protokoły z przeglądów węzła cieplnego”, „protokoły okresowego przeglądu telefonicznego”, „protokoły z kontroli klap oddymiających”, „konserwacja systemu oddymiania”, „przeglądy klimatyzacji serwerowni”, „protokoły przeglądu sprzętu i urządzeń ppoż”, „sprawozdania z badań sieci wodociągowej przeciwpożarowej”, „sprawozdania z badań hydrantów wewnętrznych”, „protokół  z konserwacji przepompowni”, „protokół z przeglądu UPS”, „przegląd wentylacji mechanicznej”, „protokół z przeglądu instalacji alarmowej”, „protokół konserwacji hydroforni”, „przegląd szlabanu na parkingu”, „przegląd telefoniczny”, „przegląd gilotyny”, „protokół badania stałego zbiornika ciśnieniowego”, „protokół badania zbiornika, stabilizatora C.W.U.”.

Umieszczanie w Książce tak licznych informacji, nie wynikających z cytowanego powyżej przepisu,  skutkowało tym, że była ona niespójna, nieczytelna oraz występowała konieczność częstego zakładania nowej Książki.

Przyczyną nieprawidłowości była niewystarczająca znajomość przepisów u.p.b.  ze strony osoby, która była odpowiedzialna za prowadzenie Książki.

Nie stwierdzono natomiast uchybień w zakresie kontroli obiektu budowlanego, które były przeprowadzane w obowiązujących terminach, przez osoby posiadające kwalifikacje w danym zakresie, a zalecenia wynikające z kontroli realizowane  na bieżąco.

2. Szkolenia w dziedzinie bhp

Kontrolą objęto szkolenia w dziedzinie bhp 39 osób, tj. 32% stanu osobowego jednostki, w tym: pracodawcy, pracowników zatrudnionych po 01.01.2014 r., osób kierujących pracownikami oraz osób zatrudnionych na stanowiskach robotniczych.

Szkolenia wstępne, instruktaż ogólny, przeprowadzała osoba zatrudniona w PUP na stanowisku inspektora ds. bhp. Przeprowadzanie szkoleń okresowych zlecano podmiotom zewnętrznym, uprawnionym do przeprowadzania tego typu szkoleń.

Kontrola wykazała, że pracownicy zatrudnieni po 01.01.2014 r. (15 osób) zostali dopuszczeni do pracy bez wstępnych szkoleń stanowiskowych, co było niezgodne zart. 237³§ 2 ustawy z dnia  26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (zw. dalej K.p.), wg którego pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy, jak również niezgodne z § 11 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r.w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, wg którego instruktaż stanowiskowy przeprowadza się przed dopuszczeniem do wykonywania pracy na określonym stanowisku:pracownika zatrudnianego na stanowisku robotniczym oraz innym, na którym występuje narażenie na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych lub niebezpiecznych.

Z przedstawionej do kontroli dokumentacji oceny ryzyka zawodowego wynikało, że powyższe czynniki występowały na stanowiskach pracy, na których byli zatrudniani wymienieni pracownicy.

Stwierdzono jednocześnie, że osoba zatrudniona na stanowisku specjalisty ds. rozwoju zawodowego została dopuszczona do pracy bez wstępnego szkolenia ogólnego i stanowiskowego. Szkolenie odbyła po 5 dniach od dnia zatrudnienia.

Przyczynami uchybień była błędna interpretacja przepisów ze strony osoby zatrudnionej na stanowisku głównego specjalisty/ inspektora ds. bhp, do zakresu obowiązków której należało prowadzenie spraw osobowych.

W stosunku do pozostałych pracowników objętych kontrolą nie stwierdzono uchybień.

3.Ocena ryzyka zawodowego

Ocenę ryzyka zawodowego przeprowadzono w październiku 2015 r. Do oceny wytypowano następujące stanowiska pracy: „Osoba kierująca pracownikami”, „Pracownik administracyjno – biurowy”, „Stanowisko ds. archiwum zakładowego”, „konserwator – kierowca”.

Dokumentacja oceny ryzyka zawodowego zawierała opis ocenianego stanowiska pracy, ze wskazaniem wykorzystywanych podczas pracy narzędzi i materiałów. W ocenie uwzględniono występujące na stanowisku niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe czynniki środowiska pracy. Dla wszystkich czynników, występujących na danym stanowisku, ryzyko oszacowano na poziomie dopuszczalnym. Wskazano również środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko.

Kontrola wykazała, że dokumentacja oceny ryzyka zawodowego, w opisie stanowiska, nie uwzględniała: osób pracujących na danym stanowisku oraz pracownika służby bhp, który brał udział w ocenie, a wg  § 39a  ust. 3 pkt 1 lit. e oraz pkt 3  rozporządzenia  Ministra Pracy i Polityki Socjalnej  z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy dokument potwierdzający dokonanie oceny ryzyka zawodowego powinien uwzględniać w szczególności opis ocenianego stanowiska pracy, w tym wyszczególnienie osób pracujących na tym stanowisku; datę przeprowadzonej oceny oraz osoby dokonujące oceny. Jednocześnie stwierdzono, że nie została zaktualizowana ocena ryzyka zawodowego na stanowisku „kierowcy – konserwatora”, gdzie w zakresie prac wykonywanych na tym stanowisku wymieniono następujące czynności: „wymiana źródeł światła w oprawach oświetleniowych, drobne naprawy urządzeń sieci elektroenergetycznej”, podczas gdy osoba zatrudniona na tym stanowisku nie posiadała uprawnień do wykonywania tego typu prac.

W pozostałym zakresie dokumentacja oceny ryzyka zawodowego była zgodna z obowiązującymi przepisami. Pracownicy zostali zapoznani z ryzykiem zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą na danym stanowisku, oraz o zasadami ochrony przed zagrożeniami.

4.Środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze

Spoczywający na pracodawcy obowiązek wyposażania pracowników w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze dotyczył 2 pracowników PUP, zatrudnionych na stanowiskach starszego inspektora powiatowego.

Kontrola wykazała, że nie zostały uregulowane zasady i normy przydziału środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego. Wprawdzie opracowano zarządzenie wewnętrzne w przedmiotowej sprawie, natomiast  było ono nieaktualne zarówno w zakresie nazewnictwa stanowisk, jak i rzeczywistego przydziału środków ochrony, odzieży i obuwia roboczego. Brak aktualnych regulacji wewnętrznych naruszył art. 104¹§ 1 pkt 1 oraz art. 237⁸ § 1  K.p., wg których  Regulamin pracy, określając prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników związane z porządkiem w zakładzie pracy, powinien ustalać w szczególności:(…) wyposażenie pracowników w narzędzia i materiały, a także w odzież i obuwie robocze oraz w środki ochrony indywidualnej i higieny osobistej.Pracodawca ustala rodzaje środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, których stosowanie na określonych stanowiskach jest niezbędne (…) oraz przewidywane okresy użytkowania odzieży i obuwia roboczego. Stwierdzono natomiast, że pracownicy wykonujący prace na stanowiskach, na których wymagane było stosowanie środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego byli właściwie wyposażeni.

5. Prace szczególnie uciążliwe, bądź szkodliwe dla zdrowia kobiet

Wykaz ww. prac stanowił integralną część Regulaminu pracy PUP.

Stwierdzono jednostkowe uchybienie polegające na tym, że do prac szczególnie uciążliwych, bądź szkodliwych dla zdrowia kobiet w okresie karmienia, błędnie zaliczono prace przy obsłudze monitora ekranowego powyżej 4 godzin na dobę, podczas gdy zakaz wykonywania tego typu prac, na podstawie zapisu  rozdziału V pkt 1,  ppkt 4  Załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet,dotyczył wyłącznie kobiet w ciąży.

6. Służba bhp

Stan zatrudnienia w dniu kontroli wynosił 130 osób. Służbę bhp stanowiła jednoosobowa komórka organizacyjna podlegająca bezpośrednio pracodawcy. Zadania służby bhp wykonywała osoba zatrudniona na stanowisku inspektora bezpieczeństwa i higieny pracy w wymiarze 0,25 etatu oraz starszego inspektora powiatowego w wymiarze 0,75 etatu. Wymieniona posiadała udokumentowane kwalifikacje do wykonywania zadań na stanowisku inspektora ds. bhp oraz aktualne szkolenie okresowe dla pracowników tej służby.

Kontrola wykazała, że wskazane w wystąpieniu nieprawidłowości i uchybienia wynikały w dużej mierze z niewłaściwego wykonywania zadań przez pracownika służby bhp, szczególnie w obszarze realizacji postanowień § 2 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy, wg którego  do zakresu działania służby bhp należy doradztwo w zakresie stosowania przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Nie wniesiono natomiast zastrzeżeń do wykonywania pozostałych obowiązków, wynikających z ww. rozporządzenia. Inspektor ds. bhp, wraz ze społecznym inspektorem pracy: prowadzili wewnętrzne kontrole stanu bhp; informowali pracodawcę o stwierdzonych zagrożeniach oraz kontrolowali realizację wydanych w toku kontroli zaleceń. Ponadto inspektor ds. bhp przedkładał pracodawcy coroczne analizy stanu bhp, jak również współpracował z laboratorium uprawnionym do dokonywania badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy.

7. Prace uciążliwe

Wykonywanie tego typu prac związane było z użytkowaniem monitorów ekranowych przez pracowników PUP.

Stanowiska pracy wyposażone były zgodnie obowiązującymi przepisami. W okresie objętym kontrolą nie tworzono nowych stanowisk pracy wyposażonych w monitory ekranowe oraz nie zmieniano organizacji i wyposażenia tych stanowisk pracy.

Wewnętrznym zarządzeniem pracodawca uregulował zasady wyposażania pracowników w okulary do pracy przy monitorze ekranowym. Na podstawie zarządzenia pracownicy, u których w trakcie badań profilaktycznych lekarz stwierdził potrzebę stosowania okularów do pracy przy monitorze ekranowym, otrzymywali zwrot kosztów ich zakupu. W okresie objętym kontrolą zwrot taki otrzymało 25 pracowników.

8. Badania profilaktyczne

Badania z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami  PUP wykonywane były na podstawie umów zawieranych z jednostką służby zdrowia uprawnioną do wykonywania tego typu badań. Kontrolą objęto wstępne i okresowe badania profilaktyczne 39 osób tj. 32% stanu osobowego jednostki w dniu kontroli.

Nie stwierdzono uchybień w badanym zakresie.

Wszyscy pracownicy w dniu kontroli mieli aktualne badania.

9. Czynniki szkodliwe

W toku prowadzonej oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy „ds. archiwum zakładowego” pracodawca uznał za niezbędne wykonanie badań i pomiarów  pyłu na tym stanowisku.

Badania przeprowadzono w październiku 2015 r. W wyniku badań stwierdzono, że wartości stężeń nie przekraczają dopuszczalnych norm. Krotność wartości NDS wyniosła poniżej 0,1.

Wyniki badań i pomiarów odnotowywano w: „rejestrze czynników szkodliwych dla zdrowia występujących na stanowisku pracy” oraz „karcie badań i pomiarów czynników szkodliwych”. Pracownicy, narażeni na działanie ww. czynnika szkodliwego, zostali zapoznani z wynikami badań.

10. Urządzenia podlegające dozorowi technicznemu

Dozorem technicznym w PUP objęte były następujące urządzenia:

• dźwig osobowy, dla którego ustalono formę dozoru pełnego,
• dwa stałe zbiorniki ciśnieniowe, dla których ustalono formę dozoru ograniczonego,
• zbiornik, stabilizator o ustalonej formie dozoru uproszczonego, dla którego nie wydaje się decyzji Prezesa Urzędu Dozoru Technicznego.

Na podstawie decyzji Prezesa Urzędu Dozoru Technicznego urządzenia zostały dopuszczone do eksploatacji.  

III. Uwagi i zalecenia

Prezydent Miasta Szczecin zalecił Dyrektorowi PUP:

1. Prowadzenie książki obiektu budowlanego zgodnie z obowiązującymi przepisami.
2. Poddanie pracowników wstępnym szkoleniom w dziedzinie bhp.
3. Niedopuszczanie do pracy pracowników, którzy nie odbyli szkoleń w dziedzinie bhp.
4. Uzupełnienie oceny ryzyka zawodowego o wykazy osób pracujących na danym stanowisku oraz osób biorących udział w ocenie.
5. Zweryfikowanie oceny ryzyka zawodowego na stanowisku konserwator – kierowca pod kątem zakresu wykonywanych prac.
6. Ustalenie wyposażenia pracowników w odzież i obuwie robocze oraz w środki ochrony indywidualnej.
7. Włączenie ww. dokumentu do zakładowego Regulaminu pracy.
8. Dostosowanie prac szczególnie uciążliwych, bądź szkodliwych dla zdrowia kobiet do obowiązujących przepisów.
9. Egzekwowanie od pracownika służby bhp obowiązków wynikających z rozporządzenia w sprawie tej służby.