Miejska Komisja Urbanistyczno-Architektoniczna

Komisja jest ciałem, które ma pomagać demokratycznie wybranej władzy samorządowej w lepszym zarządzaniu Miastem.

Będąc częścią lokalnej struktury samorządowej, Komisja oparta jest o podstawy prawne regulujące ten element ustroju państwa polskiego. Bezpośredniej podstawy prawnej dla Komisji dostarcza ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Będąc ciałem doradczym dla Prezydenta Miasta, wyraża opinię w sprawach z zakresu planowania zagospodarowania przestrzennego stanowiących przedmiot decyzji władz samorządowych. Jej niezależność należy postrzegać przede wszystkim w aspekcie swobody formułowania i wyrażania opinii w sprawach wymagających jej ustawowego udziału (opiniowanie projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, opiniowanie projektów planów miejscowych, opiniowanie dokonywanych co najmniej raz w kadencji władz samorządowych analiz w zakresie zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy, postępów w opracowywaniu planów miejscowych). Lokalna kultura i tradycja współpracy z branżowymi stowarzyszeniami i samorządami związanym z teorią i praktyką planowania przestrzennego mogą oczywiście prowadzić do wypracowania znacznie szerszego udziału Komisji w zarządzaniu Miastem, wykraczającego poza wspomniane wyżej minimum ustawowe. Należy sobie jednak zdać sprawę z faktu, iż wypracowanie takiej tradycji wymaga czasu i wysokiej kultury politycznej oraz wzajemnego poszanowania racji drugiej strony – zwłaszcza gdy zarysują się jaskrawe różnice poglądów merytorycznych w konkretnej sprawie.

Komisja może stać się ważnym forum współpracy samorządu terytorialnego ze stowarzyszeniami i samorządami zawodowymi architektów i urbanistów.

Należy oczywiście bezwzględnie strzec zasady suwerenności tych stowarzyszeń i samorządów w zakresie rekomendowania swoich przedstawicieli do Komisji. Z drugiej jednak strony pozostawienie Prezydentowi Miasta pewnego marginesu swobody w ostatecznym ukształtowaniu składu Komisji, to jest rekomendowanie więcej niż jednej osoby, na pewno będzie sprzyjało budowaniu klimatu współpracy. Samo tworzenie regulaminu Komisji z jednej strony, oraz zasad i trybu rekomendowania swoich przedstawicieli przez poszczególne stowarzyszenia i samorządy zawodowe z drugiej, mogą stać się polem do współpracy. Prezydent może przekazać tym stowarzyszeniom i samorządom projekt regulaminu Komisji, z kolei one mogą przedstawić Prezydentowi projekty zasad i trybu rekomendowania swoich przedstawicieli. Da to okazję do wymiany poglądów i wprowadzenia ewentualnych modyfikacji zanim jeszcze wspomniane regulacje zostaną ostatecznie przyjęte przez stosowne strony. Sam akt rekomendowania swoich przedstawicieli nie powinien zamykać współpracy pomiędzy stowarzyszeniami a Komisją. Jako minimum można by przyjąć zasadę, by w ramach corocznego podsumowania pracy Komisji stowarzyszenia otrzymywały informacje i wnioski wynikające z udziału w pracach Komisji danej osoby rekomendowanej przez dane stowarzyszenie. Kolejnym krokiem mogłoby stać się zapraszanie stowarzyszeń do szerszego udziału w wypracowywaniu opinii dotyczących szczególnie istotnych zagadnień, będących przedmiotem opiniowania przez Komisję.

Komisja musi sprawnie wypracowywać i formułować swoje opinie.

Proces tworzenia prawa lokalnego w zakresie planowania zagospodarowania przestrzennego jest szalenie skomplikowany i czasochłonny. Ze swej natury plan miejscowy oddziałuje na bardzo dużą liczbę podmiotów funkcjonujących w przestrzeni, i będąc narzędziem zarządzania musi pozwalać na podejmowanie rozstrzygnięć w sytuacji sprzeczności interesów, prowadząc w konsekwencji do zrównoważonego i trwałego rozwoju danej jednostki samorządu terytorialnego. W związku z tymi uwarunkowaniami dyscyplina czasowa staje się jednym z podstawowych wyzwań funkcjonowania Komisji. Samorządy prawie zawsze działają w warunkach presji bieżących problemów, i przeciągające się wypracowywanie opinii, która mają być jednymi z elementów składających się na ostateczne decyzje, osłabia ich znaczenie i prowadzi do marginalizacji Komisji. Ustawowy termin 21 dni – obowiązujący także Komisję, stanowi oczywiście duże wyzwanie, lecz można mieć nadzieję, że przy dobrej współpracy wszystkich stron nie będzie on musiał zawsze stanowić jedynej możliwej frmuły współpracy.

Komisja działa w sposób jawny.

Trudno sobie dziś wyobrazić lepsze narzędzie zapewniające jawność pracy Komisji niż Internet. Powstała strona internetowa, w ramach której dostępne są informacje na temat bieżącego składu Komisji, jej regulaminu. W przyszłości dostępne będą także zasady i tryb rekomendowania swoich przedstawicieli przez poszczególne stowarzyszenia i samorządy zawodowe, linki do stron tych stowarzyszeń i samorządów, plany posiedzeń z wykazem opiniowanych opracowań, protokoły z poprzednich posiedzeń i uprzednio wypracowanych opinii. Kolejnym etapem może stać się umieszczanie na tej stronie fragmentów lub całości opiniowanych opracowań, łącznie z możliwością zgłaszania Komisji uwag, opinii czy wniosków przez osoby spoza jej grona z wykorzystaniem czatu internetowego. Niezależnie od powyższego, posiedzenia Komisji są jawne, za wyjątkiem części dotyczących wyłącznie spraw organizacyjno-technicznych.

Komisja jest ciałem fachowym.

Można się spodziewać, że przedmiotem opiniowania przez Komisję będą zagadnienia wysoce specjalistyczne wymagające wiedzy nie posiadanej przez członków Komisji. W takich przypadkach Komisja może być zmuszona wesprzeć się koreferentami zewnętrznymi. Przypadki takie powinny raczej stanowić wyjątek, a w przypadku częściej powtarzających się zagadnień właściwe może okazać się stałe poszerzenie składu Komisji o specjalistę z danej dziedziny lub osobę rekomendowaną przez stosowne stowarzyszenie branżowe. Członkowie Komisji będą wyłączani z opiniowania tych opracowań, w których przygotowaniu brali udział. Fakt wyłączenia będzie podawany do publicznej wiadomości przed pierwszym posiedzeniem Komisji w przedmiotowej sprawie.