Archiwum aktualności Biura Dialogu Obywatelskiego

ORGANIZACJE POZARZĄDOWE
A PROGRAM EUROPEJSKIEJ WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ

STANOWISKO ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH
POLSKO-NIEMIECKIEGO REGIONU PRZYGRANICZNEGO

Przedstawiciele polskich i niemieckich organizacji pozarządowych regionu przygranicznego zebrani na konferencji w Słubicach w dniach 24.02.2012-26.02.2012 uznali, co następuje:

- doceniając wysiłki Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej na rzecz integracji europejskiej i wspierania regionów w Europie,
- podkreślając ogromną rolę Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Funduszu Konwergencji, a zwłaszcza programu Europejskiej Współpracy Terytorialnej dla regionów w Europie,
- uznając zasługi rządów Polski i Niemiec, regionów przygranicznych (landów i województw) oraz Euroregionów na polsko-niemieckim pograniczu,
- kierując się hasłem Unii Europejskiej EUROPA DLA OBYWATELI oraz unijną zasadą subsydiaryzacji,
- w przekonaniu, że budowa społeczeństwa obywatelskiego i integracja europejska są naczelnymi wartościami Wspólnoty,

formułujemy następujące stanowisko:

• Jako obywatele i przedstawiciele organizacji pozarządowych pragniemy mieć wpływ na kształt programów unijnych, które mają bezpośrednie znaczenie dla naszej pracy i naszego regionu w latach 2014-2020.
• Jesteśmy zgodni, że europejskie mechanizmy wsparcia regionów przygranicznych służą mieszkańcom tych regionów, jednak widzimy potrzebę ich dostosowania do zmieniającej się rzeczywistości. Szczególnie niepokoi nas, że obecny system wsparcia ogranicza dostęp, a w niektórych wypadkach wyklucza udział w nim niewielkich organizacji pozarządowych, które dysponują ograniczonymi własnymi środkami finansowymi.
• Pogranicze polsko-niemieckie jest jednym regionem z cechami wyróżniającymi ten region od innych i z własnymi, specyficznymi problemami. Oczekujemy uznania (zwłaszcza w praktyce wsparcia regionów) pogranicza polskoniemieckiego jako jednego regionu i odpowiedniego dostosowania programów wsparcia.

Na podstawie powyższych zasad przedstawiciele organizacji pozarządowych polsko-niemieckiego pogranicza sformułowali następujące szczegółowe postulaty dotyczące programu wsparcia w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej na lata 2014-2020:

1. Systemy i programy wsparcia Unii Europejskiej winny w większym niż dotychczas stopniu ułatwiać dostęp organizacji pozarządowych do środków wsparcia.

2. Apelujemy o udział przedstawicieli organizacji pozarządowych w planowaniu i przygotowaniu projektów współpracy terytorialnej i transgranicznej na wszystkich szczeblach.

3. Domagamy się uznania organizacji pozarządowych za równoprawne (zwłaszcza w praktyce) z gminami i instytucjami podmioty współpracy terytorialnej i transgranicznej.

4. Programy współpracy terytorialnej i transgranicznej, szczególnie INTERREG, winny zostać uproszczone – zarówno, jeśli chodzi o aplikowanie, system kontroli projektów, jak i mechanizmy rozliczania projektów.

5. Dzięki Unii Europejskiej coraz mniejsze znaczenie odgrywają granice państw, powstały natomiast nowe granice: między Euroregionami. Utrudnia to zdecydowanie współpracę organizacji pozarządowych w całym regionie przygranicznym i tworzenie sieci współpracy. Domagamy się likwidacji tych granic!

6. Uznając, że żyjemy i działamy w jednym regionie przygranicznym apelujemy o stworzenie jednego programu operacyjnego dla całego pogranicza lub przynajmniej zagwarantowanie kompatybilności programów operacyjnych dla pogranicza.

7. Największą naszym zdaniem wartością współpracy w regionach przygranicznych są spotkania ich mieszkańców i ich wspólne transgraniczne działania. Dlatego postulujemy zdecydowane zwiększenie ilości środków pomocowych na organizację spotkań mieszkańców pogranicza, a szczególnie zwiększenie środków w Funduszu Małych Projektów programu INTERREG.

8. Kultura, sztuka, edukacja (w tym nauka języka sąsiada) oraz turystyka to zakresy tematyczne, które najlepiej służą integracji i spotkaniom mieszkańców w regionie przygranicznym. Dlatego domagamy się uznania tych dziedzin za priorytety programowe programów operacyjnych, zwłaszcza Funduszu Małych Projektów programu INTERREG.

9. Wnosimy o punktualny start programów wsparcia w kolejnej kadencji Parlamentu Europejskiego na wszystkich szczeblach: europejskim, narodowym i regionalnym.

10. Domagamy się wprowadzenia jednoznacznych reguł kwalifikacji projektów, określenia zasad narodowego współfinansowania programu INTERREG oraz przestrzegania zasady służebności administracji programu wobec społeczności lokalnych i  wnioskodawców.

11. Programy wsparcia winny być elastyczne i dostosowane do potrzeb społeczności lokalnych i regionów.

12. Postulujemy znaczące powiększenie środków przeznaczonych na projekty socjalno-kulturowe i projekty wspomagające transgraniczną wymianę informacji oraz tworzenie sieci współpracy.

13. Proponujemy zmianę struktury komitetów monitorujących i innych organów decydujących o udzielaniu wsparcia na współpracę transgraniczną. Domagamy się szczególnie udziału w nich przedstawicieli społeczności lokalnych.

14. Organy kontroli i rozliczania projektów winny pracować zgodnie z zasadą „Tak dużo jak konieczne, tak mało jak to tylko możliwe”. W związku z tym postulujemy ujednolicenie standardów kontroli projektów oraz likwidację wielopoziomowej struktury kontroli.

15. Apelujemy do instytucji Unii Europejskiej o ujednolicenie systemów wsparcia i systemu administracji programów współpracy w całej Unii Europejskiej, a tym samym ograniczenie liczby narodowych i regionalnych szczebli decyzyjnych, systemów kontroli i rozliczania projektów.

16. Podstawową barierą ograniczającą możliwość korzystania przez organizacje pozarządowe ze wsparcia programów współpracy transgranicznych jest zasada prefinansowania projektów. Proponujemy alternatywny system finansowania w ramach Funduszu Małych Projektów: po zatwierdzeniu projektu beneficjent/beneficjenci otrzymują zaliczkę w wysokości 50% wartości całego projektu, kolejne 50% zaś po rozliczeniu projektu; lub likwidacja systemu prefinansowania. Beneficjent otrzymuje 100% zatwierdzonych środków kwalifikowanych i rozlicza cały projekt po jego zakończeniu.

17. Postulujemy wprowadzenie ryczałtów na usługi i działania w ramach projektów w oparciu o dotychczasowe doświadczenia w ramach Funduszu Małych Projektów.

18. Uważamy, że praca członków organizacji pozarządowych inwestowana w realizacje projektów ma wymierna wartość. Postulujemy uznanie pracy własnej na rzecz projektu jako kosztów kwalifikowanych (np. w formie wartości ryczałtowych) i kwalifikowanie wartości pracy jako wkładu własnego do projektu.

19. Domagamy się wprowadzenia jednolitego okresu rozliczania projektów obowiązującego także na szczeblu narodowym i regionalnym. Aktualnie projekty w polsko-niemieckim regionie przygranicznym rozliczane są w ciągu 9 do 18 miesięcy od momentu złożenia sprawozdań z realizacji projektu. Domagamy się wyznaczenia ośmiotygodniowego terminu rozliczenia projektu oraz wprowadzenia zasady, że jeżeli w ciągu 8 tygodni organy kontroli nie wydały decyzji, projekt automatycznie uznany jest za rozliczony. Po tym okresie instytucje zarządzające programem winny być zobowiązane do natychmiastowego przekazania zatwierdzonych środków wsparcia.

20. W razie utrzymania zasady prefinansowania lub częściowego prefinansowania projektów, apelujemy do władz regionów o stworzenie regionalnych funduszy udzielających organizacjom pozarządowym nie oprocentowanych pożyczek na finansowanie projektów.

21. Apelujemy do Euroregionów oraz władz regionów przygranicznych w Polsce i w Niemczech o przejrzystość w debacie na temat tworzenia EUWT w regionie przygranicznym i udział obywateli oraz organizacji pozarządowych w tej debacie.

Duża część powyższych postulatów zgodna jest z propozycjami przedstawionymi wcześniej przez stowarzyszenia gmin polskich Euroregionów „Pomerania”, „Pro Europa Viadrina”, „Sprewa-Nysa-Bóbr” i „Nysa” (dokument z dnia 6.02.2012) oraz z propozycjami wspólnego posiedzenia niemieckich stowarzyszeń Euroregionów wzdłuż granicy polsko-niemieckiej (oświadczenie z dnia 11.11.2010). Deklarujemy wolę współpracy z Euroregionami, landami i województwami oraz rządami Polski i Niemiec w zakresie zmian w systemie wsparcia w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej. Proponujemy Zarządom Euroregionów i Instytucjom odpowiedzialnym za zarządzanie programami wsparcia dla polsko-niemieckiego regionu przygranicznego wspólne spotkanie dla podjęcia próby ustalenia wspólnego stanowiska w sprawie współpracy transgranicznej i regionalnej.

Apelujemy do polskich i niemieckich deputowanych do Parlamentu Europejskiego, do Komitetu Regionów Unii Europejskiej, do Komisji Europejskiej, do rządów Polski i Niemiec o uwzględnienie i wsparcie naszych postulatów.

Prosimy wszystkie organizacje pozarządowe działające we wspólnym polsko-niemieckim regionie przygranicznym o poparcie naszych postulatów i zgłaszanie (listownie, pocztą mailową) ich akceptacji do koordynatorów konferencji.

Za zgodność:

Michael Kurzwelly i Przemysław Konopka

koordynatorzy konferencji

KONTAKT:

Michael Kurzwelly:
Güldendorfer Straße 13, 15230 Frankfurt (Oder)
tel.: 0049 335 6641181
0049 171 2668747
0048-794-407436
mail: arttrans@arttrans.de

Przemysław Konopka:
Jelenin 6, 74-500 Chojna
tel.: 0048 607 054846
mail: przemyslawkonopka@wp.pl