Archiwum aktualności Biura Dialogu Obywatelskiego

Europejski Rok Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej coraz bliżej. Jak będzie przebiegał? Jaką rolę odegrają w nim organizacje pozarządowe? Odpowiedzi na te pytania szukano podczas wtorkowego spotkania w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej. Wzięli w nim udział przedstawiciele organizacji pozarządowych z całej Polski.

Dnia 1 stycznia rozpocznie się Europejski Rok Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej. Nadchodzący rok będzie okazją, by uświadomić sobie, że żyjemy coraz dłużej, a starzejące się społeczeństwo stawia przed nami nowe wyzwania. Zadaniem, przed którym staną kraje członkowskie, będzie tym razem promowanie społecznej oraz zawodowej aktywności osób starszych, a także upowszechnienie wiedzy o szansach i możliwościach, jakie daje życie seniorów.

W Polsce cele te będą realizowane poprzez różnego rodzaju wydarzenia, takie jak: konferencje, debaty, festiwale czy kampanie informacyjne. Na terenie kraju będą także prowadzone badania i sondaże w zakresie aktywności osób starszych. W mediach ogólnopolskich zostanie przeprowadzona kampania społeczna, która będzie promowała idee Europejskiego Roku 2012. Wiele działań odbędzie się na szczeblu lokalnym, wśród nich m.in. 16 regionalnych konferencji.

Finansowanie ER 2012

Początkowo Komisja Europejska zapowiadała, że kraje członkowskie będą mogły ubiegać się o granty na finansowanie działań związanych z Europejskim Rokiem 2012, jednak w skutek kryzysu środki te zostały obcięte. Oznacza to, że działania te będę finansowane przede wszystkim z krajowego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich. To stały fundusz zarezerwowany na inicjatywy obywatelskie. Zgodnie z zapowiedzią ministerstwa, w przyszłym roku jednym z priorytetowych kryteriów podczas oceny projektów ubiegających się o środki FIO, będzie to, czy zaplanowane przez organizacje działania będą wpisywały się w cele Europejskiego Roku 2012.

Organizacja pozarządowa będzie mogła ubiegać się o dotację w wysokości od 10 do 200 tys. zł. Jeśli jednak nie będzie dysponowała wkładem własnym, maksymalna dotacja wyniesie 40 tys. zł. Zgodnie z zapowiedzią ministerstwa, szczegóły dotyczące naboru wniosków zostaną opublikowane na stronie MPiPS w połowie stycznia, w lutym i marcu będzie prowadzony nabór wniosków, natomiast wyniki konkursu zostaną ogłoszone najprawdopodobniej w kwietniu. Oznacza to, że działania organizacji pozarządowych związane z Europejskim Rokiem Aktywności Osób Starszych rozpoczną się najwcześniej wiosną.

Konferencje zamiast pracy u podstaw

Podczas spotkania Grażyna Busse ze Stowarzyszenia Edukacyjnego Centrum Integracji Międzypokoleniowej zwróciła uwagę na fakt, że planowane działania to głownie jednorazowe wydarzenia, które pomimo swojej spektakularności, nie zawsze zmieniają rzeczywistość. Jej zdaniem inicjatywy realizowane w ramach Europejskiego Roku 2012 powinny skupić się na systematycznych i trwałych działaniach adresowanych przede wszystkim do społeczności lokalnych.

– Powinny aktywizować osoby starsze, które dotychczas z przyczyn ekonomicznych, zdrowotnych czy rodzinnych były nieaktywne i nie miały możliwości uczestniczenia w życiu społecznym i zawodowym – mówiła Grażyna Busse. – Imprezy i konferencje są bardzo ważne, jednak znacznie ważniejsza jest praca u podstaw.

– Liczy się praca u podstaw, ale także konferencje, które naświetlają problemy społeczne – ripostowała Czesława Ostrowska, Podsekretarz Stanu w MPiPS odpowiedzialna za koordynację Europejskiego Roku Aktywności Osób Starszych. Jak przekonywała, istnieje wiele problemów dotyczących osób starszych, które należałoby rozwiązać, jednak w ciągu roku nie uda się wszystkiego załatwić. – Na razie musimy walczyć ze stereotypami. Dziś wiele osób jest zdania, że osoby starsze są niepotrzebne, że stanowią jedynie koszt dla młodszego pokolenia. To przecież nie prawda. Starzenie się wymusza rozwój tzw. silver economy, a więc usług związanych ze zdrowiem, opieką, rekreacją czy kulturą. To wszystko ma znaczący wpływ na PKB. Musimy zmienić więc to stereotypowe myślenie i temu właśnie mają służyć te konferencje – mówiła Czesława Ostrowska.

Pracownicy ministerstwa podkreślili także, że celem Europejskiego Roku jest zwrócenie uwagi na problemy określonej grupy społecznej, a nie kompleksowe załatwienie jej spraw. – Nie żyjemy w próżni. Tym zajmują się na co dzień rządowe i pozarządowe instytucje – mówiła Czesława Ostrowska z MPiPS.

Nie oznacza to jednak, że Europejski Rok Aktywności Osób Starszych nie będzie okazją do zainicjowania kilku trwałych działań na rzecz osób starszych, a także zmian legislacyjnych.

– Chcemy, aby w tym roku zostały wypracowane rekomendacje, które będą mogły przyczynić się do zmian legislacyjnych – mówiła Elwira Gross-Gołacka, Dyrektor Departamentu Analiz Ekonomicznych i Prognoz w MPiPS. – Pod koniec roku planujemy konferencję w Sejmie, która być może zainicjuje zmiany systemowe.

Uniwersytety Trzeciego Wieku w ofensywie

– Polskie „uniwersytety dla seniorów” mają się wyjątkowo dobrze – mówiła podczas spotkania Wiesława Borczyk, prezeska Stowarzyszenia UTW. – W całym kraju jest ich ponad 350, a liczba ta z roku na rok rośnie. To ewenement w skali Europy. W żadnym europejskim kraju nie rozwijają się one tak prężnie.

Uniwersytety Trzeciego Wieku korzystają z dotacji z konkursów grantowych oraz darowizn. Finansowane są jednak przede wszystkim ze składek członkowskich oraz czesnego, które nie może być zbyt wysokie, by nie stanowiło bariery dla osób, którzy nie mają wysokich emerytur. Słuchaczami UTW są kobiety i mężczyźni powyżej 50. roku życia. Są to z reguły osoby aktywne. Wiele z nich angażuje się w działania organizacji pozarządowych. Ogólnopolska Federacja Stowarzyszeń Uniwersytetów Trzeciego Wieku zaplanowała na przyszły rok szereg działań i imprez. Będą to wydarzenia zarówno o zasięgu krajowym, jak i lokalnym.