Archiwum aktualności Biura Dialogu Obywatelskiego

Stowarzyszenie Czas Przestrzeń Tożsamość
Zakład Usług Komunalnych
Miasto Szczecin

zapraszają na

IX. SZCZECIŃSKIE ZADUSZKI

Kaplica Cmentarna (Cmentarz Centralne)
2 listopada 2015, poniedziałek (Zaduszki)
godz. 12.00

Po spotkaniu zostaną posadzone DRZEWKA PAMIĘCI poświęconym osobom:

Tadeusz Bursztynowicz (1920–1985) – reżyser, dyrektor Teatru Muzycznego w Szczecinie.
W 30 rocznicę śmierci;
dr Jerzy Giergielewicz (1925–2012) – neurolog, fotograf, pisarz, przyrodnik.
W 90. rocznicę urodzin;
prof. dr Kazimierz Stojałowski (1903–1995) – lekarz patomorfolog, doktor honoris causa PAM.
W 20. rocznicę śmierci.

WIECZÓR ZADUSZKOWY
Klub 13 Muz, plac Żołnierza Polskiego 2
2 listopada 2015, poniedziałek (Zaduszki), godz. 18.00

Szczególne podziękowania za pomoc w organizacji wydarzenia dla Szczecińskiego Towarzystwa Naukowego, Opery na Zamku, Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie

dr Jerzy Giergielewicz (1925–2012)
neurolog, fotograf krajoznawca,
więzień obozów koncentracyjnych

Urodzony 11 stycznia 1925 r. w Sadlnie (woj. wielkopolskie). Wraz z rodziną mieszkał najpierw w pobliskim Radziejowie, a później w Warszawie, gdzie zastała go wojna. Mimo młodego wieku był członkiem Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej. Aresztowany przez gestapo we wrześniu 1942 r., przetrzymywany był na Pawiaku, a następnie do końca wojny, więziony w hitlerowskich obozach koncentracyjnych Majdanek, Flossenburg, Gross-Rosen i Neuengamme.
Po zakończeniu wojny wrócił do Polski i podjął studia medyczne na Uniwersytecie Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie (1945–1948), a następnie na nowo utworzonej Akademii Lekarskiej w Szczecinie (potem Pomorska Akademia Medyczna, dziś Pomorski Uniwersytet Medyczny). Dyplom uzyskał w 1952 r. Jeszcze w trakcie studiów podjął pracę w Klinice Neurologicznej swej uczelni (1948–1954), po czym przeniósł się do szczecińskiego Szpitala Kolejowego. Pracował tam do 1982 r., będąc przez szesnaście lat ordynatorem Oddziału Neurologii
Po przejściu, ze względów zdrowotnych, na wcześniejszą emeryturę zwrócił się ku dwóm dziedzinom, którymi z pasją oddawał się przez kolejne trzydzieści lat swego długiego życia; fotografii krajoznawczej i ochronie przyrody. Jako fotograf odnosił znaczne sukcesy, co poświadczają zarówno nagrody (medal XXX-lecia Szczecińskiego Towarzystwa Fotograficznego, medal 150-lecia Fotografii, tytuł Honorowego Fotografa Krajoznawcy Polski, Nagroda Honorowa im. F. Kremsera, tytuł Członka Honorowego Związku Polskich Fotografików Przyrodniczych), jak i piękne wydawnictwa ze zdjęciami jego autorstwa (Świdwie – rezerwat przyrody, Polskie Parki Narodowe, Tropem orłów Pomorza Zachodniego). Zajmował się też asrtofotografią, wykonując zdjęcia nieba i zjawisk astronomicznych skonstruowanym przez siebie teleskopem, który następnie podarował Kołu Naukowemu Astronomów Uniwersytetu Szczecińskiego. Pasja fotograficzna doktora J. Giergielewicza splotła się z jego szerszym zainteresowanie przyrodą i ekologią. Dziedzinom tej poświęcił liczne artykuły oraz intensywną dwudziestoletnią działalność popularyzatorską w podszczecińskim Rezerwacie Przyrody „Świdwie” - unikatowym w skali europejskiej rezerwacie ptaków wodnych i błotnych.
Niezwykłe koleje życia, różnorodność zainteresowań, w końcu niezwykła otwartość i życzliwość dra J. Giergielewicza sprawiały, że chętnie dzielił się swą wiedzą i doświadczeniami z innym, zarówno w trakcie różnorodnych spotkań, jak i poprzez słowo pisane (jest także autorem wspomnień z czasów okupacji).
Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Odrodzenia Polski, medalem „Gloria Medicinae”. odznaką honorową "Za Zasługi dla Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej" oraz Krzyżem Narodowego Czynu Zbrojnego i Krzyżem Oświęcimskim.
Zmarł 29 stycznia 2012 r. Spoczywa na cmentarzu w Drzonkowie k. Zielonej Góry.

„Przez dwadzieścia pięć lat zbierał wytrwale swoje materiały fotograficzne, prezentujące bogactwo przyrodnicze Pomorza Zachodniego, a zwłaszcza rezerwatu „Świdwie”. Był też przez ponad dwadzieścia lat znanym i cenionym popularyzatorem Świdwia i prelegentem dla licznych wycieczek odwiedzających stację i rezerwat.” – z wdzięcznością opisywali działalność doktora współpracownicy z podszczecińskiego rezerwatu.

Tadeusz Bursztynowicz (1920–1985)
reżyser i menedżer teatralny

Urodził się 21 marca 1920 r. w Złoczowie na Podolu, liceum ukończył we Włodzimierzu Wołyńskim (matura w 1939). Kształcił się muzycznie w średniej szkole muzycznej we Lwowie (1939–1940), a następnie – po ucieczce do Warszawy – biorąc lekcje śpiewu u słynnego śpiewaka Adama Didura. Był uczestnikiem powstania warszawskiego (1944) jako oficer Armii Krajowej.
W 1945 r., jak inni uczniowie A. Didura, podążył za nim do Krakowa, a następnie na Śląsk, gdzie wspólnie organizowali w Bytomiu Operę Śląską. Był jej dyrektorem administracyjnym (1945–1949), a następnie dyrektorem (1949-1950), Jednocześnie dalej uczył się śpiewu u Stefana Beliny-Skupiewskiego (1946-1949). Po powrocie do Warszawy 1950 r. ostatecznie zrezygnował z kariery śpiewaczej, skupiając się na administrowaniu teatrami i reżyserii. Przez następne dwudziestolecie kierował warszawskimi scenami muzycznymi - Operą Warszawską (1950–1952), Teatrem Nowym (1953–1955) i Operetką Warszawską, z którą związany był jako dyrektor i kierownik artystyczny do 1970 r. Przyczynił się w decydujący sposób do przeniesienia tej ostatniej instytucji do gmachu tzw. Romy przy ul. Nowogrodzkiej (przedwojennego Domu Katolickiego, użytkowanego po wojnie – do czasu odbudowy Teatru Wielkiego – przez Operę Warszawską: obecnie Teatr Muzyczny Roma), co znacznie poprawiło warunki działania teatru (1966). Rozbudował zespół i wprowadził na scenę Operetki Warszawskiej, obok podstawowego klasycznego repertuaru operetkowego, także musicale, w tym pierwszy polski musical (Miss Polonia Jerzego Jurandota i Marka Sarta, 1961 r.). Gościnnie reżyserował przedstawienia w różnych teatrach muzycznych, m.in. w Gdańsku i Lublinie. W latach 1959–1962 studiował na Wydziale Reżyserii Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie.
Po wydarzeniach grudniowych 1970 r. został dyrektorem Teatru Muzycznego w Szczecinie, którym kierował przez następne czternaście lat. Pomny swych doświadczeń warszawskich rozpoczął starania o poprawę bazy lokalowej szczecińskiej sceny muzycznej, mieszczącej się od momentu swego powstania w sali gimnastycznej Komendy Wojewódzkiej MO przy ul. Potulickiej. Efektem tych starań była decyzja o lokalizacji operetki w południowym skrzydle odbudowywanego Zamku Książąt Pomorskich (1972), a po sześciu latach - jej przenosiny do nowej siedziby. Lata te wykorzystał T. Bursztynowicz na przekształcenie szczecińskiego teatru w scenę muzyczną o bardziej wszechstronnym charakterze i repertuarze, Powiększony i odmłodzony zespół teatru realizował pod jego kierownictwem nie tylko klasyczny repertuar operetkowy, ale także wodewile, musicale, spektakle baletowe, przedstawienia dla dzieci oraz – co było wielką ambicją i pasją dyrektora - spektakle operowe (Straszny dwór i Halka Stanislawa Moniuszki, Madame Butterfly i Tosca Giacomo Pucciniego, Traviata Giuseppe Verdiego, Zamek na Czorsztynie Kamila Kurpińskiego). W ten sposób T. Bursztynowicz zapoczątkował proces, który doprowadził do powstania dzisiejszej Opery na Zamku. Wprowadził też na scenę szczecińskiego Teatru Muzycznego utwory polskich twórców, obok wymienionych już dzieł operowych St. Moniuszki i K. Kurpińskiego były to Kulig Leona Schillera, którym zainaugurował swą działalność dyrektorska i reżyserską w Szczecinie oraz śpiewogrę Krakowiacy i górale Wojciecha Bogusławskiego, zwaną polską operą narodową.
Odznaczony m. in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem 30-lecia Polski Ludowej, Medalem 1000-lecia Państwa Polskiego oraz – dwukrotnie – Odznaką Honorową Gryfa Pomorskiego. W 1997 r., z inicjatywy Stowarzyszenia Miłośników Opery i Operetki w Szczecinie, upamiętniony kamienną tablicą na ścianie holu Opery na Zamku, jako „twórca sceny operowej w Zamku Szczecińskim”.
Zmarł 6 maja 1985 r. w Warszawie; spoczywa na warszawskich Starych Powązkach.

„Tadeusz Bursztynowicz nie był reżyserem gwałtownie poszukującym nowatorskich rozwiązań formalnych i inscenizacyjnych. – charakteryzował jego działalność szczeciński krytyk muzyczny Mikołaj Szczęsny – Nie zamierzał szokować widzów modernistycznymi, awangardowymi chwytami reżyserskimi. Dążył raczej do uzyskania klasycznego spokoju, równowagi i wyważenia. Jego najwybitniejsze realizacje reżyserskie potwierdzają, że środki i metody, jakimi się posługiwał, wypływały niejako w sposób naturalny z zawartości libretta i emocjonalnej warstwy muzyki.”

prof. dr hab. Kazimierz Stojałowski (1903–1995)
lekarz patomorfolog

Urodził się 1 października 1903 r. w Toruniu. W rodzinnym mieście (wówczas jeszcze będącym w zaborze pruskim) uczęszczał do gimnazjum i działał w patriotycznych organizacjach, jak Towarzystwo Tomasza Zana i drużyna harcerska im Zawiszy Czarnego. Maturę zdał w rodzinnym Toruniu, już w wolnej Polsce, w roku 1922. Następnie podjął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Poznańskiego, które ukończył w roku 1928. W czasie studiów aktywnie udzielał się w korporacji akademickiej „Baltia” – stowarzyszeniu o charakterze narodowym, którego misją było m.in. krzewienie w społeczeństwie polskim miłości do Bałtyku.
Po studiach pozostał w Wielkopolsce, pracując najpierw jako lekarz ftyzjatra w Sanatorium Przeciwgruźliczym w Kowanówku pod Obornikami Wlkp. (1928–1930), a następnie, do wybuchu II wojny światowej w Zakładzie w Zakładzie Anatomii Patologicznej na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Poznańskiego, co było początkiem jego kariery akademickiej. Równocześnie pracował jako wolontariusz na oddziale wewnętrznym poznańskiego Szpitala Elżbietanek. Zgodnie ze swoją społecznikowską natura działał też w szacownym Poznańskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk, gdzie w latach 1935–1937 pełnił funkcję sekretarza Wydziału Lekarskiego.
W trakcie kampanii wrześniowej brał udział w obronie Warszawy, jako lekarz naczelny odcinka Zachód (Wola). Po powrocie do Poznania został wysiedlony do Gorlic na Podkarpaciu, gdzie do końca okupacji hitlerowskiej pracował w miejscowym Ośrodku Zdrowia i Ubezpieczalni Społecznej. Jednocześnie kierował gorlicką delegaturą Polskiego Komitetu Opiekuńczego (legalnej polskiej organizacji opieki społecznej działającej na terenie Generalnej Guberni).
Po zakończeniu wojny i krótkim pobycie w Toruniu, wrócił do Poznania i kontynuował pracę na tamtejszym uniwersytecie, początkowo jako adiunkt Zakładu Anatomii Patologicznej (1945–1946), a następnie adiunkt Zakładu Medycyny Sądowej Wydziału Lekarskiego (1947–1948). W 1948 r. uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego i przeniósł się do Szczecina, z którym to miastem związał swój los do końca życia. Należał do grona pierwszych przybyłych tu lekarzy akademickich, twórców szczecińskiej Akademii Lekarskiej (później Pomorskiej Akademii Medycznej, dzisiaj Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego). Przez następne dwadzieścia sześć lat (tj. od momentu jej zorganizowania do swego przejścia na emeryturę) kierował Zakładem Anatomii Patologicznej tej uczelni, wychowując kilkunastu doktorantów i habilitantów. W latach 1948–1951 kierował też Katedrą i Zakładem Medycyny Sądowej PAM. Przedmiotem naukowych zainteresowań prof. T. Stojałowskiego były przede wszystkim zagadnienia reumatologii. W 1957 r. uzyskał tytuł profesora zwyczajnego, a w roku 1974 senat Pomorskiej Akademii Medycznej nadał mu tytuł doktora honoris causa tej uczelni. Był autorem ponad 150 prac naukowych oraz członkiem wielu towarzystw naukowych (m.in. Polskiego Towarzystwa Lekarskiego – którego szczeciński oddział współtworzył, Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego, Towarzystwa Anatomopatologów). Był współzałożycielem Szczecińskiego Towarzystwa Naukowego, utworzonego w 1956 r. na wzór Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, któremu prezesował w latach 1970–1982.
Odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Orderem Sztandaru Pracy I klasy, medalem „Gloria Medicinae”, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Złotym Gryfem Pomorskim.
Zmarł 21 grudnia 1995 r. w Szczecinie. Spoczywa w grobowcu rodzinnym Gembarskich (rodzina matki) i Stojałowskich w wielkopolskim Ryczywole.

„Kazimierz Stojałowski zasłynął przede wszystkim prowadzeniem badań z zakresu problematyki reumatologicznej. – pisał Andrzej Klebeko – „Znalazły one duże uznanie reumatologów i pediatrów, wysunęły Zakład Anatomii Patologicznej Pomorskiej Akademii Medycznej na czoło reumatologicznych środowisk badawczych oraz przyczyniły się do powstania tzw. szczecińskiej szkoły badań nad tkanką łączną.”