Odpowiedzi na interpelacje/zapytania

Zgodnie z ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej zadania powiatu związane z realizacją postanowień Sądu orzekających o umieszczeniu małoletnich w pieczy zastępczej, którzy pozbawieni są częściowo lub całkowicie należytej opieki rodziców, realizuje Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Szczecinie.
Na dzień 30 kwietnia 2014 r. nie zrealizowano postanowień wobec 21 osób, z tego:

• w miesiącu maju 2014 r. w stosunku do 4 małoletnich postanowienie Sądu o umieszczeniu w pieczy zastępczej zostało uchylone (2 dzieci trafiło pod opiekę babci, natomiast 2 zostało przy rodzicach biologicznych),
• 6 dzieci zostało umieszczonych w placówkach opiekuńczo – wychowawczych (5 na terenie Miasta Szczecin, 1 na terenie powiatu sławieńskiego),
• w stosunku do 1 dziecka toczy się postępowanie w kierunku ustanowienia rodziny zastępczej w osobie babci, pod której opieką małoletni przebywa za wiedzą Sądu ,
• pozostałych 10 jest w wieku 16-18 lat. Dyrektor Centrum Opieki nad Dzieckiem w Szczecinie odmówił przyjęcia ww. małoletnich do Placówki ze względu na brak wolnych miejsc oraz ich demoralizację. Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie czynił starania w kierunku umieszczenia ww. małoletnich w pieczy zastępczej na terenie innych powiatów kierując stosowane zapytania. W wyniku podjętych działań pozyskano 1 miejsce w pieczy zastępczej na terenie powiatu sławieńskiego. Ponadto 5 nieletnich ma wydane orzeczenie o umieszczeniu w placówce opiekuńczo– wychowawczej, jednakże obecnie przebywają w Młodzieżowych Ośrodkach Socjoterapii i Młodzieżowych Ośrodkach Wychowawczych, które są całodobowymi placówkami oświatowymi. Sąd nie uchylił ani nie zawiesił wykonania postanowienia orzekającego o umieszczeniu w placówce opiekuńczo–wychowawczej. Fakt ten jest przykładem niespójności wielu regulacji prawnych w tym obszarze, bo nierzadko wymusza blokowanie miejsc w pieczy zastępczej przez osoby, które faktycznie na podstawie innej decyzji Sądu przebywają w placówkach oświatowych.

W całym 2013 roku w pieczy zastępczej umieszczono łącznie 212 dzieci. Liczba dzieci trafiających do pieczy uległa zmniejszeniu w stosunku do roku poprzedniego (238 dzieci umieszczonych w pieczy w 2012 roku).

Nadmieniam, że rodziny i małoletni, którzy nie zostali umieszczeni w pieczy zastępczej są objęci wsparciem pracowników MOPR, w szczególności Rejonowych Ośrodków Pomocy Rodzinie, a w przypadkach uzasadnionych jest wprowadzona lub kontynuowana asystentura rodzinna. W roku 2013 r. wsparciem asystentury rodzinnej objętych było łącznie 550 rodzin biologicznych z dziećmi, co poskutkowało zmniejszeniem napływu nowych dzieci do pieczy zastępczej. Na bieżąco prowadzony jest monitoring miejsc w rodzinnej i instytucjonalnej pieczy zastępczej na terenie Miasta Szczecin, a także wysyłane są zapytania odnośnie przyjęć dzieci do pieczy zastępczej w innych powiatach.

Brak wystarczającej liczby miejsc w pieczy zastępczej nie dotyczy tylko Miasta Szczecina. Powiatowe centra pomocy rodzinie w całym kraju również borykają się z tym problemem, przysyłając od kilku do kilkudziesięciu pism miesięcznie z zapytaniem o wolne miejsce w pieczy zastępczej na terenie Szczecina. Ponadto na problem niedostatecznej liczby miejsc, szczególnie w opiece interwencyjnej, istotnie wpływa czas pobytu umieszczonych w pieczy dzieci. Interwencyjny charakter takiej opieki z założenia ustawy trwający do 3 miesięcy, z reguły jest przekraczany ze względu na wydłużający się czas regulowania sytuacji prawnej dziecka i przewlekłości postępowań w Sądach. Niejednokrotnie przez okres kilku miesięcy nie jest wyznaczany nawet termin pierwszego posiedzenia Sądu w sprawie dziecka, które zostało umieszczone w pieczy zastępczej postanowieniem w trybie zabezpieczenia. Ponadto na terenie województwa zachodniopomorskiego nie powstał, przewidywany ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, prowadzony przez samorząd województwa tzw. ośrodek preadopcyjny, który zgodnie z jej założeniami ma łączyć intensywność poszukiwań rodziców adopcyjnych ze sprawowaniem doraźnej opieki nad dzieckiem do 1 roku życia (liczba dzieci pozostawionych w szpitalach do przysposobienia na terenie Miasta Szczecin wynosiła: w 2012 r. - 31 dzieci i w 2013. r.- 24 dzieci). Brak jest też regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej, która w świetle nowej ustawy mogłaby być prowadzona przez samorząd województwa, i zapewniałaby opiekę dla dzieci o specjalnych potrzebach ze względu na choroby przewlekłe, poważną niepełnosprawność, zaburzenia zachowania. W konsekwencji oznacza to blokowanie miejsc opieki interwencyjnej w instytucjonalnej i rodzinnej pieczy zastępczej i konieczność ciągłego zwiększanie liczby zawodowych rodzinnych form pieczy zastępczej, w szczególności rodzin zastępczych zawodowych pełniących funkcję pogotowia rodzinnego (obecnie jest ich 12). Ważnym jest podkreślenie, że na bieżąco odbywają się szkolenia dla kandydatów na opiekunów zastępczych. W 2013 roku utworzono dwie nowe rodziny zastępcze zawodowe i jeden rodzinny dom dziecka. Natomiast do maja 2014 r. dwie zawodowe rodziny zastępcze, w trakcie przygotowania do zawarcia umowy jest kolejna rodzina.

Obecnie w instytucjonalnej pieczy zastępczej na terenie Miasta Szczecin przebywa 225 wychowanków z tego :

• 182 dzieci w Centrum Opieki nad Dzieckiem,
• 12 dzieci w Placówce Opiekuńczo-Wychowawczej Towarzystwa Salezjańskiego,
• 31 dzieci w 5 placówkach opiekuńczo-wychowawczych typu rodzinnego,

tj.ok.20% ogółu dzieci przebywających w pieczy zastępczej.

Zdecydowana większość, bo aż 80 % dzieci zabezpieczona jest w rodzinnej pieczy zastępczej tj. 802 dzieci, z tego:

• 496 dzieci w spokrewnionych rodzinach zastępczych,
• 139 dzieci w niezawodowych rodzinach zastępczych,
• 111 dzieci w zawodowych rodzinach zastępczych,
• 56 dzieci w rodzinnych domach dziecka.

Mimo wskazanych powyżej ograniczeń i trudności zabezpieczenie dzieci w sytuacjach interwencyjnych związanych z bezpośrednim zagrożeniem ich życia i zdrowia jest realizowane natychmiastowo.