PROTOKÓŁ NR 0012.12.3.2020
Z POSIEDZENIA 
KOMISJI DS. KULTURY I PROMOCJI
Z DNIA 27 LUTEGO 2020 ROKU

Początek posiedzenia - 15:00
Zakończenie posiedzenia - 17:00

Posiedzenie Komisji otworzył i przewodniczył obradom p. Przemysław Słowik - Przewodniczący Komisji.

W posiedzeniu uczestniczyli członkowie Komisji oraz osoby zaproszone wg załączonych list obecności załącznik nr 1 i 2.

Po stwierdzeniu prawomocności posiedzenia (quorum i prawidłowość zwołania posiedzenia)
Przewodniczący poinformował o obowiązującej klauzuli informacyjnej o przetwarzaniu danych osobowych i zaproponował następujący porządek dzienny posiedzenia:

1.	Rozpatrzenie wniosków w sprawie zmian do porządku obrad.
2.	Przyjęcie protokołu z ostatniego posiedzenia Komisji.
3.	Stolpersteiny w przestrzeni miejskiej. Ciąg dalszy dyskusji.
4.	Informacja nt. aktualnego stanu przygotowań do obchodów 75-lecia polskiego Szczecina.
5.	Sprawy różne i wolne wnioski.

Ad. pkt. 1.
Rozpatrzenie wniosków w sprawie zmian do porządku obrad.

P. Słowik – zaproponował zmianę porządku obrad, polegającą na omówieniu w pierwszej kolejności, stanu przygotowań do obchodów 75-lecia polskiego Szczecina.

Radni przyjęli ww. propozycję jednomyślnie.

Ad. pkt. 2.
Przyjęcie protokołu z ostatniego posiedzenia Komisji.

Protokół z posiedzenia Komisji w dniu 29.01.20 przyjęto w głosowaniu: za – jednogłośnie.

Ad. pkt. 3.
Informacja nt. aktualnego stanu przygotowań do obchodów 75-lecia polskiego Szczecina.

M. Tałasiewicz – Pełnomocnik Marszałka ds. organizacji obchodów jubileuszu 75-lecia Polskiego Pomorza Zachodniego – poinformował, że na przełomie lipca i sierpnia Marszałek zwrócił się do Prezydenta z propozycją wspólnego świętowania 75-lecia polskiego Pomorza i Szczecina, z kumulacją wydarzeń w dniu 26.kwietnia i 05. lipca, kiedy to Szczecin ma swoje własne święto. Koncept zakładał, że miejskie instytucje kultury włączą do kalendarium swoje propozycje wydarzeń. Kalendarz wojewódzki jest gotowy, opublikowany na stronach internetowych. Na te wydarzenia zabezpieczono odrębny budżet. Zaplanowano uroczystą sesję sejmiku na czerwiec, z udziałem Pionierów, kombatantów, wystąpieniem Marszałka. Mottem posiedzenia będzie: kultura, tożsamość, rozwój. Chodzi o położenie akcentu na to, co najważniejsze w tworzeniu wspólnoty, świadomość roli kultury międzyludzkiej. I o to, że na tej podstawie można budować wspólną przyszłość. Przewidziane jest tu także wystąpienie Prezydenta Krzystka oraz prof. A. Saksona. Wynikiem tej sesji będzie publikacja.

U. Pańka – podziękowała za przekazane informacje. Zapytała, czy na uroczystości w Operze będą jakieś odznaczenia, medale z okazji 75-lecia? I czy w tworzeniu scenariusza brały udział również stowarzyszenia? Radna miała spotkanie m.in. z p. Łazowskim ze Stowarzyszenia Czas, Przestrzeń, Tożsamość, który wyraził chęć współpracy przy organizowaniu tych uroczystości.

M. Tałasiewicz – powiedział, że na poziomie samorządu wojewódzkiego nie ma specyficznych odznaczeń. Będą nagrody i wyróżnienia za dokonania, takie jak Medal Gryfa Pomorskiego. Pan Marszałek zwrócił się z pismem do instytucji i stowarzyszeń z zapytaniem o chęć współpracy. Zwrócił się także do Miasta Szczecin. Do dziś informacji zwrotnej ze Szczecina nie ma. P. Łazowski ma pomysł na swoje podsumowanie, być może znajdzie się ono jako część tej publikacji, o której była mowa. Tekst obiecał, ale nie potwierdził.

E. Łongiewska - Wijas – poprosiła o konspekt planowanych działań. Powiedziała też, że wśród tych instytucji, do których zwracamy się o współuczestnictwo, warto postawić ciężar na te, które zajmują się tożsamością Szczecina. W szczególności wśród instytucji sztuki powinno się uwzględnić Akademię Sztuki, Trafostację i Dom Kultury 13 Muz. Zapytała, czy jest uwzględniona w harmonogramie debata o budowaniu kultury?

M. Tałasiewicz – powiedział, że wyjściowa lista obejmowała wszystkie instytucje kultury: miejskie i wojewódzkie. Umowa była taka, że Prezydent Soska w ciągu kilku dni wskaże, które z instytucji miejskich zaangażują się w sposób specjalny w ten scenariusz. Tak się jednak nie stało. P. Tałasiewicz nie zna scenariusza miejskiego. Nie wie, jakiego rodzaju wydarzenia są planowane przez instytucje miejskie.

M. Kaczmarczyk – Biuro Prezydenta Miasta – przypomniał, że miejskie uroczystości oficjalne to dzień 26 kwietnia. W ramach tych wydarzeń powstanie album wydany wspólnie z Muzeum Narodowym, zawierający reprodukcje zdjęć starego Szczecina. Uroczystości odbędą się także na Cmentarzu Centralnym. W lipcu zaplanowano uroczystości poświęcone Pionierom (uroczysta sesja Rady Miasta, uroczystość pod Pomnikiem Czynu Polaków, tort, koncert na Różance). Zaplanowano także szereg wystaw, konkursów dla młodzieży, lekcje historii dla szczecińskich szkół, wystawienie księgi pamiątkowej, stworzenie kapsuły czasu. Zapewnił, że wszystkie uroczystości są zaplanowane i zbudżetowane.

P. Słowik – poprosił o przekazanie tego harmonogramu Komisji.

M. Kaczmarczyk – powiedział, że w połowie marca przekaże pełną informację.

J. Leszczyńska – Dyrektor Wydziału Kultury – poinformowała, że jest umówiona na spotkanie z p. Łazowskim. Będzie rozmawiać nt. jego wkładu w obchody. Powiedziała także, że do współpracy przy organizowaniu obchodów 75-lecia polskiego Szczecina zaproszono wszystkie instytucje kultury. Kulminacyjne wydarzenia zaplanowano na 4-5 lipca. Będą to 2 duże koncerty, akcent artystyczny na Różance, liczne animacje. Filharmonia zaplanowała duży koncert, DK Słowianin: koncerty oraz usypywanie mandali z kwiatów, DK13 Muz: spektakl teatralny, Muzeum Techniki: wystawę czasową połączoną z prezentacją najbardziej znanych produktów szczecińskich firm okresu 1945-1990, Miejska Biblioteka Publiczna: cykl spotkań autorskich, Trafostacja Sztuki: dużą ekspozycję zbiorową z udziałem szczecińskich artystów związanych z miastem pochodzeniem lub biografią, Klub Skolwin: happening mający na celu podkreślenie różnorodności kultur mieszkańców naszego Miasta. Niezależnie od tego małe dotacje, mecenat kulturalny, otwarte konkursy ofert, stypendia twórcze także uwzględniają ten temat.

G. Zielińska – uważa, że Pionierzy zasługują na wyjątkowe wyróżnienie. Radna proponuje medal z okazji 75-lecia polskiego Szczecina.

P. Bartnik – zapytał, dlaczego nie ma współpracy ze strony Prezydenta miasta? Wyraźnie widać, że wycofał się ze złożonej Marszałkowi deklaracji. Problemem może być to, że pewne imprezy mogą się na siebie nakładać. Obie strony muszą pilnować terminów, by nie przeszkodzić w odbiorze tych uroczystości. Radny zapytał o sesję Rady Miasta: czy jest taka w planie? Co my będziemy robili na tej sesji? Czy będzie to taka sama sztampa jak zawsze? Przypomniał też, że na sesję z okazji 50-lecia Szczecina zaprosiliśmy burmistrzów miast, z którymi Szczecin ma podpisaną umowę partnerską. Radny zapytał też, dlaczego Przewodnicząca Rady Miasta występuje na sesji bez insygniów? Nawet w Statucie jest taki zapis.

M. Kaczmarczyk – poinformował, że jest w stałym kontakcie z Gabinetem Marszałka i Biurem Sejmiku. Odpowiadając na wątpliwości dotyczące terminów powiedział, że jesteśmy dużym miastem i nie unikniemy tego, że pewne wydarzenia będą się nakładały. Podczas uroczystości 75-rocznicy, jak co roku szczególną wagę przywiążemy do najważniejszych uczestników tych wydarzeń. W planach jest szczególny akcent, jednak nie chce na razie zdradzać niespodzianki. Przypomniał, że Rada Miasta ma możliwość przyznania tytułu Zasłużony dla Miasta Szczecina. „Wspólnych obchodów nie planujemy. Nierealnym okazało się zebranie w jednym miejscu i czasie radnych miejskich i wojewódzkich”.

E. Łongiewska – Wijas – zapytała, czy w skład zespołu koordynacyjnego wchodzą dyrektorzy miejskich instytucji kultury? Radna ponowiła też głos o uwzględnienie tematu budowania środowiska artystycznego w regionie. Nawiązała też do posiedzenia Komisji Kultury, na którym przedstawiciele Szczecińskiego Towarzystwa Kultury przedstawili inicjatywę Bramy Szczecina: czy została ona uwzględniona w obchodach?

M. Kaczmarczyk – poinformował, że w ub. tygodniu odbyło się spotkanie u Przewodniczącej Rady Miasta. W kontekście poczynionych ustaleń zostanie oficjalnie złożony wniosek w tej sprawie.

M. Tałasiewicz – po wysłuchaniu informacji dyr. Kaczmarczyka i Dyr. Leszczyńskiej z satysfakcją odnotował, że miejskie instytucje także włączają się w uroczystości.

Ł. Kadłubowski – zapytał, czy w planach jest stworzenie muralu z okazji tej rocznicy?

E. Łongiewska - Wijas – pochwaliła wniosek radnego. Przypomniała, że Komisja Kultury złożyła podobny wniosek oraz, że w budżecie miasta na rok 2020 środki na ten cel zostały usunięte.

J. Leszczyńska - powiedziała, że jako wydział nie otrzymali żadnej tego typu oferty. Nie zna tego tematu.

P. Słowik – przypomniał, że mamy przecież środki w ramach konkursów organizowanych przez Wydział Kultury. Taki projekt można zrealizować w ramach tych środków.

J. Leszczyńska – powiedziała, że czeka na propozycje.

E. Łongiewska – Wijas - nie uważa, by taki mural powinien powstać w trybie konkursowym. Komisja Kultury podjęła już taki wniosek.

Ad. pkt. 4.
Stolpersteiny w przestrzeni miejskiej. Ciąg dalszy dyskusji.

P. Słowik – zapoznał radnych z dokumentami: pismem Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Szczecinie (załącznik nr 3) oraz wnioskiem o posadowienie tablicy pamiątkowej (załącznik nr 4).

R. Król – Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów O/ Szczecin – powiedziała, że starania Towarzystwa o upamiętnienie tych wydarzeń rozpoczęły się 10 lat temu. Skierowali się wówczas do p. Zydorowicza, który przekazał sprawę do miasta. A następnie temat poszedł w zapomnienie. Inicjatywa Kamieni Pamięci sprawiła, że temat wrócił. Członkowie Stowarzyszenia zwrócili się z pismem do Prezydenta o postawienie monumentu. Kamienie Pamięci to inicjatywa prywatna, Stowarzyszenie cały czas optuje za postawieniem monumentu. Np. w miejscu spalonej synagogi szczecińskiej. Znane są nazwiska osób deportowanych. Można te wszystkie osoby upamiętnić. „Prosimy, by to zrobić ponad podziałami i ponad krajami. Warto podjąć akcję międzynarodową, ogłosić międzynarodowy konkurs. Razem z Gminą Żydowską mamy wspólne zdanie na ten temat. Jeżeli podejmiemy taką inicjatywę, to będzie piękna inicjatywa świadcząca o mieszkańcach Szczecina i ich tolerancji i wyrozumiałości”.

P. Słowik – powiedział, że wniosek o tablicę pamiątkową nie zamyka tematu. „ Nie mam wątpliwości, że musimy upamiętnić te ofiary i zaznaczyć to w naszej przestrzeni miejskiej”. Następnie przedstawił koncepcję, która się do tej pory na posiedzeniu Komisji nie pojawiła – Progi Pamięci. Podkreślił, że jest to propozycja, która pozwala na połączenie obu tematów i upamiętnienie wszystkich ofiar. Zaproponował też przyjecie stanowiska komisji o treści:

Komisja ds. Kultury i Promocji, w związku z pismem Pani Gudrun Netter,podjęła tematykę upamiętnienia Żydów z niemieckiego Szczecina, deportowanych przez nazistów do Generalnej Guberni.

Zainicjowana w ten sposób debata w przestrzeni publicznej oraz dyskusja na posiedzeniach komisji wskazały jasno, że istnieje potrzeba upamiętnienia tej tragicznej karty w historii miasta.

Stanowisko w sprawie zajęła także Gmina Wyznaniowa Żydowska w Szczecinie, wnosząc
o uczczenie pamięci deportowanych monumentem lub pomnikiem.

Niniejszym wnioskiem, Komisja ds. Kultury i Promocji zwraca się do Pana Prezydenta
o zaproponowanie akceptowalnej dla zainteresowanych formy i miejsca upamiętnienia tych dramatycznych wydarzeń.

J. Balicka, Z. Cywiński – zapytali, jak to się ma do Stolpersteinów?

P. Słowik – wyjaśnił, że zaproponowane Stanowisko nie zamyka tematu.

G. Zielińska – „To początek, który musimy zrobić. Indywidualne osoby mogą się zgłosić do Prezydenta”.

P. Bartnik – zauważył, że z tych propozycji jedno drugiego nie wyklucza. Pomnik, czy tablica jest pożądany. Zwłaszcza taki, który będzie wynikiem dobrego konkursu. Kamienie Pamięci mają inny wymiar. Są prywatnym pomnikiem. Nikt nie wymaga tu pieniędzy od Miasta, jedynie zgody na ich posadowienie. Kamienie Pamięci są kierowane do wszystkich ludzi, którzy stracili życie, byli wywożeni i deportowani dlatego, że byli innej rasy, wyznania czy w jakikolwiek inny sposób poddani zostali retorsjom. Radny wie o kolejnym wniosku, który jest w drodze. Propozycja Przewodniczącego wydaje się najlepsza: mówi „idźmy w stronę pomnika i to szybko”. Radny przypomniał, że od pierwszego wniosku społeczności żydowskiej minęło 10 lat. „Musimy jednak pozwolić, by także ta druga inicjatywa mogła się rozwijać”.

D. Jackowski – złożyła wniosek formalny o przegłosowanie stanowiska. Poprosiła też o poprawkę polegającą na tym, by w trzecim akapicie, pod koniec zdania dodać słowa: „lub inną formą”.

E. Łongiewska - Wijas – zgłosiła kontrwniosek. Przypomniała, że przez 2 miesiące przetoczyła się dyskusja nt. tego czy chcemy czy nie chcemy Stolpersteinów. Powinniśmy dziś odpowiedzieć sobie na pytanie, jakie zadaliśmy sobie 2 miesiące temu. Z treści tego Stanowiska nic nie wynika. Nie odnosimy się do tematyki, której przedmiotem była ta komisja. Dodatkowo Stanowisko i wprowadzona zmiana ingerują w treść pisma Gminy Żydowskiej. A my nie możemy sobie na to pozwolić.

G. Zielińska – podkreśliła, że przyjmujemy stanowisko, które jest zaakceptowane przez Gminę Żydowską. Jest to oczywiście propozycja, którą możemy zmienić. Poprosiła o wypowiedź przedstawicieli Gminy Żydowskiej.

M. Rozen – Przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej – „Pismo, które wysłaliśmy mówi wyraźnie: każda forma uczczenia pamięci jest dobra. A my, oprócz Kamieni Pamięci oczekujemy pomnika. Dopisek „inna forma” nie jest przez nas akceptowalny. Niekoniecznie”.

D. Jackowski – wyjaśniła, że „inna forma” oznacza, że dopuszczamy także Kamienie Pamięci.

M. Rozen – „Niech ta inna forma nazywa się Kamień Pamięci. Stolperstein. I na to się zgadzamy”.

R. Stankiewicz – zgodził się z głosami, jakie padły podczas dyskusji. Głównie z wypowiedzią p. Król, która wyraziła pewną wolę. „Państwo, jako Gmina, powinniście dać nam zielone światło, byśmy to przegłosowali”. Radny uznał, że to Gmina Żydowska ma głos decydujący. My powinniśmy się dostosować.

D. Jackowski – zaproponowała zapis „i nie wykluczając innych form przyjętych w Europie”.

P. Słowik – poddał pod głosowanie streść Stanowiska.

E. Łongiewska – Wijas – zwróciła uwagę na fakt, że mieszkańcy obecni na sali zgłaszają się do dyskusji. Prosi o udzielenie im głosu.

G. Zielińska – przypomniała, że zgodnie z Regulaminem Rady Miasta wniosek formalny jest głosowany natychmiast.

E. Łongiewska – Wijas – „Uważam, że jest to arogancja”.

R. Jesswein – zapytał, jaki jest sens udzielenia głosu mieszkańcom po głosowaniu?

P. Bartnik – przypomniał, że Komisja dyskutuje o Kamieniach Pamięci. I to one powinny się znaleźć w stanowisku Komisji a nie „inne formy”.

R. Jesswein – powiedział, że wniosek Gminy Żydowskiej jest oczywisty. P. Jesswein jest zwolennikiem tego, by tak się stało. Ale to jest inny temat. Na poprzednim posiedzeniu komisji główny spór dotyczył czegoś innego. IPN stwierdził, że Stolperstein jest niegodną formą uczczenia pamięci. Decyzję mieli podjąć radni. „Nie widzę tu żadnej decyzji. Żadnej odpowiedzi na pytanie, czy są godną czy niegodną formą upamiętnienia ofiar Holocaustu. Czy gmina się na to zgadza czy się nie zgadza. Państwo od tego uciekacie”.

W. Gronwald - poparł zdanie przedmówcy. „Tu jest całkowicie przekręcony temat. W kwestii indywidualnej Kamienie Pamięci są potrzebne. I miasto musi jasno powiedzieć, że chce na swoim terenie takich form upamiętnienia. Temat pomnika też jest bardzo ważny. Mała tablica w miejscu spalonej synagogi to obraza. To jakiś dramat. Ale to oddzielny temat: monument, pomnik, a czymś oddzielnym są Kamienie Pamięci. Musimy powiedzieć to jasno. Jasno się określić”.

M. Żylik – „Jesteśmy za jedną i za drugą formą. Nasze stanowisko niczego nie wyklucza”.

P. Sowik – wyjaśnił, że wniosek nie jest po to, by cokolwiek zablokować. „Jeśli zapiszemy wprost: Kamienie Pamięci, Progi Pamięci i inne formy przyjęte w Europie, to powinno to zamknąć dyskusję”.

M. Chabior – zaproponował, by we wniosku słowo „naziści” zastąpić słowem „Niemcy”.

G. Zielińska – powiedziała, że jeśli radny nie akceptuje zaproponowanej treści, nie musi głosować Stanowiska.

M. Chabior – odmówił udziału w głosowaniu i opuścił salę obrad.

P. Słowik – poddał pod głosowanie projekt Stanowiska, wraz ze zmianami.

W głosowaniu: za – 9, Komisja przyjęła ww. Stanowisko.

Z. Cywiński – przygotował na dzisiejsze posiedzenie przemówienie do radnych. Ponieważ nie udzielono mu głosu podczas dyskusji, pozostawił je jako załącznik nr 5 do protokołu.

Ad. pkt. 5.
Sprawy różne i wolne wnioski.

E. Łongiewska – Wijas – powiedziała, że forma zaproponowana przez Urząd p. Netter (tablica) jest nieadekwatna do tego, o co prosiła. W naszej tradycji na ścianach budynków upamiętnia się postaci historyczne, a nie - postaci wyciągnięte z historii codzienności. Jeśli za sugestią pracowników Urzędu został wypełniony wniosek o tablicę, to jest on nieadekwatny do tego, o czym rozmawiano na posiedzeniu. Głos radnej wynika z pogłębionej lektury, refleksji. Prosi o jego uwzględnienie.

D. Jackowski – zgodziła się, że list p. Architekta Miasta był niewłaściwy. „Powinniśmy zobowiązać Architekta Miasta, by poinformował p. Netter o naszym dzisiejszym Stanowisku i poinformował, że ma możliwość wrócenia do swojego pierwotnego wniosku”.

P. Bartnik – powiedział, że radni nie mogą wpływać na pracę dyrektorów Urzędu. Ale mogą skierować się do Przewodniczącej Rady i poinformować ją o podjętej decyzji.

E. Łongiewska – Wijas – zapytała, co z jej inicjatywą uchwałodawczą, złożoną na ostatnim posiedzeniu komisji. Co się dzieje w tej sprawie?

P. Słowik – „Nie wniosła Pani wniosku formalnego o głosowanie tej sprawy na dzisiejszym posiedzeniu. Dokument jest w komisji”.

E. Łongiewska – Wijas - zapytała o stanowisko Przewodniczącego w tej sprawie.

P. Słowik – „Dyskutujemy nad tym już drugą Komisję. Nie złożyła Pani wniosku formalnego w tej sprawie. Nikt inny też go nie złożył. Wniosek wpłynął do Komisji. Komisja się z nim zapoznała. Jestem przekonany, że wpłynął na dzisiejszą decyzję Komisji”.

Na tym posiedzenie zakończono.

Protokołowała		Przewodniczący Komisji
Katarzyna Kamińska Główny Specjalista BRM		Przemysław Słowik